Edebiyatımızın Tanzimat, Servetifünun, Millî Edebiyat gibi edebî dönemlere ayrılmasında ne gibi ölçütler etkili olmaktadır?
Dil anlayışı: XIX. (19.yy) yüzyılın ortalarından itibaren Türk toplumu Batı medeniyetinin etkisi altına girmiştir. Daha önce Arap ve İran edebiyatının etkisiyle Türkçeye çok sayıda Arapça ve Farsça kelime girmişken bu dönemde Batı dillerinden kelimeler girmeye başlar. Dilimiz, Batı kültürünü, ilim ve tekniğini, hayat tarzını yansıtan unsurlarla dolar.
Dinî Hayat: Din, topluma getirdiği değer hükümleriyle insanların düşünce yapılarını etkiler ve değiştirir. İslâmiyet’in kabulünden önce Türkler, değişik coğrafyalarda Şaman, Mani ve Buda dinlerini benimsemişlerdi. Bu dinlerin etkilerine, o dönemde oluşturulan kitabe ve destanlarda rastlıyoruz. İslâmiyet’in kabulünden sonra edebiyatımızda köklü değişiklikler oluşmuştur. Karahanlılar, Gazneliler, Selçuklular ve Osmanlılar gibi büyük devletler kuran Türkler, Araplar ve İranlılarla yakın ilişkiler İçinde olmuşlardır. Bu ilişkiler sonucunda dil ve edebiyatımızda, İran ve Arap dil ye edebiyatfatihi edebiyatlarının etkileri görülmüştür. İslâmiyet’in etkisi altında gelişen edebiyatımız Tanzimat'a kadar devam etmiştir.
Kültürel farklılaşma: Kültür, bir milletin dil, din, sanat, örf ve âdetleri gibi hayata mal olmuş maddî ve manevî değerlerinin hepsine birden verilen bir isimdir. Milletlerin dinî hayatlarında, dillerinde, gelenek ve göreneklerinde meydana gelen değişiklikler kültürel farklılaşmayı doğurur. Bu bazen çok yavaş, bazen de hızlı olur. edebiyatfatihi Toplumumuzda kültürel farklılaşmanın en çarpıcı örneği, 1830'lârdan itibaren başlayan "Batılılaşma" hareketinde görülür. Çok hızlı gerçekleşen bu hareket, bazı sosyal bunalımları da beraberinde getirmiştir. Tabiî sanat ve edebiyatfatihi edebiyatımız bu kültürel farklılaşmadan hem etkilenmiş, hem de bu hareketin yayılmasında etkili olmuştur. Edebiyatımızın devrelere ayrılmasında bu ve buna benzer kültürel farklılaşmalar da bir kıstastır.
Sanat anlayışı: Tanzimat 1.dönemde sanat toplum içindir anlayışı dönemin siyasi etkileri nedeniyle ikinci dönem bireysel sanat anlayışına yerini bırakmıştır. Servetifünun döneminde de "Sanat için sanat" anlayışı hakimdir. Milli Edebiyat döneminde ise yerli kaynaklara yönelinmiş, toplumsal ve milli temalar işlenmiştir. edebiyatfatihi.net
edebiyatfatihi.net
Edebiyatımızın Tanzimat, Servetifünun, Milli Edebiyat gibi edebi dönemlere ayrılmasında dil anlayışı, dini hayat, kültürel farklılaşma ve sanat anlayışı gibi ölçütler etkili olmuştur. Şimdi bu ölçütleri kısaca açıklayalım:
Dil anlayışı: XIX. (19.yy) yüzyılın ortalarından itibaren Türk toplumu Batı medeniyetinin etkisi altına girmiştir. Daha önce Arap ve İran edebiyatının etkisiyle Türkçeye çok sayıda Arapça ve Farsça kelime girmişken bu dönemde Batı dillerinden kelimeler girmeye başlar. Dilimiz, Batı kültürünü, ilim ve tekniğini, hayat tarzını yansıtan unsurlarla dolar.
Dinî Hayat: Din, topluma getirdiği değer hükümleriyle insanların düşünce yapılarını etkiler ve değiştirir. İslâmiyet’in kabulünden önce Türkler, değişik coğrafyalarda Şaman, Mani ve Buda dinlerini benimsemişlerdi. Bu dinlerin etkilerine, o dönemde oluşturulan kitabe ve destanlarda rastlıyoruz. İslâmiyet’in kabulünden sonra edebiyatımızda köklü değişiklikler oluşmuştur. Karahanlılar, Gazneliler, Selçuklular ve Osmanlılar gibi büyük devletler kuran Türkler, Araplar ve İranlılarla yakın ilişkiler İçinde olmuşlardır. Bu ilişkiler sonucunda dil ve edebiyatımızda, İran ve Arap dil ye edebiyatfatihi edebiyatlarının etkileri görülmüştür. İslâmiyet’in etkisi altında gelişen edebiyatımız Tanzimat'a kadar devam etmiştir.
Kültürel farklılaşma: Kültür, bir milletin dil, din, sanat, örf ve âdetleri gibi hayata mal olmuş maddî ve manevî değerlerinin hepsine birden verilen bir isimdir. Milletlerin dinî hayatlarında, dillerinde, gelenek ve göreneklerinde meydana gelen değişiklikler kültürel farklılaşmayı doğurur. Bu bazen çok yavaş, bazen de hızlı olur. edebiyatfatihi Toplumumuzda kültürel farklılaşmanın en çarpıcı örneği, 1830'lârdan itibaren başlayan "Batılılaşma" hareketinde görülür. Çok hızlı gerçekleşen bu hareket, bazı sosyal bunalımları da beraberinde getirmiştir. Tabiî sanat ve edebiyatfatihi edebiyatımız bu kültürel farklılaşmadan hem etkilenmiş, hem de bu hareketin yayılmasında etkili olmuştur. Edebiyatımızın devrelere ayrılmasında bu ve buna benzer kültürel farklılaşmalar da bir kıstastır.
Sanat anlayışı: Tanzimat 1.dönemde sanat toplum içindir anlayışı dönemin siyasi etkileri nedeniyle ikinci dönem bireysel sanat anlayışına yerini bırakmıştır. Servetifünun döneminde de "Sanat için sanat" anlayışı hakimdir. Milli Edebiyat döneminde ise yerli kaynaklara yönelinmiş, toplumsal ve milli temalar işlenmiştir. edebiyatfatihi.net
Yorum Gönderme
YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...
1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.