BİR ŞİİRİN HECEYLE Mİ ARUZLA MI YAZILDIĞINI NASIL KOLAYCA ANLARIZ?

Reklamlar

Sevgili okuyucularımız,
Blogumuzun "soru sor" bölümüne gelen sorulara mümkün olduğunca cevap vermeye çalışıyoruz.Bir takipçimiz, "Bir şiirin heceyle mi yoksa aruzla mı yazıldığını nasıl anlarız?" sorusunu sormuş, cevaplamaya çalışalım bu soruyu...

Bir şiirin aruzla mı yoksa heceyle mi yazıldığı anlamak için öncelikle bu iki ölçü hakkında bilgi sahibi olmak gerekir.Bilindiği gibi hece ölçüsü İslamiyet'ten önceki edebiyatımızdan beri kullanılan milli ölçümüzdür.Aruz ölçüsü ise İslamiyet'in kabulünden sonra sıklıkla kullanılır.Şiirin şairini ve yazıldığı dönemi bilirsek aruzla mı yoka heceyle mi yazıldığını hemen anlayabiliriz.Örneğin Mehmet Akif ve Ahmet Haşim bütün şiirlerini aruzla yazmıştır.Yahya Kemal de tek bir şiiri(Ok) dışında hep aruz ölçüsünü kullanmıştır.Divan edebiyatı geleneğiyle oluşturulan bir şiir aruz ölçüsüyle yazılır.Divan şairleri kuralları önceden belirlenen bir şiir geleneğinde yazdıkları için geleneğin dışına nadir çıkarlar.Aruz ölçüsü hecelerin uzunluk-kısalık esasına dayandığı için uzun hecelerin bol olduğu Arapça ve Farsça kelimelerin yoğun olduğu şiirlerde kullanılır.Türkçede uzun hece olmadığı için aruz kalıplara uyarlamak oldukça zordur.Mehmet Akif'in manzumelerine bakın, Arapça ve Farsça sözcükler yoğun olarak kullanılır.Milli şairimiz aruzu Türkçeye uygulamakta en usta şairlerimizdendir.Tanzimat, Servet-i Fünun ve Fecr-i Ati dönemlerinde büyük ölçüde aruz ölçüsü kullanılmıştır.Milli Edebiyat'tan sonra yeniden heceye dönüş görülür.Malum halk ozanları da sözlü geleneği sürdükleri için çoğunlukla heceyi kullanır.Özetle şiirin şairini, yazıldığı dönemin zihniyetini,edebi toplulukların şiir anlayışlarını bilmek gerekir...Umarım yardımcı olabilmişimdir.