LALE DEVRİ YILLARINDAKİ SOSYAL, KÜLTÜREL VE SİYASİ ORTAM

Reklamlar

LÂLE DEVRİ (1718 - 1730)
Osmanlı devletinin egemen olan anlayış zevk, sefa ve eğlence dönemi olan Lale devridir. Bu dönemde Osmanlı savaşlardan uzak durmuş, saray ve çevresindeki bürokratlar eğlenceyle vakit geçirir olmuşlardır. Bütün ekonomik dayanağı vergiler ve savaştan elde ettiği ganimetler olan Osmanlı artık gerilemeye başlamış ve halk arasında ekonomik sıkıntılar belirginleşmiştir. Fakat padişah ve çevresi gelen bu tepkilere kayıtsız kalması zaman içerisinde sosyal bir patlamaya dönüşmüş ve Patrona Halil İsyanı ile bu dönem kanlı bir şekilde sonlanmıştır. Bu dönemde bir lale tohumuna binlerce altın verildiği bilinmektedir. Yine en çok olarak saraylar ve köşkler yapılmaktadır. Gezi yerleri çok meşhurdur ki şiirde de geçen Sa’d-âbâd, Feyz-âbâd, Asaf-âbâd bu dönemin en önemli gezi yerleridir.

•       Osmanlı tarihinde 1718 Paşarofça Antlaşması ile başlayıp 1730 Patrona Halil isyanı ile sona eren devrine Lâle Devri denilir.

•        Lale Devri'nde özellikle kültürel alanda birçok ye­nilik yapılmıştır.

       Yapılan yeniliklerde Avrupa ör­nek alınmıştır. Bu durum Osmanlı toplumunun düşünsel ve kültürel yapısında değişmeye yol açmıştır.

•        Padişah III. Ahmet ve sadrazam Nevşehirli Da­mat İbrahim Paşa devrin önemli devlet adamları­dır.

Bu dönemde yapılan ıslahatlar şunlardır:

1.      Komşu ülkelerle barış siyaseti izlenmiş, İstan­bul'da saraylar, köşkler ve lale bahçeleri yapıl­mıştır.

2.      Avrupa'ya ilk kez geçici elçilikler açılmıştır. Osmanlı Devleti bu gelişmeyle Avrupa siyasetini yakından takip etmeyi amaçlamıştı

3.      Fransa'ya elçi olarak gönderilen Yirmisekiz Çe­lebi Mehmet Efendi, Fransa'da gördükleri ve önemini anladıkları matbaayıOsmanlı Devleti'ne getirmek için İstanbul'da İbrahim Müteferrika ile işbirliği yaparak ilk devlet matbaasını kurmuş­lardır (1727).Şeyhülislamdan alınan fetva ile bu matbaada dini kitapların dışındaki kitapların ba­sılması kabul edilmiştir. Dini kitaplar ise eskisi gi­bi elle yazılacaktı.

4.      İstanbul'da çıkan yangınları söndürmek için Ye­niçeriler arasından Tulumbacılar Bölüğü adıyla ilk kez İtfaiye Bölüğüoluşturuldu.

5.      İstanbul'da çini ve kumaş imalathaneleri açıldı.

6.      İlk kez çiçek aşısı uygulandı.

7.      Yalova'da kağıt fabrikası açıldı.

8.      Bilgi kurulları oluşturularak Arapça'dan Türk­çe'ye kitaplar çevrildi, İstanbul'un çeşitli yerlerin­de kütüphaneler açıldı.

9.      Sivil mimari gelişti. Avrupa mimarisi Osmanlı mi­marisini etkiledi (Barok mimarisi). Bu dönemde pek çok saray, kütüphane, köşk, çeşme ve ka­sırlar yapıldı.

Bunlar içinde en ünlüleri Sadabat Kasrı ve III. Ahmet Çeşmesidir.

Aşağıda 18.YÜZYIL Lale Devri şairlerinden Nedim'in ünlü Şarkı'sını bulabilirsiniz...

ŞARKI 

Bir safa bahşedelim gel şu dil-i na-şada 
Gidelim serv-i revanım yürü sa'd-abada 
İşte üç çifte kayık iskelede amade 
Gidelim serv-i revanım yürü sa'd-abada 

Gülelim oynayalım kam alalım dünyadan 
Ma-i Tesnim içelüm çeşme-i nev-peydadan 
Görelim ab-ı hayat akdığın ejderhadan 
Gidelim serv-i revanım yürü sa'd-abada 

Bir sen ü bir ben ü bir mutrib-i pakize-eda 
İznin olursa eger bir de Nedim-i şeyda 
Gayrı yaranı bugünlük edip ey şuh feda 
Gidelim serv-i revanım yürü sa'd-abada 

NEDİM 

şiirin geniş açıklaması için TIKLAYINIZ