11.SINIF DİL VE ANLATIM SAYFA SAYFA TÜM CEVAPLARI

DİKKAT: 2015-2015 11.SINIF MEB DİL VE ANLATIM KİTABI CEVAPLARI İÇİN TIKLAYINIZ

11.SINIF DİL VE ANLATIM KİTABI TÜM CEVAPLARI

DİKKAT : ARADIĞINIZ KİTABI MEB 11.SINIF DİL VE ANLATIM KİTABI İSE CEVAPLARI İÇİN BURAYI TIKLAYINIZ

11.SINIF DİL VE ANLATIM BİYOGRAFİ KONUSUNUN CEVAPLARI (GÜNCELLENDİ)

HALİL İNALCIK(TARİHÇİ YAZAR)

11. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları 2012-2013 sayfa 66-76 (Evrensel İletişim Yayınları)

BİYOGRAFİ:

ÖN HAZIRLIK

1.    Çalıştığı alanda ün yapmış kişiler hakkında yazılmış biyografiler bulup okuyunuz.

2.    Atatürk ve Halil İnalcık hakkında yazılmış birer biyografi bularak okuyunuz.

3.    Siyaset, askerlik, bilim, sanat, edebiyat, spor alanlarında tanınmış kişilerin hayatını konu alan bir film izleyiniz (“Akıl Oyunları”, “Piyanist”, “Çağrı”, “Ali” vb.).

4.    Bulunduğunuz çevrede biyografisini yazabileceğiniz bir kişi belirleyiniz. Biyografisini yazmaya karar verdiğiniz kişi hakkında bilgi ve belgeler toplayınız.

5.    Biyografilerin kültür tarihindeki yerini ve önemini araştırınız.

Biyografilerde yaşamları öğrenim hayatları, mücadeleleri anlatılan örnek, tanınmış kişiler kendilerinden sonra gelen kuşaklara örnek olacaktır.Böylece yeni nesiller bu insanların hayatlarından ders alacak ve hayatlarına daha doğru bir şekilde yön vereceklerdir.

6.    Monografi türünün özelliklerini araştırınız.

11.SINIF DİL VE ANLATIM 42-51.SAYFA CEVAPLARI(GÜNLÜK) (YENİDEN GÖZDEN GEÇİRİLDİ,GÜNCELLENDİ)

11. SINIF DİL VE ANLATIM DERS KİTABI CEVAPLARI 2013-2014  (EVRENSEL YAY.) GÜNLÜK TÜRÜ (sayfa 42-51)

1. Türk veya dünya edebiyatından günlük türünde yazılmış metinler bulunuz. Beğendiğiniz metinleri sınıfınıza getiriniz.
2. Günlük türünün Türk ve dünya edebiyatındaki tarihsel gelişimini ve önemli temsilcilerini araştırınız.
Günlük türü ve özellikleri
3. İçe ve dışa dönük günlüklerin özelliklerini araştırınız.
GÜNLÜK TÜRÜ VE ÖZELLİKLERİ
4. İlhan Berk'in hayatı ve edebî kişiliği hakkında bir araştırma yapınız.

2013-2014 EVRENSEL İLETİŞİM YAY.11.SINIF DİL ve ANLATIM 27-41.SAYFA CEVAPLARI(güncellendi)

SAYFA 27:
ÖN HAZIRLIK:

 İnsanların geçmişten bugüne kadar kullandıkları iletişim araçları hakkında bir araştırma yapınız.

Günümüze kadar kullanılan iletişim araçlarının neler olduğunu yaptığınız araştırmalardan da yararlanarak söyleyiniz. Bu iletişim araçlarından hangilerinin hâlen kullanıldığını belirtiniz

 Geçmişte insanlar, duman, ateş, güvercin gibi çeşitli yollarla iletişim kurmaya çalışmışlardır. İlk Çağ'da insanlar, mağara duvarlarına çizdikleri resimlerle iletişim kurmuşlardır. Yazının icadıyla insanlar yazıyla daha kolay bir şekilde iletişimi sağlamışlardır. Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle iletişim çok daha kolay hale gelmiştir. (telefon, televizyon, internet)

 2. Cemal Süreya ve Ahmet Hamdi Tanpınar’ın hayatları ve edebi kişilikleri hakkında bir araştırma yapınız.
***Ahmet Hamdi Tanpınar kısaca maddeler halinde...

 3. Özel mektup türünde yazılmış metinler bulunuz. Beğendiğiniz bir metni sınıfınıza getiriniz.

 HAZIRLANALIM

Atatürk Lisesi Müdürlüğüne, ANKARA Okulunuzun Hazırlık B sınıfı 368 numaralı öğrencisiyim. Babamın iş yerinden okulunuz öğrencisi olduğuma dair “Öğrenci Belgesi” istenmektedir. Bu belgenin tarafıma verilmesi için gereğini yapılmasını saygılarımla arz ederim. Adres: Emre sok. Birlik apt.                                                                                      22.01.2006No:12/17                                                                                                      İMZA: ANKARA                                                                                                                           Yelda KIZILDAĞ

2013/2014 EVRENSEL İLETİŞİM 11.SINIF DİL VE ANLATIM CEVAPLARI (güncellendi)

2013/2014 EVRENSEL İLETİŞİM YAY.11.SINIF DİL VE ANLATIM CEVAPLARI...

SAYFA 11

HAZIRLANALIM

1. Ziyaret ettiğiniz kitabevi veya kütüphanede kitapların ne şekilde sınıflandırıldığını, bu sınıflandırmanın nasıl kolaylıklar sağladığını açıklayınız.

Kütüphanelerde kitaplar türlerine, yazarlarına ve konularına göre sınıflandırlır. Bu sınıflandırmalar, aradığımız kitabı daha kolay bulmamızı sağlar.

2. Hangi türde yazılmış eserleri okumaktan hoşlanıyorsunuz? Niçin?

3. “Kurmaca” kavramından ne anladığınızı açıklayınız.

Kurmaca metinlerde yazar gerçek ve

Kurmaca, gerçekte olmadığı halde varmış gibi düşünülen, tasarlanan olay veya düşüncelere denir.

Kurmaca metinlerde gerçek olaylar veya kaynağını gerçek hayattan alan tasarlanmış olaylar anlatılır.

Kurmaca metinlerde yazar gerçeği dönüştürerek anlatır. Yani gerçeği hayal gücüyle yeniden kurgular.

Edebi metinler, kurmaca metin tarzındadır. Bunlar: şiir, mesnevi, halk hikayesi, roman, hikaye, masal,fabl, destan, efsane, öykü,tiyatro

Bazı kurmaca metinlerde yer alan olayların gerçekliği yoktur: masal, fabl

Bazı kurmaca metinlerde yazar gerçeklikten yola çıkarak kurgu oluşturur veya tümüyle hayalinde tasarlar olayları. (öykü, roman, tiyatro gibi)

SAYFA 13

1. ETKİNLİK

• “Sitem”, “Güğüm”, “Mağlova Suya Kavuştu” ve “Sinema” adlı metinlerin iletilerini
aşağıdaki tabloya yazınız.
METİNLER......İLETİLERİ

Sitem : Aşk, insanı yıpratır.
Güğüm : Evinden uzak kalan kişi, daima memleketini hayal eder.
Mağlova Suya Kavuştu : Tarihi bir köprünün suya kavuşması
Sinema : Sinema, insana huzur ve mutluluk verir.

• Yazdıklarınızı arkadaşlarınızın yazdıklarıyla karşılaştırınız. Hangi metinlerin anlamı kişiden
kişiye göre değişmektedir? Bu metinlerin ifade ettikleri anlamların kişiden kişiye değişiklik
göstermesinin nedenleri üzerinde tartışınız. Ulaştığınız sonucu açıklayınız.

Sanat metinlerinin (edebi metinlerin) iletisi kişiden kişiye değişir. Öznel olmasından

• “Sitem” adlı metinden alınan “Yâr yâr!.. Seni kara saplı bir bıçak gibi sineme sapladılar.”
dizesindeki anlatımı, “Mağlova Suya Kavuştu” adlı metinden alınan “Alibey Deresi vadisine 16. yüzyılda Mimar Sinan tarafından yapılan Mağlova Su Kemeri 36 metre yükseklik ve 258 metre uzunluğa sahip.” cümlesindeki anlatımla karşılaştırınız. Hangi ifadelerin yan anlamda kullanıldığını belirtiniz. Yan anlamda kullanılan kelimeler okuyucuda nasıl bir etki uyandırmaktadır?

Sitem adlı metinde yan ve mecaz anlamlı sözcükler vardır. Mağlova Suya Kavuştu adlı metinde sözcükler gerçek anlamda kullanılmıştır.

• “Sitem” , “Güğüm”, “Mağlova Suya Kavuştu” ve “Sinema” adlı metinlerden hangisi veya
hangilerinde kelimeler genellikle yan anlamıyla kullanılmıştır? Kelimelerin gerçek ya da yan
anlamda kullanılmasıyla metnin yazılış amacı arasında nasıl bir ilişki olduğunu açıklayınız.

Mağlova Suya Kavuştu adlı metinde sözcükler gerçek anlamlarıyla kullanılmıştır. Diğer metinlerde yan ve mecaz anlamlı sözcükler vardır.

11.SINIF DİL VE ANLATIM 209-221.SAYFA CEVAPLARI (SÖYLEV)

Evrensel-İletişim  11. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları Söylev Türü (sayfa 209-219) 

SAYFA 209

1. Farklı konularda söylenmiş söylev metinleri bularak okuyunuz. Beğendiğiniz metin­leri sınıfınıza getiriniz.

2. Atatürk’ün “Nutuk” adlı eseri hakkında bir araştırma yapınız.

3. Söylev türünün Türk ve dünya edebiyatındaki önemli temsilcilerini araştırınız.

4. Vatan sevgisi ve Türk gençliğinin görev ve sorumlulukları konularında söylenmiş söylevler bulunuz. Bulduğunuz metinleri sınıfınıza getiriniz.

SAYFA 212

11.SINIF DİL VE ANLATIM 193-208.SAYFA CEVAPLARI (MÜLAKAT)

11. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları Mülakat Türü (sayfa 193-208) 

SAYFA 193

Sevgi Özel, dil alanında birçok çalışması bulunan, aynı zamanda öykü ve romanları olan bir yazardır.

Sait Talat Helman, Türkiye’nin ilk kültür bakanıdır. Edebiyatla da ilgilenen Helman’ın on ikisi şiir kitabı olmak üzere elliye yakın eseri vardır.

3. Mülakat türünün Türk edebiyatındaki tarihsel gelişimini araştırınız.

Edebiyatımızda mülakat türünün ilk örneği Ruşen Eşref Ünaydın’ın 1918 yılında yazdığı “Diyorlar ki” adlı eseridir.

Türk edebiyatında mülakat türünde yazılmış eserlerden bazıları:

Hikmet Feridun Es – Bugün de Diyorlar ki (1932)

Mustafa Baydar – Edebiyatçılarımız Ne Diyorlar (1960)

Gavsi Ozansoy – Edebiyatımızda Dünküler mi Bugünküler mi Daha Kuvvetli, Kırk Yıl Sonra Diyorlar ki (1962), Beş Kuşak Konuşuyor (1967)

Tahir Kutsi  - İç Göç (1964)

Halil Aytekin – Doğuda Kıtlık Vardı (1965)

Abdi İpekçi – Liderler Diyor ki (1969)

Yaşar Kemal – Çukurova Yana Yana (1955)

Nurullah Berk – Ustalarla Konuşmalar (1971)

Fikret Otyam – Uy Babo (1962)

Necmi Onur – Mezarlarında Yaşayanlar (1963)

Yaşar Nabi Nayır – Edebiyatçılarımız Konuşuyor (1976)

11.SINIF DİL VE ANLATIM 178-192.SAYFA CEVAPLARI (RÖPORTAJ)

11.SINIF EVRENSEL İLETİŞİM YAY.DİL VE ANLATIM KİTABI (sayfa 178-192) CEVAPLARI  

Kitabınız Ekoyay ise bu konunun cevapları için tıklayınız

RÖPORTAJ

SAYFA 180

ÖN HAZIRLIK

1.  Bir bölgeyi, kurumu, eşyayı veya insanı konu alan röportajlar bularak okuyunuz. Beğendiğiniz metinleri sınıfınıza getiriniz.

2.  Röportaj ve mülakat kelimelerinin anlamlarını araştırınız.

RÖPORTAJ: Bir yazarın ya da gazetecinin herhangi bir olayı, kişiyi kuruluşu veya yeri; kendi anlayışına ve gözlemlerine göre araştırdığı ve değerlendirdiği yazılardır.

:MÜLAKAT  (Görüşme) Kendi alanında uzmanlaşmış ünlü kişileri etraflıca tanıtmak veya toplumu ilgilendiren bir konuyu aydınlatmak amacıyla uzmanlarla veya ünlü kişilerle yapılan görüşmelerin aktarıldığı gazete yazılarıdır.

Röportaj ve mülakat birbirinden farklıdır. Mülakatta “karşılıklı konuşma, görüşme” vardır. Mülakatta sorular sorularak bilgi toplanır. Röportajda bir gerçeği soruşturma vardır, bir gerçeği ortaya çıkarma amacı vardır. Bunun için görüşmeler yapıldığı gibi ortam tanımlamalarına, gazetecinin izlenimlerine yer verilir.

3.  Röportaj türünün tarihsel gelişimini, Türk edebiyatındaki önemli röportaj yazarları­nı araştırınız.

11.SINIF DİL VE ANLATIM 175-177.SAYFA CEVAPLARI

(Evrensel-İletişim 2013)11. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları Eleştiri Türü -Sayfa 175) Ölçme ve Değerlendirme

11. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları (Evrensel-İletişim 2013)Eleştiri Türü -Sayfa 175) Ölçme ve Değerlendirme

SAYFA 175

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

A. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükler yazınız.

         •Esere dönük eleştiride, eleştirmen eserden yola çıkarak metni oluşturan unsurları anlamaya çalışır. Teknik anlamda eserin kurgusunu oluşturan unsurlar, kişiler, mekân, ana olay, ara olaylar ve gerçeğimsi yapıyı hazırlayan unsurların birbiriyle bağlantısını kurup değerlendirmesini yapar. sorucenneti.net

         •Nesnel eleştiride, eleştirmen bir eserin meydana gelmesinde etkili olan toplumsal ve tarihî olaylara yönelip o dönemin şartlarını dikkate alır.

Eleştirmenin eser karşısındaki tavrına göre eleştiriler öznel ve nesnel eleştiri olarak değerlendirilir.

B. Aşağıdaki cümlelerde yargı doğru ise yay ayraç içerisine “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

• Eleştiri yazarı konusuna olumlu yönden yaklaşmalıdır.                                         (Y )

•   Eleştiri yazarı konuyu öznel açıdan değerlendirmelidir.       (Y )

•   Eleştiri yazarı eseri belirli ölçütlere bağlı kalarak eleştirmelidir.       ( D)

•   Eleştirilerde terimlerin kullanılmasından kaçınılmalıdır.       (Y )

•   Eleştirmen çağdaş sanat akımları hakkında bilgi sahibi olmalıdır.    (D )

•   Eleştirmen konuyu edebiyat tarihçisi yaklaşımıyla ele almalıdır.     (Y )

•   Eleştiride eleştirilen hususlarla ilgili örnekler verilmemelidir.           (Y )

C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları cevaplayınız.

1.  Ben iyi eleştiriyi nesnesiyle örtüşme başarısına göre ölçerim. İyi yapıt ille de iyi eleştiri çağır­maz kuşkusuz. Yazın tarihleri yıllar yılı yanlış yorumlanmış başyapıtlarla doludur ama kötü yapıt iyi eleştiriyi her zaman kovar. İster sevecenlikle yaklaşalım ister öfkeyle kötü yapıt eleştirmenini fazla uzağa götüremez.

Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?

A) Eleştiri ele alınan yapıta bağlı olmalıdır.

B)  İyi yapıtlar hakkında da olumsuz eleştiriler yapılabilir.

C) Hiçbir kötü yapıt olumlu eleştiri alamaz.

D) Edebî eserler eleştirmen tarafından yanlış yorumlanabilir.

E)  Eleştirmen eleştirisini yapacağı esere olumlu yaklaşmalıdır.

CEVAP:  E

2. Eleştirmecinin başlıca görevlerinden biri, yazarın ne yapmak isteğinin ve yapıtı ile bunu ne de­receye kadar başarabildiğinin araştırılması olmalıdır. Eleştirmen, sanatçının eserini yeni baştan yaşayan adamdır. Guy de Maupassant (Guy dö Mopasan)’a göre: “Eleştirmen, asla edebiyat cumhuriyetinin bir hür vatandaşı olamayacaktır. Çünkü yaratan insan hür, yargılayan insan esirdir.” Peter ise şöyle düşü­nür: “Sanatçı, güzel şeylerin yaratıcısıdır. Eleştirmense güzel şeylerden aldığı izlenimleri başka bir tarz ya da yeni bir malzeme içinde kalıba dökebilen kimsedir.”

Yukarıdaki paragrafta düşünceyi geliştirme yollarından hangisine başvurulmuştur?

A)    Tanık Gösterme B) Örnekleme C) Tanımlama D) Açıklama E) Karşılaştırma

CEVAP: A

3.  (I) Çıplak, sevimsiz, uçsuz bucaksız bir dağ; zaman. (II) Kıracaksın onu, heykelleştireceksin. (III) Kaosu beşerileştiren insan; insan, yani sanatkâr. (IV) Hayat herkesin yaşadığı, kimsenin yaşamaktan hoşlanmadığı bir komedya. (V) Goethe (Göte) bunun için hatıralarına “Şiir ve Hakikat” adını vermiş.

Yukarıdaki cümlelerin hangisinde kişileştirme veya benzetme sanatına başvurulmamıştır?

A) I                                B) II                          C) III                         D) IV                     E) V

CEVAP: E

4.  Aşağıdakilerden hangisi eleştiri türünde eser vermemiştir?

A) Fethi Naci B) Berna Moran C) Hilmi Yavuz D) Nurullah Ataç E) Ahmet Hamdi Tanpınar

CEVAP: C

11.SINIF DİL VE ANLATIM 162-177.SAYFA CEVAPLARI (ELEŞTİRİ)(güncellendi)

11. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı  (Evrensel-İletişim 2013)Eleştiri Türü -Sayfa 162-177)

SAYFA 162 
ÖN HAZIRLIK
1. Edebiyat, resim, müzik konularında yazılmış eleştiri yazıları bularak sınıfa getiriniz.
2. Eleştiri türleri hakkında bir araştırma yapınız.

3. Eleştiri türünün Türk edebiyatındaki önemli temsilcilerini araştırınız.

Türk edebiyatında eleştiri, Tanzimat edebiyatıyla başlamıştır. Eleştiri kavramını karşılamak üzere, Tanzimat edebiyatında muahaze. Edebiyatı Cedide ve daha sonraki dönemde tenkit terimleri kullanıl­mıştır, eleştiricicede münekkit denmiştir.

Tanzimat edebiyatı döneminde kimi yazarlar eleştiriyi yergiye dönüştürmüş (Namık Kemal Tahrib-i Harabat, vb. Muallim Naci, Demdeme vb.), kimi yazarlar (Muallim Naci, vb.) sadece dil bilgisi açısın­dan sözcük eleştirisi yapmış ( "Cânâ" sözü, eskilerin kullandığı bir sözdür, zamanımız yazarları ara­sında kullanılmaz olmuştur"... "Eserinizde irşad olur isnad olar sözlerine itiraz olunabileceğini pek kolay anlarsınız" vb.), bu dönemde Batı'daki anlamda eleştiri yazısının Recaizade Mahmut Ekrem, özellikle Mehmet Murat yazmıştır.

Türk edebiyatında eleştiri alanında eser verenlerin başlıcaları şunlardır: Tanzimat edebiyatında Namık Kemal, Recaizade Mahmut Ekrem, Mehmet Murat, vb. Edebiyatı Cedide döneminde Hüseyin Cahit Yalçın, vb. Milli Edebiyat döneminde Abdülhak Şinasi Hisar, Reşat Nuri Güntekin vb.; Cumhuri­yet devrinde Nurullah Ataç, Vedat Günyol, Tahir Alangu, Asım Bezirci, Rauf Mutluay, Fethi Naci, vb.; tiyatro eleştirisi alanında Metin And, Özdemir Nutku, Atila Sav, vb."

4. Öznel ve nesnel eleştirinin özelliklerini araştırınız.
 Öznel eleştiride eleştirmen bir eseri kendi beğenisine göre değerlendirir. Kişisel beğeni bir eserin gerçek değerin ortaya koymaz. Öznel eleştiriye izlenimsel eleştiri de denir.İzlenimsel eleştiride eserin sanatsal yönüne ağırlık verilir.
Nesnel eleştiride hareket noktası eserin kendisidir. Eleştirmen kişisel yargılardan mümkün olduğunca kaçınmaya çalışır.

HAZIRLANALIM

SAYFA 163

1. “Eleştiri” kavramından ne anladığınızı söyleyiniz.
Eleştiri, bir kişinin ya da bir eserin olumlu ve olumsuz yanlarını ortaya koymak demektir.
2. Okuduğunuz bir kitabın hoşunuza giden veya gitmeyen yönlerini açıklayınız.
3. “Eleştirme ileriye doğru bir sıçramadır. Gayesi, daha önce sıçramış olan sanatçıya toplumu ulaştırmak, ikisini birbirine bağlamaktır.” [Pierre Roche (Pier Roş)] özdeyişinden hareketle eleştirilerin amacını açıklayınız. Eleştiride amaç, iyi olanın değerini ortaya koymaktır. Eleştiri, yol gösterici, bilgilendirici, aydınlatıcı olmalı. Eleştiri değerleri ortaya çıkarabilir. Tanınmamış nice başarılı sanatçıları topluma tanıtabilir. Sanatçının artılarını, eksilerini ortaya koyarak sonraki çalışmalarında onlara yol gösterebilir.
SAYFA 165:

“Ölmez Otu” adlı metni ve sınıfa getirdiğiniz eleştirileri yazılış amaçlarını, dil-anlatım ve şekil özellikleri bakımından inceleyiniz. Bu tür metinlerin ortak özelliklerini tartışarak belirlemeye çalışınız. Tespit ettiğiniz özellikleri sınıf tahtasına yazınız.

Yukarıda üçüncü maddedeki açıklamalara ek olarak:

Eleştiri yazılarında açıklayıcı ve kanıtlayıcı anlatım türlerine başvurulur.

Eleştiri yazılarında dil göndergesel ve heyecana bağlı işlevde kullanılır.

“Ölmez Otu” adlı metnin niçin yazılmış olabileceğini tartışınız. Ulaştığınız sonucu açıklayınız.

“Ölmez Otu” adlı metin, Yaşar Kemal’in “Ölmez Otu” romanının değerinin belirlenmesi, başarılı ve kusurlu yanlarının ortaya konulması amacıyla yazılmıştır.

“Ölmez Otu” adlı metinde eleştirinin konusu yazar mı eser midir? Düşüncelerinizi metinden örnekler vererek açıklayınız.

Metinde eleştirinin konusu eserdir. Bunu, “Ölmez Otu yeni bir bakış açısı getiriyor. Türk romancısının Türk köylüsüne bakışını değiştiriyor. (...)" ifadelerinden anlayabiliriz.

Yaptığınız araştırmadan hareketle öznel ve nesnel eleştirilerin özelliklerini ve aralarındaki farklılıkları açıklayınız. “Ölmez Otu”yla ilgili ileri sürülen düşünceler, öznel yargılar mı içermektedir yoksa belirli ölçütler doğrultusunda mı ortaya konmuştur? Metinden örnekler vererek düşüncelerinizi açıklayınız.

Birinci sayfada öznel ve nesnel eleştirinin özellikleri yer alıyor. Bu metin nesnel eleştiriye örnektir.

Metinde “Ölmez Otu”yla ilgili ileri sürülen düşünceler nelerdir? Yazar metinde düşünceyi geliştirme yollarından hangisi veya hangilerine başvurmaktadır?

Metinde "Ölmez Otu" romanının kahramanı Memidik'in şahsında cinayet miti eleştiriliyor. Mitleri kişiler değil toplum yaratır, diyor eleştirmen. Yaşar Kemal'i bu açıdan başarısız görüyor. Ama yazarı bir mitin yıkılışını anlatırken başarılı görüyor. Metinde örnekleme, karşılaştırma, tanık göstermeye başvurulmuştur.

Dört beş kişilik gruplar oluşturunuz. Sınıfa getirdiğiniz metinleri tarayarak bir eseri konu alan eleştirileri tespit ediniz. Söz konusu metinleri inceleyerek metinlerden hareketle eseri konu alan eleştirilerin özelliklerini belirleyiniz. Çalışmanızı raporlaştırarak sınıfta sununuz.

SAYFA 170

7.ETKİNLİK

“Don Kişot, Romanların Romanı” adlı eleştiride eser mi, eserin yazarı mı yoksa eserle dış dünya arasındaki ilişki üzerinde mi durulmuştur? Düşüncelerinizi metinden örnekler vererek k açıklayınız.

Eserle dış dünya arasındaki ilişki üzerinde durulmuştur. Don Kişot romanının oluşmasında etkili olan sosyal, kültürel ve siyasi faktörler üzerinde durulmuştur.

8.ETKİNLİK

“Don Kişot, Romanların Romanı” adlı eleştiride ileri sürülen düşünceler nelerdir? Yazarın, düşüncelerini ileri sürerken paragraflarda düşünceyi geliştirme yollarından hangilerine başvurduğunu metinden örnekler vererek açıklayınız.

Bu eleştiri yazısında Don Kişot romanının evrensel bir niteliğe sahip olduğu, romanın verdiği mesajın aradan yıllar geçse de değişmediği, Don Kişot romanında idealle gerçeğin çatışmasının yansıtıldığı, bu çatışmanın insanlık tarihi boyunca var olduğu anlatılıyor. Eleştiride düşünceyi geliştirme yollarından karşılaştırmalara, tanık gösterme ve örneklemelere yer verilmiş.

9.ETKİNLİK

“Don Kişot, Romanların Romanı” adlı eleştiride düşüncelerin ileri sürülüşü ile makale ve denemelerde düşüncelerin ileri sürülüşünü karşılaştırınız. Eleştiri türünün hangi tür metinlere daha yakın olduğunun belirtiniz.

Bu eleştiri metninde Don Kişot romanı ile ilgili düşünceler ileri sürülüp bu düşünceleri geliştirme yollarına başvurulmuş. Örnekler verilmiş, alıntılara yer verilmiş, karşılaştırmalar yapılmış, tanık göstermelere yer verilmiş. Bu bakımlardan makale türüne yakınlık gösteriyor.

10. ETKİNLİK

“Don Kişot, Romanların Romanı” adlı eleştiriden hareketle söz konusu romanın yazıldığı dönemin özelliklerini belirtiniz. Romanın içeriği ve yazılma amacıyla dönem arasında nasıl bir ilişki vardır?

Don Kişot romanı 1600'lü yıllarda  Ortaçağ Avrupa'sında yazılmış. Şövalye romanlarına merak saran kahramanımızın şövalyeliğe özenmesi, yel değirmenlerine savaş açması gibi komik durumları var. Şövalye, şato, düello, dük ... kelimeleri o dönemi yansıtıyor. Romanın yazılma amacı sadece o dönemi değil insanlığın bütün dönemlerini ilgilendiriyor.

11.ETKİNLİK

Araştırmalarınızdan hareketle eserle dış dünya arasındaki ilişkiyi konu alan eleştirilerin özelliklerini belirtiniz. “Don Kişot, Romanların Romanı” adlı metnin bu tür eleştirilerin özelliklerini taşıyıp taşımadığını tartışınız. Ulaştığınız sonucu açıklayınız.

Eserle dış dünya arasındaki ilişkiyi konu alan eleştiri çeşitlerinden biri tarihsel eleştiridir.

Tarihsel eleştiri:  Edebî eserlerin, yazıldıkları dönemin tarihsel gerçeklikleri ışığında incelenmesi gerektiği görüşünü ileri süren eleştiri anlayışıdır.

Bir diğeri sosyolojik eleştiridir.

Sosyolojik eleştiri: Edebiyatın kendi başına var olmadığı, toplum içinde doğduğu ve toplumun bir ifadesi olduğu ilkesinden hareket eden eleştiri anlayışıdır.

sayfa 172

12.ETKİNLİK

“Halikarnas Balıkçısı” adlı eleştirinin konusu yazar mı yoksa ona ait eser midir? Metinden örnekler vererek düşüncelerinizi açıklayınız.

Halikarnas Balıkçısı adlı metnin konusu (Halikarnaas Balıkçısı) yani yazardır. Sanatçıya dönük bir eleştiridir.

13.ETKİNLİK

Araştırmanızdan hareketle sanatçıya dönük eleştirilerin özelliklerini belirtiniz. “Halikarnas Balıkçısı” adlı metnin bu tür eleştirilerin özelliklerini taşıyıp taşımadığını belirtiniz.

Yazara Dönük Eleştiri: Sanatçı ve eseri arasında sıkı bir ilişki olduğu düşünülerek yazarın psikolojisi ve kişiliği doğrultusunda psikanaliz eleştirilerde bulunur.Metinde kullanılan her öge,Freud'un psikanaliz yöntemi temel alınarak açıklamaya çalışılır.

Sanatçıyı ele alan eleştirinin başka bir tanımı: Sanatçının bireysel özelliklerinden yola çıkılarak eserin değerlendirildiği eleştiriye sanatçıyı ele alan eleştiri denir.

Sanatçıya yönelik eleştirinin iki çeşidi vardır:

* Biyografik Eleştiri: Eser ile sanatçı arasında güçlü bir ilişki olduğunu varsayan bir eleştiri anlayışıdır. Eleştirmen, ele aldığı eserin sanatçısı hakkında ciddi bir araştırma yapar. Sanatçının yaşamının eserine yansıdığını düşünür.

* Ruhbilimsel Eleştiri: Eser ile sanatçının ruh dünyası, kişilik özellikleri arasında güçlü bir ilişki olduğunu varsayan bir eleştiri anlayışıdır. Eleştirmen sanatçının iç dünyasından, kişiliğinden hareketle eseri çözümlemeye çalışır.

14.ETKİNLİK

Eleştiri yazılarını ele aldıkları konu ve ele alış biçimleri bakımından gruplandırınız.

Aşağıdaki şemalarda eleştiri türlerinin gruplandırılmasını görebiliriz.

15.ETKİNLİK

Yaptığınız araştırmadan hareketle sanatçıyı, dönemi, eseri ve okuyucuyu birlikte ele alan eleştiri yazıları olup olmadığını açıklayınız.

16.ETKİNLİK

“Ölmez Otu”, “Don Kişot, Romanların Romanı” ve “Halikarnas Balıkçısı” adlı eleştirilerde eleştirmenlerin kültür alanına özgü çalışmalardan yararlanıp yaralanmadığını metinlerden örnekler vererek belirtiniz.

Ölmez Otu: Anadolu köylüsünün kültürü ile ilgili çalışmalardan yararlanılmış, Anadolu köylüsünün gerçek kişiliği ile romanlarda görülen özellikleri karşılaştırılmıştır.

Don Kişot: Romanların Romanı: AvrupalI yazarların ve Batı toplumunun 19. yüzyıldaki hayat ve sanat anlayışı, sosyal yaşamı ve kültür özellikleri hakkında açıklamalar yapılmıştır.

Halikarnas Balıkçısı: Ege yöresinde yaşayan insanların yaşam koşulları ve kültürünün Halikarnas Balıkçısı üzerindeki etkileri anlatılmıştır.

17.ETKİNLİK

İncelediğiniz eleştiri yazılarını dikkate alarak eleştiri yazarlarında bulunması gereken özellikleri tartışınız. Ulaştığınız sonuçları açıklayınız.

ELEŞTİRİ YAZILARININ ORTAK ÖZELLİKLERİ

Bir sanat ya da düşünce eserini tanıtırken, zayıf ve güçlü yönlerini belirtme, bir yazarın gerçek değerini yansıtma amacıyla yazılan yazılara eleştiri (tenkit)denir. 
Düşünsel plânla yazılır.

Her eser ya da sanatçı eleştirinin konusu olabilir.

Eleştiride bir eser olumlu ya da olumsuz özellikleriyle birlikte ele alınır.

Eleştiri yapılırken somut verilerden yararlanılmalıdır.

Eleştiride amaç; iyi olanın değerini ortaya koymak, sanatı unutulmaktan kurtarmak, iyi olmayana ve kötüye fırsat vermemektir.

Eleştirmenin  görevi kılavuzluk yapmaktır.

Eleştiriler yıkıcı değil yapıcı olmaldır.

Konu, yazının sonuna dek değerlendirilmesi yapılan esere bağlı kalmalıdır. Eser ile ilgili, değerli ve değersiz diye gösterilen yargılar, eserden alınacak örneklere dayandırılmalıdır.

Yazar, yargılarında belirli ölçülere bağlı kalmalı, eleştirileri nesnel olmalı, "beğendim, hoşuma gitti". gibi öznel değerlendirmelerden kaçınmalıdır. Bunun yanında eleştiri yazısını okutacak olan elbette eleştiri yazarının kendine özgü konuyu ele alış biçimi, kendine özgü yorumlayışı ve anlatımındaki üslubudur.

Eleştirisi yapılan çalışma, bütün boyutlarıyla ele alınmalı, kendi türü içindeki bilimsel, sanatsal, toplumsal yere oturtulmalıdır. Alanındaki diğer çalışmalarla karşılaştırılarak bu türe kattıklarıyla, kendisinden beklendiği halde katamadıklarıyla ele alınmalıdır.

Eleştiride açıklama, tartışma, tanık gösterme ve örnekleme gibi yöntemler kullanılır.

ELEŞTİRİ YAZARLARINDA BULUNMASI GEREKEN ÖZELLİKLER

Bir sanat eserinin gerçek değerini, özünü, yapısını, değerli-değersiz yönlerini ortaya koymalı.

Nesnel olmalı.

Araştırmacı olmalı.

Ciddi, ağırbaşlı olmalı

Dili sade, anlatımı açık ve anlaşılır olmalı.

Yıkıcı değil yapıcı olmalı.

Kanıtlama yoluna gitmelidir.

Geçmişin ve çağının sanat olaylarını iyi bilmeli.

Geniş bilgi ve kültür birikimiyle donanımlı olmalı

Dünya Edebiyatı, sanatı ve kültürüyle ilgili genel bilgilere sahip olmalı

Eleştirdiği konuyu, eseri veya olayı bütün olarak kavramalı

18.ETKİNLİK

Aşağıdaki cümlelerde altı çizili kelimelerin anlamlarını belirtiniz. Terimlerin eleştiri yazıları için önemini belirtiniz.

• Tipler birer parça Don Kişot bir bütündür.

• Bu tema roman edebiyatlarına özgü bir açıklıkla olaylarda, görüntülerde hattaüslüpta bile durmadan değişir, genişler zenginleşir.

Tip: Hikâye, roman, tiyatro gibi uzun anlatıma dayalı edebî eserlerde kişi kadrosu içinde yer alan ve belli bir düşüncenin, topluluğun zihniyetini ve ideolojinin temsilciliğini yüklenen kişi

Üslup:Sanatçının görüş, duyuş, anlayış ve anlatıştaki özelliği veya bir türün, bir çağın kendine özgü anlatış biçimi, biçem, tarz, stil

Eleştiri yazılarında terimlere sıkça rastlanır. Yapılan eleştiri belli ölçütlere yeni bilimsel esaslara göre yapılır. Terimler de bu ölçütlerin birer parçasıdır.

19.ETKİNLİK

“Ölmez Otu”, “Don Kişot, Romanların Romanı” ve “Halikarnas Balıkçısı” adlı eleştirilerde dilin hangi işleviyle kullanıldığını belirtiniz.

Dil göndergesel işlevde kullanılmıştır.

11. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları (Evrensel-İletişim 2013)Eleştiri Türü -Sayfa 173

SAYFA 173

Üç grup oluşturunuz. “Ölmez Otu”, “Don Kişot, Romanların Romanı” ve “Halikarnas Balıkçısı” adlı metinleri gruplar arasında paylaştırınız. Belirlediğiniz metinde hangi anlatım türlerinin kullanıldığını grup arkadaşlarınızla inceleyiniz. Yaptığınız çalışmayı grup sözcünüz aracılığıyla arkadaşlarınızla paylaşınız.

Bu metinlerde genellikle açıklayıcı anlatım kullanılmıştır.


TENKİT ÜZERİNE

1.    Edebiyat tarihinin işi, edebî şahsiyet ve eserleri, gerek ferdî ve gerek sosyal bakımdan sebep ve neticeleri ile genel oluş içinde birleştirmektir. Sainte-Beuve (Sen Bov), Taine (Teyn) ve Brunetiere (Branetier)'den sonra bu işin ne kadar kolaylaştığını biliyorsunuz. Edebiyat tarihçisine eserin edebî kıymet ve mahiyeti ve bu eser hakkındaki şahsi kanaati sorulmaz. O, edebiyatın renkten renge girişini uzaktan takip eder ve: “Bu eser şöyle bir devir, şöyle bir muhit, şöyle bir kültür seviyesi ve şöyle bir ruh içinde büyümüş ve şu tesirleri yapmıştır...” dedikten sonra yapacak başka bir işi kalmaz. Önümüze serdiği vakıalar üzerinde onun ne düşündüğü ve ne duyduğunu bilmeyiz. O bize yalnız edebî eserin etrafını tanıtır.

Edebî tenkide gelince o, edebiyat tarihinin bittiği yerde başlar ve estetiğin başladığı yerde biter. Yani “etraf” bilgisiyle “öz” bilgisinin ortasındadır. Münekkidin işi yalnız bir eseri olduğu gibi alarak “anlamak” ve “anlatmak”tır. Ondan eserin tarihsel sebeplerini ve ilimsel izahını isteyemeyiz. Şu kadar var ki münekkit ilk vazifesini yapmak, yani anlamak için hem tarihten ve hem de estetikten bilgiler istemek mecburiyetindedir. Çünkü anlamak birçoklarının zannettiği gibi hissetmek, sevmek, beğenmek, heyecan duymak değildir.

(...)    Sabahattin Eyuboğlu

‘Tenkit Üzerine” adlı metinden hareketle edebiyat tarihçisi ile eleştirmen arasındaki farkları belirtiniz.
Edebiyat tarihçisi eserin oluşmasında etkili olan sosyal, siyasi ve kültürel faktörleri açıklar. Metni yorumlamaz. Eserle ilgili kişisel değerlendirmelerde bulunmaz.

Eleştirmen ise edebiyat tarihçisinin yöntemiyle birlikte eserin estetik ve sanatsal özelliklerine de değinir.

Edebiyat tarihçisi nesnel davranır. Eleştirmen ise yeri geldiğinde kendi beğenisini de dile getirir.

2.    Üç grup oluşturunuz. “Ölmez Otu”, “Don Kişot, Romanların Romanı” ve “Halikarnas Balıkçısı” adlı metinleri gruplar arasında paylaştırınız. Grup arkadaşlarınızla belirlediğiniz eleştirinin giriş, gelime ve sonuç bölümlerini bularak her bölümde nelerin anlatıldığını, metnin planını çıkararak paragrafların birbirleriyle ve metnin iletisiyle ilişkisini inceleyiniz. Yaptığınız çalışmayı sınıfta sununuz.

 “Ölmez Otu”

Giriş Bölümü: Ölmez Otu romanının Türk köylüsü konusunda getirmiş olduğu yeni ve farklı bakış açısı anlatılır.

Gelişme Bölümü: Yaşar Kemal’in diğer romanlarındaki olaylar ve karakterler ile ölmez Otu romanındaki olay ve karakterler karşılaştırılmış, böylece romanın başarılı ve başarısız yönleri ortaya konmuştur.

Sonuç Bölümü: Yaşar Kemal’in, başarılı bir romancı olduğu ortaya konmuş.

“Don Kisot. Romanların Romanı”

Giriş: Don Kişot romanının çok tanınmış olmasına rağmen tam olarak anlaşılmadığı ifade edilmiş.
Gelişme Bölümü: Don Kişot romanının kahramanı ve olay örgülerinden hareketle eserin sosyal, kültürel ve evrensel nitelikleri anlatılmaktadır. Roman diğer Batı klasikleriyle karşılaştırılmaktadır.

Sonuç Bölümü: Don Kişot romanının vermek istediği evrensel mesajın ne olduğu açıklanmakta, romanın insani boyutuna değinilmektedir.

“Halikarnas Balıkçısı”

Giriş Bölümü: Cevat Şakir Kabaağaçlı’nın doğduğu ve yetiştiği çevre anlatılıyor

Gelişme Bölümü: Yazarın gençlik yılları ve sanat hayatındaki çalışmaları anlatılmıştır. Eserlerinin nitelikleri ve konuları hakkında bilgiler verilmiştir.

Sonuç Bölümü: Sanatçının edebiyatımız açısından önemine değinmiştir.


3.    “Ölmez Otu” ve “Don Kişot, Romanların Romanı” adlı eleştirilerin giriş bölümlerini karşılaştırınız. Hangi metinde eleştirinin tümevarım metoduyla yapıldığını belirtiniz. Size göre hangi yolun izlenmesi metni daha çekici kılar? Düşüncelerinizi nedenleriyle açıklayınız.

4. “Ama bence Yaşar Kemal'in bu romanda önemli bir yanılgısı var; bunun için bilinçle yapmak istedikleri, bir yerde Yaşar Kemal romanlarına özgü, yaşanmışlıktan gelen o güzelim sahihliğe aykırı düşüyor, yapmacık oluyor.”

“Madame Bovary'ye acımamız, ona çok benzediğimizden değil mi? Flaubert: ’Madame Bovary benim.’ diyordu.”

“Ölmez Otu” ve “Don Kişot, Romanların Romanı” adlı eleştirilerden alınan yukarıdaki cümlelerde altı çizili ifadeler roman türünün hangi özelliğiyle ilgilidir?
İlki üslupla ilgili, ikincisi eser-yazar ilişkisiyle ilgili

5. Eleştiri yazılarının hedef okuyucu kitlesinin kimler olabileceğini tartışınız. Vardığınız sonuçları açıklayınız.
Anlatılan konuyla ilgilenen kişiler eleştiri yazılarının hedef kitlesidir.

SAYFA 175-177 CEVAPLARI İÇİN TIKLAYINIZ...