2017-2018 11.Sınıf Türk Edebiyatı 1.Dönem 1.Yazılı Soruları ve Cevapları, Klasik-İNDİR

EDEBİYAT FATİHİ LİSESİ 2017-2018 EĞİTİM-ÖĞRETİM YILI 11.SINIF TÜRK EDEBİYATI 1.DÖNEM 1.YAZILI SINAV SORULARI ve CEVAP ANAHTARI

www.edebiyatfatihi.net

HÜRRİYET KASİDESİ’NDEN
Görüp ahkâm-ı asrı münharif sıdk u selâmetten
Çekildik izzet ü ikbâl ile bâb-ı hükûmetten

Hakir olduysa millet şânına noksan gelir sanma
Yere düşmekle cevher sâkıt olmaz kadr ü kıymette

Vücudun kim hamir-i mâyesi hâk-i vatandandır
Ne gam râh-ı vatanda hâk olursa cevr ü mihnetten

Günümüz Türkçesi:
Çağın değer yargılarını doğruluktan ve samimiyetten sapmış görerek kendi arzumuz ve saygınlığımız ile devlet kapısından ayrıldık.

Eğer millet, hor görülmüşse onun şanına bir eksiklik geleceğini sanma; cevher, yere düşmekle değerinden özünden bir şey kaybetmez

Vücudun maya hamuru, vatan toprağıdır; bu vücut, acı ve sıkıntı içinde vatan yolunda toprak olursa, bundan en küçük bir üzüntü duyulmaz.

                                                     

1) Şiirle ilgili verilen tablodaki soruları cevaplayınız. ( 2+2+2+2+2)

Nazım Birimi
Nazım Biçimi
Ölçüsü:
İlk beyit kafiye ve redif:
Teması:

2) Yukarıda kasidenin klasik kasideden farklarını yazınız. (10 puan)
3) Metinde de hareketle Namık Kemal’in edebi kişiliğiyle ilgili beş çıkarımınızı maddeler halinde yazınız. (10 puan)

4) Şiir hangi geleneğe göre yazılmıştır? Bu gelenekle Tanzimat dönemi şiir anlayışını karşılaştırınız. (10 puan)

5) Şiirin son beyitindeki söz sanatlarını açıklayarak yazınız. (10 puan)

6) Tanzimat Döneminde Osmanlı toplumunda ne gibi bir zihniyet değişimi olmuştur? (10 puan)

7) Tanzimat döneminde çıkarılan aşağıdaki gazeteleri kısaca açıklayınız. (10 puan)

• Takvim-i Vakâyı: 
• Ceride-i Havadis: 
• Tercüman-ı Ahval: 
• Diyojen : 
• Hürriyet: 

8) Aşağıdaki ifadeleri doğru ise “D” yanlış ise “Y” şeklinde belirtiniz. (10 puan)
a) Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesiyle (1839) Tanzimat edebiyatı da başlamıştır. ( )

b) Tanzimat ikinci dönem şiirinde Divan şiiri geleneği tamamen terk edilmiştir. ( )

c) Tanzimat dönemi öğretici metinlerinde sanat tartışmaları, bireysel temalar dikkat çeker. ( )

d) Tanzimat döneminde, dilde ve anlatımda sadeleşme düşüncesi savunulmuş ve bunda başarılı olunmuştur. (  )

e) Edebiyatımızda makale türünün ilk örneği Tanzimat edebiyatında verilmiştir. ( )

9) Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerleri tamamlayınız. (10 puan)

ESER/ GAZETE ADI	YAZARI/ÇIKARANI	ÖZELLİĞİ
Araba Sevdası
Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi
Tercüman-ı  Ahval
Muhbir
	Ahmet Mithat Efendi	İlk öykü örneği
		Sahnelenen ilk Türk tiyatrosu

10) Tanzimat Edebiyatı öğretici metinlerin genel özelliklerini beş madde halinde yazınız. 

CEVAP ANAHTARI

CEVAP ANAHTARI

Nazım Birimi	BEYİT
Nazım Biçimi	KASİDE
Ölçüsü:	ARUZ ÖLÇÜSÜ
İlk beyit kafiye ve redif:	“TEN” REFİF; “-ET” TAM KAFİYE
Teması:	HÜRRİYET SEVGİSİ

2) Yukarıda kasidenin klasik kasideden farklarını yazınız.

• Teması din veya devlet büyüğüne övgü değil hürriyete övgüdür. 
• Son beyitte şairin mahlası yer almaz.
• Temaya uygun başlık konulmuştur.
• Divan şiirinde görülmeyen imgeler ve yeni söyleyişler vardır.

3) Metinde de hareketle Namık Kemal’in edebi kişiliğiyle ilgili beş çıkarımınızı maddeler halinde yazınız.

• · Namık Kemal, hiçbir beklentiye girmeden ömrünü vatanı uğrunda harcamış tam bir vatan ve hürriyet şairidir.
• · Toplumsal temaları işlemiştir.
• · Aruz ölçüsünü kullanmıştır.
• · Gazel, kaside, murabba gibi eski nazım biçimleriyle yeni kavram ve konuları işlemiştir. 
• · “Kanun, vatan, hürriyet, adalet, hak, hukuk” gibi konuları işlemiştir.

4) Şiir hangi geleneğe göre yazılmıştır? Bu gelenekle Tanzimat dönemi şiir anlayışını karşılaştırınız.

• Divan şiiri geleneğine yazılmıştır.
• Divan Şiirinde Tema: Aşk, tabiat, tasavvuf, ahlak, övgü (devlet ve din büyüklerine)
• Tanzimat Şiirinde Tema: Halkı aydınlatmaya yönelik yeni tema ve konular işlenmiştir. Hürriyet, eşitlik, adalet, kanun, yönetimden ve dönemden şikâyet vb.
• Divan Şiirinde: Genellikle beyitler kullanır, ölçü aruzdur, kafiyeleniş nazım biçimi belirler Göz için kafiye benimsenir. Nazım biçimlerinin belirli bölümleri vardır. Şiir, nazım biçimine göre adlandırır.
• Tanzimat Şiirinde: Divan şiiri nazım biçimleri kullanılmasına rağmen klasik yapıda bazı değişiklikler yapılır. Beyit sayılarının değiştirilmesi bölümlerin bulunmaması, bazen mahlasların kullanılmaması bazı şairlerin aruz ölçüsünü yanında heceyi kullanmaları, ayrıca şiirlerde başlıklara nazım biçiminin yanında konu adının da eklenmesi gibi.
• Zengin kafiye benimsenmiş, divan şiirinin aksine “Kafiye kulak içindir.” (Aynı ses veren değişik harfler kafiye sayılır.) anlayışı Recaizade Mahmut Ekrem Tarafından ileri sürülmüş zamanla taraftar kazanmıştır.
• Divan Şiirinde: Arapça ve Farsça tamlamalara söz sanatlarına yer verilmesinden dolayı ağır bir dil vardır.
• Tanzimat Şiirinde: Halkın anlayacağı bir dilde yazma anlayışına rağmen Arapça – Farsça Kelime ve tamlamaların kullanıldığı görülür. Dildeki en büyük farklılık yeni kavramlara yer verilmesidir.

5. Hak kelimleri her dizede tekrarlandığı için : Tekrir
Gam-Cevr-Mihnet : Tenasüp
Vücudun mayası – Vatan toprağı (hâk-i vatan) : Teşbih

6) Tanzimat Döneminde Osmanlı toplumunda ne gibi bir zihniyet değişimi olmuştur? 2+2+2+2+2

• Yüzünü Batı’ya dönen bir zihniyet bir değişimi olmuştur.
• Dine dayalı mahalle kültürü anlayışı değişmiştir.
• Beyoğlu’nda Batı tarzı binalar yapılmaya başlandı. Beyoğlu Batılılaşmanın merkezi haline geldi.
• Elçiliklerin düzenlediği balolara üst düzey Müslümanlar da katılmaya başladı. Bu üst düzey Müslümanlar arasında da kadın – erkek bir arada eğlenme modasını doğurmuştur.
• Evlerin içi ve konaklar Batılılaştı, Fransız mürebbiyeler tutuldu, zenginler Boğaziçi’ne taşınmaya başladı. 

7. Aşağıdaki boşlukları doldurunuz. (10 puan) 2+2+2+2+2

Takvim-i Vakâyı: 1831 yılında Saray tarafından çı­karılan ilk resmî Türkçe gazetedir. (4)
Ceride-i Havadis: 1840'ta İngilizlerle ortak çıkarı­lan yarı resmî gazetedir. Bu gazetede ilim, ahlak ve edebiyatla ilgili yazılar yayınlanmıştır. 1842'de baş­layan tiyatro çalışmalarına yer verilmiştir. (3)
Tercüman-ı Ahval: 1860'ta Agâh Efendi ile Şinasi'nin birlikte çıkardıkları ilk özel Türkçe gazetedir. Tanzimat edebiyatı bu gazete ile başlamıştır, ilk edebî tefrika sayılan Şinasi'nin "Şair Evlenmesi" adlı oyunu bu gazetede yayımlanmıştır.
Diyojen : İlk Mizah dergisidir. Teodor Kasap tarafından 1870 yılında çıkarılmaya başlanmıştır.
Hürriyet: Namık Kemal ve Ziya Paşanın birlikte Londra’da çıkardıkları gazetedir. Yurtdışında çıkarılan ilk gazetedir.

8. Aşağıdaki ifadeleri doğru ise “D” yanlış ise “Y” şeklinde belirtiniz. (10 puan) 2+2+2+2+2
a) Tanzimat Fermanı’nın ilan edilmesiyle (1839) Tanzimat edebiyatı da başlamıştır. ( Y)
b) Tanzimat ikinci dönem şiirinde Divan şiiri geleneği tamamen terk edilmiştir. (Y)
c) Tanzimat dönemi öğretici metinlerinde sanat tartışmaları, bireysel temalar dikkat çeker. ( Y)
d) Tanzimat döneminde, dilde sadeleşme düşüncesi savunulmuş ve bunda başarılı olunmuştur. (Y)
e) Edebiyatımızda makale türünün ilk örneği Tanzimat edebiyatında verilmiştir. ( D

9) Aşağıdaki tabloda boş bırakılan yerleri tamamlayınız. (her biri 1 puan)

ESER/ GAZETE ADI	YAZARI/ÇIKARANI	ÖZELLİĞİ
Araba Sevdası	Recaizade Mahmut Ekrem	İlk realist roman
Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi	Şinasi	İlk makale
Muhbir	Ali Suavi	İnkılap fikirlerini yayan ilk gazetedir.
Sahra	Abdülhak Hamit Tarhan	İlk pastoral şiir
Letaif-i Rivayet	Ahmet Mithat Efendi	İlk öykü örneği
Vatan Yahut Sİlistre	Namık Kemal	Sahnelenen ilk Türk tiyatrosu

10) Tanzimat Edebiyatı Öğretici Metinleri Özellikleri: 2+2+2+2+2
• Tanzimat dönemi öğretici metinler
• Makale, fıkra gibi yeni türler kullanılmıştır.
• HÜRRİYET, EŞİTLİK, BİLİM, TEKNİK, KANUN ÜSTÜNLÜĞÜ gibi konular işlenmiştir.
• Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalar kullanılmasına karşın dil sadeleşmiştir.
•  Toplumsal konular ve sorunlar işlenmiştir.
•  Sanat için sanat yerine sanat toplum içindir düşüncesi hâkimdir. 
•  Öğretici metinlerde eski-yeni çatışması temada, dilde ifade biçiminde varlığını hissettirir. 
• Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalar eskiyi; diğer özellikler yeniyi göstermektedir.

NOT: Süre 40 dakikadır. Puan değerleri soruların yanındadır. Başarılar 😊

⇣SORULAR VE CEVAP ANAHTARINI İNDİRMEK İÇİN TIKLAYINIZ⇣