Yunus Emre ve Karacaoğlan'daki aşk teması arasındaki fark nedir?

 Yunus Emre ve Karacaoğlan'daki aşk teması arasındaki fark nedir?

Yunus Emre'deki aşk ilahi aşktır yanş Allah aşkıdır.  Karacaoğlan'da ise beşeri (insani) aşktır.

Soruyu örnek metinler üzerinde daha detaylı açıklayalım. Yunus Emre ve Karacaoğlan'dan alınan şiirlerini karşılaştırmalı inceledik... Önce şiirlerimizi okuyalım:

inceleme : edebiyatfatihi.net 

KOŞMA 

Ala gözlerini sevdiğim dilber
Şu gelip geçtiğin yerler öğünsün
Kadir mevla'm seni öğmüş yaratmış
Kısmeti olduğun kullar öğünsün

Huri melek var mı senin soyunda
Ah-ü zarım kaldı uzun boyunda
Kadir gecesinde bayram ayında
Üstüne gölg'olan dallar öğünsün

Huri kızlar sürmelemiş gözünü
İlin aşiretin çeksin nazını
Kaldır perçemini görem yüzünü
Yüzüne dökülen teller öğünsün

Karac'oğlan der ki garibim garip
Garibin halinden ne bilsin tabip
Akşamdan soyunup koynuna girip
Boynuna dolanan kollar öğünsün

KARACOĞLAN


İLAHİ

Aşkın aldı benden beni
Bana seni gerek seni
Ben yanarım dün ü günü
Bana seni gerek seni

Ne varlığa sevinirim
Ne yokluğa yerinirim
Aşkın ile avunurum
Bana seni gerek seni

Aşkın aşıklar oldurur
Aşk denizine daldırır
Tecelli ile doldurur
Bana seni gerek seni

Aşkın şarabından içem
Mecnun olup dağa düşem
Sensin dünü gün endişem
Bana seni gerek seni

Sufilere sohbet gerek
Ahilere ahret gerek
Mecnunlara Leyla gerek
Bana seni gerek seni

Eğer beni öldüreler
Külüm göğe savuralar
Toprağım anda çağıra
Bana seni gerek seni

Cennet cennet dedikleri
Birkaç köşkle birkaç huri
İsteyene Ver anları
Bana seni gerek seni

Yunus'dürür benim adım
Gün geçtikçe artar odum
İki cihanda maksudum
Bana seni gerek seni

Yunus Emre


Tüm inceleme : www.edebiyatfatihi.net

Tema: Koşma'da beşeri aşk, sevgili teması; İlahi'de ilahi aşk teması işlenmiştir.

Nazım Birimi: Her ikisi de dörtlükler halinde

Nazım Biçimi: Karacaoğlan'ın şiiri koşma; Yunus Emre'nin İlahi biçiminde

Ölçü: Koşma 11'li hece ölçüsüyle; ilahi ise 8'li hece ölçüsüyle yazılmıştır. 

Gelenek: Koşma aşık tarzı halk şiiri geleneği; ilahi tasavvuf geleneğine bağlıdır.

Dil ve Anlatım: Her ikisi de sade, yalın bir dille yazılmıştır.

Zihniyet: Koşmada zihniyet unsurlarını şu kelime ve kelime grupları temsil etmektedir.

KADİR MEVLA'M
NAMAZ
HURİ MELEK
KADİR GECESİ
BAYRAM AYI dini zihniyeti yansıtan unsurlardır.
Aşiret ise dönemin sosyal zihniyeti hakkında bilgi vermektedir.

Yunus Emre ilahisinde ise  hakim zihniyet TASAVVUF DÜŞÜNCESİDİR.

Tasavvuf ve dini inanışların 13.yüzyıl Anadolu edebiyatında hakim konu olduğunu biliyoruz.
13.yüzyıl tekke şiirinin en önemli şairlerinden biri olan Yunus Emre, bu ilahisinde Allah sevgisini işlemektedir.
Tasavvuf anlayışına göre, insanın dünyadaki görevi Allah'a  ulaşarak onun varlığında yok olmaktır (fenafillah). İnsan gibi, bütün varlıklar da Allah'ı  kendi dillerinde ve hallerinde arar, O'na ulaşmaya çalışırlar.
İlahiden dönemin sanat, din, dil ve kültür anlayışı ile bilgiler ediniyoruz.
Şiirde coşkun bir lirizm ve içten bir üslup vardır. Tasavvufi gerçekler halkın kolayca anlaşılması için yansıtılmıştır.

👉Ayrıca yukarıdaki ilahinin geniş incelemesine buradan

👉Koşmanın geniş incelemesine ise buradan ulaşabilirsin.