Cümle Çeşitleri, Çözümlü Örnek Cümleler

Cümle  Türleri  Örnekler

Cümle türleri hem okul sınavlarında hem de TYT-YKS'de sorulan konulardan biri... Biz bu yazımızda belirlediğimiz cümleleri türlerine göre çözümledik... Bol örnekle konuyu daha iyi anlayacağınızı umuyoruz...

Hazırlayan: www.edebiyatfatihi.net

CÜMLE ÇEŞİTLERİ-ÖRNEKLER

İlk cümleyi açıklayarak yapalım:

1. İstanbul'u dinliyorum gözlerim kapalı.

Yüklemine göre: Fiil cümlesi→Önce cümlenin yüklemini buluyoruz. Bu cümlenin yüklemi "dinliyorum" "Dinliyorum" dinle- fiiline şimdiki zaman ve 1.tekil şahıs alarak çekimlenmiş bir fiil. Dolayısıyla bu cümle yüklemine göre "fiil cümlesidir"

Yüklemin yerine göre: Devrik cümle→ Yüklem sonda değilse cümle devrik cümle olur. Bu cümlede de yüklem sonda yer almadığı için devrik cümledir. Yüklemi sonda olan cümlelere kurallı cümle dendiğini de hatırlatalım.

Anlamına Göre: Olumlu cümle→  Cümlede bildirilen eylemin yapılıp yapılmamasına ya da sözü edilenlerin bulunup bulunmamasına, ayrıca bir işin yapılmasının istenme durumuna göre cümleler anlamlarına göre incelenir. Örneğin bu cümlede dinle(mek) eylemi gerçekleşmiş. Bu yüzden cümle olumlu cümledir.


Yapısına Göre: Basit cümle →Öğrencilerin genelde en çok karıştırdığı bu madde. Bunun için yapısına göre cümle çeşitleri olan basit, sıralı, bağlı ve birleşik cümlenin özelliklerini iyi bilmek gerekir. Bu cümlede tek bir yargı var, dinliyorum, cümlenin içinde fiilimsi yok... Bu yüzden bu tür cümlelere basit cümle diyoruz... İlerleyen örneklerde diğer cümle yapılarına değinilecektir.

2. "Ben içimdeki zehirden azabı boşaltmak için/ acele ediyordum."
                                        Yan Cümle                             Temel cümle

Yüklemine Göre:  Fiil cümlesi
Yüklemin Yerine Göre: kurallı(düz) cümle
Anlamına Göre: biçimce ve anlamca olumlu cümle
Yapısına Göre: girişik birleşik cümle

3."Canı eve gitmek istemiyordu, bankta biraz daha oturdu."

Yüklemine Göre:  1.cümle: Fiil cümlesi  2.cümle: fiil cümlesi
Yüklemin Yerine Göre:  1.cümle: kurallı(düz) cümle 2.cümle: kurallı(düz) cümle
Anlamına Göre: 1.cümle: olumsuz, 2.cümle:olumlu
Yapısına Göre: Sıralı Cümle 

4. "Vefasız gittiğinden beri ne aradı ne sordu beni" 

Yüklemine Göre: fiil cümlesi
Yüklemin Yerine Göre:  devrik cümle
Anlamına Göre: biçimce olumlu-anlamca olumsuz
Yapısına Göre: Bağlı Cümle 


5. "İnsan sevincin ürünüdür"

Yüklemine Göre:İsim cümlesi
Yüklemin Yerine Göre:  kurallı(düz) cümle
Anlamına Göre: biçimce olumlu-anlamca olumlu
Yapısına Göre: Basit cümle

6. "Zıt fikirlere kulaklarımızı tıkamak, kendimizi hataya mahkûm etmektir."

Yüklemine Göre: İsim cümlesi
Yüklemin Yerine Göre:  kurallı(düz) cümle
Anlamına Göre: biçimce olumlu-anlamca olumlu
Yapısına Göre: Birleşik  cümle

7. Özdemir Asaf'ın "Sana gitme demeyeceğim/Üşüyorsan ceketimi al" dizelerini okudu.

Yüklemine Göre: Fiil cümlesi
Yüklemin Yerine Göre:  kurallı(düz) cümle
Anlamına Göre: biçimce olumlu-anlamca olumlu
Yapısına Göre: İç İçe girişik birleşik cümle

8." Sus sen, sadece gözlerin konuşsun"

Yüklemine Göre: 1.cümle fiil cümlesi, 2.cümle fiil cümlesi
Yüklemin Yerine Göre: 1.cümle devrik, 2.cümle  kurallı(düz) cümle
Anlamına Göre: 1.cümle olumlu, 2.cümle olumlu
Yapısına Göre: Sıralı cümle

➠CÜMLE TÜRLERİ YEPYENİ ÖRNEKLER İÇİN TIKLAYINIZ
➠ CÜMLE TÜRLERİ UYGULAMA SORULARI VE CEVAPLARI