Alfabeler Hakkında Kısaca Bilgi

Bu yazımızda alfabeler hakkında kısa bilgiler bulabilirsiniz... Alfabenin tarihçesi, Türklerin kullandığı alfabeler ve dünyadaki diğer alfabeler yazımızda...

Alfabenin Doğuşu:

Alfabenin doğuşu, yazının doğuşuyla eş zamanlıdır ve Sümerlere yani günümüzden 5000 yıl önceye tarihlenir. Bilindiği üzere buna çivi yazısı (cuneiform) adı verilir. Çivi yazısına benzer simgelerle Sümerler'i takip eden (Asur, Babil, Elam, Akad, Hitit vs.) birçok Mezopotamya uygarlığı; dillerini kâğıda, taşa, toprağa dökmüşlerdir.

Çivi yazısının ardından Eski Mısır'da hiyeroglifler ortaya çıkmıştır. İlk çıkışındaki kullanım özellikleriyle ideogramatik yazı mantığı taşımaktadır.

Bu iki abece türü yanında bir de Ege Adaları kökenli, günümüzde hala çözülememiş, linear a ve linear b diye birbirinin devamı iki alfabe ile Maya Uygarlığı kökenli Kolomb öncesi Güney Amerika alfabeleri vardır.

Modern alfabenin kökeni, Fenike alfabesine dayanmaktadır. Bazı araştırmacılara göre Fenikeliler de bu yazı sistemini, Mısır hiyerogliflerinden esinlenerek oluşturmuştur. Fakat Fenikelilerle birlikte tek bir harfe karşılık tek bir ses kullanma kavramı ortaya çıkmıştır. Fenike alfabesi, Fenikelilerin tüccar olmasının da yardımıyla bütün Akdeniz çevresine yayılmıştır. Arapların, Yunanların, İbranilerin ve Latinlerin alfabeleri hep Fenike alfabesinden türemiştir.

Türklerin Kullandığı Alfabeler

Türkler, ilk olarak millî bir alfabe olan 38 harfli Orhun alfabesini kullanmışlardır. Bu alfabe ile yazılan ilk yazı örnekleri MÖ 5. yüzyılda Issıg (Esik) Kurganında bulunmuştur.

Daha sonra 9. yüzyıldan sonra kısa bir süre Uygur alfabesi olarak anılacak olan 18 harfli Sogd alfabesini kullandılar.

İslamiyetle birlikte Arap alfabesi yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır.

Rusya, Orta Asya Türklerinin alfabesini 1926'da Latin alfabesine, 1930'da ise Kiril Alfabesine çevirmiştir. Türkiye, 1928'de Latin alfabesini kullanmaya başlamıştır. Azerbaycan, Türkmenistan, Özbekistan gibi Türk ülkeleri bağımsızlıklarını ilan ettikten sonra Latin Alfabesine geçmişlerdir. Ancak Kazakistan ve Kırgızistan gibi Kiril alfabesini sürdüren ülkeler de bulunmaktadır. Bugün Türkler arasında en yaygın alfabe, Latin ve Kiril alfabeleridir.

Karay Türkleri gibi Yahudi Türk toplumları, İbrani alfabesini de kullanmışlardır. Bunun dışında Ermeni alfabesi, Hint alfabesi, Çin alfabesi gibi alfabeleri kullanan küçük Türk toplulukları da olmuştur.

Dünya Alfabe Tarihi

Orta Tunç Devri alfabesi ➜MÖ 19. yüzyıl
İlk Keldani alfabesi ➜MÖ 14. yüzyıl
Ugarit alfabesi ➜MÖ 13. yüzyıl
Fenike alfabesi➜ MÖ 11. yüzyıl
Antik-İbranî Alfabesi ➜MÖ 9. yüzyıl
Sameyri alfabesi ➜MÖ 6. yüzyıl
Arami alfabesi➜ MÖ 9. yüzyıl
İbrani alfabesi ➜MÖ 3. yüzyıl
Pehlevi alfabesi ➜224
Avesta alfabesi ➜3. yüzyıl
Brahmi alfabesi ➜MÖ 3. yüzyıl
Devanagari alfabesi ➜12. yüzyıl
Tay alfabesi ➜13. yüzyıl
Arap alfabesi ➜4. yüzyıl
Yunan alfabesi ➜MÖ 8. yüzyıl
Glagolit➜862
Kiril alfabesi ➜10. yüzyıl
Eski İtalik alfabe ➜MÖ 8. yüzyıl
Latin alfabesi ➜MÖ 7. yüzyıl
Runik yazı ➜2. yüzyıl
Güney Arap alfabesi➜ MÖ 9. yüzyıl
Ge'ez Dili alfabesi ➜3.-4. yüzyıl
Meroitik yazısı ➜MÖ 3. yüzyıl
Ermeni alfabesi ➜405
Gürcü alfabesi ➜5. yüzyıl
Orhun alfabesi➜ M.Ö. 5. yüzyıl
Ogham ➜6. yüzyıl
Hangul ➜1446
Cree ➜1840

Kaynakça: wikipedia