EKOYAY 10.SINIF DİL VE ANLATIM 27-152.SAYFA CEVAPLARI (TAMAMI)

Reklamlar

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 27, 28,29)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 28, 29,30)
Sunum, Tartışma, Panel etkinlikleri

1. etkinlik: “Günümüzde Türk Dili” adlı tartışmanın düzenlenme amacını belirtiniz.
2. etkinlik: “Günümüzde Türk Dili” adlı tartışma kim tarafından yönetilmektedir? Sizce tartışmalarda bir başkana ihtiyaç var mıdır? Niçin?
3. etkinlik: Yaptığınız araştırmadan ve incelediğiniz metinden hareketle tartışma başkanının görevlerinin neler olduğunu belirtiniz.
4. etkinlik: Bir konunun tartışılabilmesi için onun hangi özelliklere sahip olması gerekir? “Günümüzde Türk Dili” adlı metnin konusunu belirtiniz. Konunun güncel, tartışılmaya açık, farklı düşünce ve dikkatlerle yorumlanmaya elverişli olup olmadığını açıklayınız.
5. etkinlik: “Günümüzde Türk Dili” adlı tartışmada ileri sürülen düşünceler nelerdir? Aynı konuda insanlar neden farklı düşünür? Düşüncelerinizi açıklayınız.
6. etkinlik: “Günümüzde Türk Dili” adlı tartışma, basına ve halka açık bir tartışma mıdır? Yaptığınız araştırmalardan da hareketle tartışmaları toplumla iletişim imkânlarını dikkate alarak gruplandırınız. Topluma açık tartışmaların amaçlarını ve özelliklerini açıklayınız. Münazaraları bu tür tartışmalardan ayıran özellikleri belirtiniz.
7. etkinlik: Yaptığınız araştırmalardan hareketle forum, açık oturum, sempozyum ve münazara arasındaki farklılıkları belirtiniz.

1. etkinliğin cevabı:
Bu tartışma, Türkçenin tarihi gelişimini ortaya koymak ve tarihi gelişim sırasında ortaya çıkan sıkıntılara çözüm önerileri sunmak amacıyla düzenlenmiştir.

2. etkinliğin cevabı:
Günümüzde Türk Dili adlı tartışmayı yöneten Ali Gevgilili'dir. Tartışmalarda düzenin sağlanması, konuşmacılara eşit süre verilmesi, konu dışına çıkılmasının önlenmesi bakımlarından bir başkanın bulunması gerekir.

3. etkinliğin cevabı:
Tartışma başkanının görevleri:
Tartışmanın başında konuyu ve konuşmacıları dinleyicilere kısaca tanıtmak
Tartışmayı başlatmak
Konuşmacıların konu dışına çıkmalarını engellemek
Konuşmacılara eşit süre vermek
Konuyu özetlemek, toparlamak
Tartışmanın sonucunu açıklamak

4. Etkinliğin cevabı:
Bir konunun tartışılabilmesi için farklı yorumlara açık olması, güncel olması gerekir. Toplumu ilgilendiren bir konu olmalı. Günümüzde Türk Dili adlı metnin konusu Türkçenin gelişim ve değişiminde karşılaşılan sorunlardır. Bu metin tartışmaya açık bir metindir. Türkçenin gelişimi ve değişimi konusunda farklı görüşler ortaya atılabilir. Öz Türkçe anlayışını savunanların görüşleri, eski kültüre bağlı kalanların görüşleri, ikisinin ortasını savunanlar gibi.

5. Etkinlik:
Türkçenin tarihi geçmişiyle bir bütün oluşturabileceği ele alınmış. Türkçenin sadeleşme süreciyle ilgili görüşler.
Aynı konuda insanların farklı düşünmelerinin sebebi ilk başta kültürel birikimlerinin farklı olmasından, dünya görüşlerinin farklılığından kaynaklanır.

6. Etkinlik:
Günümüzde Türk Dili adlı tartışma basına ve halka açık bir tartışmadır. Bazı tartışmalar basına, halka açık yapılır, bazı tartışmalar da basına, halka kapalı olabilir.
Bu tür basına, halka açık tartışmalarda amaç bir konuyla ilgili karşıt görüşleri ortaya koymak, sorunlara çözüm bulmak, farklı bakış açıları kazandırmaktır.
Topluma açık tartışmaların özellikleri:
Toplumu ilgilendiren konular ele alınır.
Soruna çözüm yolları aranır.
Düşünceler; kısa, yalın bir şekilde ortaya konur.
Konular günceldir.
Dinleyicilerin yararlanacağı düşünceler, bilgiler yer alır.
Farklı bakış açılarına yer verilir.
Tartışmada konu dışına çıkılmaz.

Münazarada yarışma havası vardır, jüri bulunur, münazaranın sonunda bir taraf kazanır. Bunlar münazaraya özgü hususlardır, bu yönleriyle münazara diğer tartışmalardan ayrılır.

Münazara: En az iki grubun, tez, antitez şeklinde karşıt görüşleri savunduğu tartışmadır. Münazarada gruplar savundukları düşüncenin doğruluğunu ispatlamaya çalışırlar. Jüri üyeleri belli kriterlere göre ekiplere puan verir. Münazaranın sonunda kazanan açıklanır.

SEMPOZYUM
Belli bir konuyu aydınlatmak amacıyla, bilim adamı ve araştırmacıların bir araya geldikleri ve konuşmacıların konunun belirli bölümlerini sundukları, tartışmalı toplantılardır. Bir başka deyişle; ortaya konan konu hakkında aynı oturumda, çeşitli kişilerin yaptıkları açıklamalı konuşma, türüdür.
Bildiri sahiplerine ayrılan zaman oldukça kısadır. On dakikalık bir sürede 1500-2000 kelime kullanma şansı vardır. Buna göre, hazırlanacak bildiri, dört sayfayı geçmemelidir. Cümleler, kolay anlaşılır biçimde düzenlemelidir. Metni yazmadan önce ana başlıklar vurgulanmalıdır. Sunulabilecek yansı sayısı da 5-6 civarında olmalıdır. Ayrıca, bildiri metni, yayımlanmaya uygun biçimde hazırlanmalıdır?
Sempozyumda her konuşma, aynı bir hazırlıktır; fakat birbirini tamamlayıcı söyleşi ve içtenlik havası vardır. Konuşmalardan sonra konuşmacılar, birbirlerine konu ile ilgili sorular sorabilirler. Böylece sempozyumdan "panel"e geçilir. Daha sonra da tartışmalara seyirciler de katılırsa panelden "forum"a geçilmiş olur.
AÇIK OTURUM (PANEL)
Bir konuşma grubunun dinleyiciler önünde, genellikle blimsel, sosyal ya da siyasi bir konuyu tartışmak amacıyla yaptıkları toplu görüşmelerdir.
Panelde bir başkan bulunur. Başkan, konuşmaların ortasında yer alır. Konuşmacılar, bir masanın çevresinde toplanırlar. Panelde en az üç, en çok altı konuşmacı bulunur. Genellikle, küçük salonda ve az bir dinleyici önünde yapılan panellerde mikrofon bulunmaz. Ama geniş bir topluluk önünde panel yapılanacaksa konuşmacılar, mikrofon kullanmak zorundadır.
Panel tartışma sonunda dinleyiciler, konuşmacılara konuyla ilgili çeşitli sorular sorabilirler.
FORUM
Herkesi ilgilendiren bir sorun üzerinde insanların görüşlerini bildirip tartışarak sorunun çözülmesi amacı güdülen toplantılardır.
Forum, eski Roma kentlerinde yurttaşların kamu işlerini konuşmak için toplandıkları alana verilen addan gelir. Forumda konuşmacı kadar dinleyici de sorunu çözmek için görüş belirtir, tartışmaya katılır. Amaç sorunu tartışarak bir karara varabilmektir. Forum da bir başkan tarafından yönetilir. Forumda başkanlık yapmak biraz daha zordur. Görüş bildirenlerin ve görüşlerin çok olması bu tür toplantıların yönetimini güçleştirmektedir.
MÜNAZARA
İki yönden de savunulacak bir nitelik taşıyan konunun bir başkanın yönetiminde ve topluluk önünde karşılıklı savunulmasına münazara denir.
Münazara bir konuşma oyunu, yarışıdır. Tartışmadan ayrılan yanı da budur. Önemli olan tartışarak doğruyu bulmak değil, üstlenilen tezi iyi savunmaktır. Münazarada iki küme oluşturulur, konunun bir yönü bir küme tarafından savunulurken, diğer yönü öbür küme tarafından savunulur. Bu konuşma yarışı sonunda hangi kümenin birinci olduğu daha önce saptanan jüri üyelerince belirlenir. Münazara, okullarda öğrencilerin konuşma yeteneğini geliştirmek amacıyla kullanılan bir yöntemdir. Günümüzde, bazı uzmanlar bu yöntemin kullanılmasını doğru bulmamaktadırlar.

ANLAMA- YORUMLAMA
Metne göre dilimizin temel sorunu, dilin gelişim ve değişim sürecinde hangi yöntemin kullanılacağı konusunda net bir uygulamanın olmayışıdır.
Bu sorun, dilin doğal gelişimi göz önünde bulundurularak çözülebilir. Dışarıdan müdahalelerle dil gelişmez, zorlamalarla dilin değişimi ve gelişimi sağlanamaz.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME (sayfa 29

Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
• Açık oturumlar, geniş dinleyici toplulukları huzurunda düzenlenen tartışmalardır. ( D )
• Topluma kapalı tartışmaların sonucu genellikle basın aracılığıyla halka duyurulur. ( D )
• Tartışmacıların, tartışılan konu hakkında uzman olmaları gerekmez. ( Y )
• Forumlar, dinleyicilerin konu üzerinde daha aktif olduğu bir tartışma türüdür. ( D )
• Sempozyumlarda oturumu yöneten bir başkan bulunmaz. ( Y )
• Sempozyumlar, açık oturumlardaki gibi karşılıklı konuşma tarzıyla yapılır. ( Y )

Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Aşağıdakilerden hangisi tartışma türleri arasında yer almaz?
A) Konferans B) Münazara C) Açık oturum
D) Forum E) Sempozyum

cevap: A

2. Aşağıdakilerden hangisi topluma kapalı olarak düzenlenen tartışmalar arasında alır?
A) Forum B) Açık oturum C) Sempozyum
D) Seminer E) Panel

Cevap: D

3. Aşağıdakilerden hangisi tartışılmaya elverişli bir konu değildir?
A) Ormanların korunmasının ancak kanunlarla sağlanabileceği
B) Bir ülkenin gelişmesinin, sanayisinin gelişmesine bağlı olduğu
C) Uygarlığın insanı mutlu kıldığı
D) Çevre kirliliğinin küresel ısınmaya neden olduğu
E) Teknolojinin mutluluk sağladığı

Cevap: D

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
A) Biz bu konudaki görüşlerimizi her fırsatta açıklıyoruz.
B) Tiyatro öğrencilerinin bu konudaki panelleri takip etmeleri gerekir.
C) Sanatçımızı, seyircimizi bu ustalarla, bu tiyatrolarla buluşturduk.
D) Tiyatro Festivali boyunca birçok oyunlar sergilendi.
E) Yabancılar da festivale yerli toplulukları izlemek için geliyor.

Cevap: D

Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. Namık Kemal “Hakikatin şimşeği fikirlerin çatışmasından çıkar.” özdeyişinde tartışmanın hangi özelliğini vurgulamaktadır? Düşüncelerinizi açıklayınız.

Gerçekler, farklı görüşlerin dile getirilmesiyle ortaya çıkar. Fikir çatışmaları olmasa, tek bir görüş olsa insan doğruları tam olarak göremeyebilir.
2. Münakaşa eden iki insan, aynı graniti yontan iki heykeltıraş, hakikati arayan iki yol arkadaşı. Hedefi tahrip değil, terkiptir bu kavganın. Mağlubun muzaffer olduğu tek yarış. Yanıldığını kabul etmek yeni bir hakikatin fethiyle zenginleşmektir. Parçadan bütüne, karanlıktan aydınlığa geçiş.
Cemil Meriç
Cemil Meriç’in yukarıda verilen düşüncelerinden de hareketle tartışmanın önemini belirtiniz.
Tartışma gerçeklerin ortaya çıkarılmasında önemli bir rol oynar.

3. Tartışmalarda dil genellikle hangi işlevde kullanılmaktadır? Dilin niçin bu işlevde kullanıldığını söyleyiniz.
Tartışmalarda dilin göndergesel işlevi kullanılır. Bilgi verme, açıklama, soruna çözüm bulma gibi özellikleri dolayısıyla

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 30...35,36,37,38,39)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 31,35,36,37,38,39)
Sunum - Tartışma - Panel Konusu
HAZIRLIK (sayfa 30)
1. İzlediğiniz bir panel varsa panelin konusunu ve panelle ilgili izlenimlerinizi anlatınız.

2. Topluluk önünde yapılan bir tartışmanın bir başkan tarafından yönetilmesine sizce ihtiyaç var mıdır? Düşüncelerinizi açıklayınız.
Topluluk önünde yapılan bir tartışmanın bir başkan tarafından yönetilmesi gerekir. Çünkü başkan konuşmacıların konu dışına çıkmasını önleyerek her konuşmacıya eşit süre vererek tartışmanın düzenli ve adaletli olmasını sağlar. Tartışmanın sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi için başkana ihtiyaç vardır.

3. Demokratik olmayan bir ortamda düşünceler özgürce dile getirilebilir mi? Niçin?
Demokratik olmayan ortamlarda düşünceler özgürce dile getirilemez. Bu ortamlarda haklılar, hakkını savunamaz, güçlülerin dediği olur. Kanunlar da güçlülere göre düzenlenmiştir.

SAYFA 35
2. Etkinlik:
"Kısa Öykü Üzerine" adlı panelin konusu roman ve öykü yazmanın zorlukları ya da kolaylıkları, dilin bu türlerle ilgili kullanımıdır. Bu konu toplumun genelini değil belirli bir kesimini ilgilendiren bir konudur.

3. Etkinlik: Kısa Öykü Üzerine adlı metinde konunun hangi yönü üzerinde durulmuştur?
Bu panelde roman ve hikâye oluştururken dilin nasıl kullanılması gerektiği üzerinde daha fazla durulmuştur.

4. etkinlik: “Kısa Öykü Üzerine” adlı metinde dinleyicilerin konuyla ilgili görüşlerine yer verilmiş midir? Yaptığınız araştırmadan da hareketle panellerde dinleyici görüşlerine yer verilip verilmediğini söyleyiniz. Panel ve forum arasındaki farkı açıklayınız.

Dinleyicilerin konuyla ilgili görüşlerine yer verilmemiştir. Panellerde konuşmacılar sözlerini tamamladıktan sonra dinleyicilerin konuyla ilgili soru sormalarına izin verilebilir, dinleyiciler konuyla ilgili düşüncelerini kısaca dile getirebilirler. Forumda ise dinleyiciler tartışmaya aktif olarak katılırlar. Yani forumda dinleyiciler tartışmanın bir parçasıdır. Panelde ise konuşmacılar bir konuyla ilgili düşüncelerini dile getirdikten sonra dinleyicilere soru sormak ve düşüncelerini dile getirmeleri için söz hakkı tanınır, dinleyiciler tartışmanın içinde yer almazlar.

5. etkinlik: “Yaptığınız araştırmadan hareketle panellerin nasıl bir ortamda yapıldığını, panel konuşmalarının dil ve anlatım özelliklerinin açık oturum ve sempozyum konuşmalarından farkını belirtiniz.

Paneller dinleyicilerin önünde, genellikle geniş bir mekanda yapılır. Panellerde daha samimi bir ortam vardır. Paneller sohbet havasında gerçekleşir. Bu nedenle açık oturum ve sempozyuma göre daha küçük salonlar tercih edilir. Sempozyumlar bilimsel, akademik toplantılardır. Sempozyumlarda bilimsel bir dil kullanılır.

6. Etkinlik: Panellere konuyla ilgilenen kişiler gönüllük esasına göre katıldığı için diğer türlere göre katılım sayısı daha az olmaktadır.

7. Panel başkanı, tartışılacak konuyu tanıtır. Konuşmacıları tanıtır. Konuyu yönlendirip sınırlandırarak konuşmacılara söz hakkı verir. Konuşmacıların konu dışına çıkmalarını önler. Konuşmaların sonunda dinleyicilere söz hakkı verebilir. Tartışmanın düzen içinde yürümesini sağlar.

8. Etkinlik: Panellerde dil ağırlıklı olarak göndergesel işlevde kullanılır. Panellerde amaç, bir sorunu çeşitli yönleriyle aydınlatmak, farklı görüşlere yer vermektir. Dilin göndergesel işlevde kullanılması panelin amacıyla doğru orantılıdır.

ANLAMA - YORUMLAMA (sayfa 36)

1. Panelin açık oturumdan farkı nedir?
- Açık oturum ile panel birçok yönden birbirine benzer tartışmalardır. Aralarındaki en belirgin fark üslup farkıdır. Açık oturumlardaki tartışmalar panellere göre daha hararetlidir. Panel, açık oturuma göre sohbet havası içinde geçer. Açık oturumda konuyla ilgili farklı fikirler tartışılırken panellerde bir konunun farklı özelliklerine değinilir.

2. Kısa Öykü Üzerine adlı panelde amaç konuyu farklı yönlerden aydınlatmaktır.

3. Bu panelde konuşmacı sayısı başkanla birlikte beştir. Panellerde en az üç, en fazla altı konuşmacı bulunur.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME (sayfa 37)

Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

• Açık oturumların konusu sadece bilim çevrelerini ilgilendirecek nitelikte olmalıdır. ( Y )

Panel sonunda dinleyiciler konuşmacılara soru yöneltebilir. ( D )

Paneller, topluluk önünde ve sohbet havası içinde gerçekleştirilen tartışmalardır. ( D )

Panellerde dinleyicilerin de görüş bildirmelerine imkân tanınır. (D )

Panellerde konuşmacıların alanlarında uzman olması gerekir. ( D )

Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.

1. Panel hakkında aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanIıştır?

A) Panellerde az sayıda dinleyici bulunur.

B) Panelde bir yönetici ve konusunda uzman en az üç konuşmacı bulunur.

C) Panellerde herkesi ilgilendiren sosyal problemlerle ilgili konular ele alınır.

D) Konuşmacıların konu ile ilgili düşüncelerini kısaca ifade etmeleri ve toplantıyla bütünleşmeleri gerekir.

E) Konu farklı düşünceye sahip kişiler tarafından tartışılarak konuyla ilgili somut sonuçlara ulaşmak amaçlanır.

CEVAP: E

2. Aşağıdaki I erden hangisi dinleyicilerin de tartışmaya katılabildiği bir türdür?

A) Konferans B) Sempozyum C) Panel D) Forum E) Münazara

CEVAP: D

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?

A) İlgililer bu konuda görüş alışverişinde bulundular.

B) Bu tür etkinliklerin çoğaltılması gerektiğini düşünüyorum.

C) Gazetelerde yer alan haberleri değerlendirecekler.

D) Bundan sonraki amacımız halkı bilinçlendirmek olacak.

E) O dönemde para üç katı değer kaybetmişti.

ÖSS 2006

CEVAP: E

4. Aşağıdaki I erden hangisi haber cümlesi değildir?

A) Bu konuda onun da fikrini almak istedik.

B) Bu havada dışarı çıkarsan hastalanırsın.

C) Binanın alt katında bir garaj varmış.

D) Yarınki oyuna biz de gelelim.

E) Televizyondaki filmi beğenerek izledik.

CEVAP: D

5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde olasılık anlamı vardır?

A) Olayı senden başka herkes biliyor.

B) Bu soruyu tam anlayamadım.

C) Sen bugün teyzenlere gitmeyecek miydin?

D) Edebiyata ilgi duyanlar çoğunluktaydı.

E) Bu bölümü bitirince iyi bir işe sahip olabilirsin.

CEVAP: E

C) Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Bir tartışmanın kamuoyuna açık yapılıp yapılmamasında hangi etkenlerin rol oynadığını açıklayınız.

Kamu yararı öne çıkar. Toplum aydınlatılmak isteniyorsa tartışma kamuya açık yapılır.

2. Açık oturum ile panel arasındaki en belirgin farklılıklar nelerdir?

- Açık oturum ile panel birçok yönden birbirine benzer tartışmalardır. Aralarındaki en belirgin fark üslup farkıdır. Açık oturumlardaki tartışmalar panellere göre daha hararetlidir. Panel, açık oturuma göre sohbet havası içinde geçer. Açık oturumda konuyla ilgili farklı fikirler tartışılırken panellerde bir konunun farklı özelliklerine değinilir.

A) Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

• Sunumlarda süre sınırlı olduğundan dinleyicilerin soru sormasına izin verilmez. (Y)

• Tartışmada başkan gerektiğinde konuşmacılara müdahale edebilir. (D)

• Tartışmada esas olan gerçeği arama çabası içinde olmaktır. (D)

• Bir konuda edinilen peşin hükümler ve önceden alınmış kesin kararlar tartışmaya katkı sağlar. (Y)

• Paneller, sadece bilim çevresini ilgilendiren akademik konularda yapılır. (Y)

• Panelde herhangi bir sorun, çeşitli yönleriyle aydınlatılarak farklı görüşler ortaya konur. (D)

B) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.

• Sunumlarda bilgisayar, tepegöz, slayt, projeksiyon, internet gibi teknolojik araçlardan yararlanılabilir.

• Sunum öncesinde hazırlık ve prova yapmak sunumu yapan kişinin amacına ulaşmasına yardımcı olur.

• Tartışmalarda dil göndergesel işlevde kullanılır.

• Panelin sonunda dinleyiciler panel üyelerine soru sorar ve tartışmaya katılırlarsa panel forumadönüşür.

C) Aşağıdaki çoktan seçmeli sorulardan doğru seçeneği işaretleyiniz.

1. Aşağıdakilerden hangisi sunum öncesi yapılacak hazırlıklar arasında yer almaz?

A) Kullanılacak malzemenin kontrolünü yapmak

B) Bol ve değişik kaynaktan yararlanmak

C) Sunum yapılacak dinleyiciler hakkında bilgi sahibi olmak

D) Ses ve kelimelerin doğru telaffuzuna dikkat etmek

E) Sunum yerini önceden görmek

CEVAP: D

2. Aşağıdakilerden hangisi tartışmalarda başkanın görevleri arasında yer almaz?

A) Konuşmacıların birbirini suçlamaya yönelik konuşmalarına izin vermemek

B) Tartışmanın kurallara uygun yürütülmesini sağlamak

C) Konuyu ortaya koyup sınırlamak

D) Konuşmacılara hiçbir şekilde müdahale etmemek

E) Tartışmanın sonuca ulaştırılmasını ve rapor hâline getirilmesini sağlamak

CEVAP: D

3. Aşağıdakilerden hangisi tartışma türlerinden değildir?

A) Sunum B) Açık oturum C) Panel

D) Sempozyum E) Forum

CEVAP: A

4. Aşağıdakilerden hangisi tartışmanın amaçlarından değildir?

A) Bir konu hakkında lehte ve aleyhte düşünceleri ortaya koymak

B) Problemlere cevap ve çözüm bulmak

C) Gerçeği, iyiyi, doğruyu ve güzeli aramak

D) Çelişkili konularda uzman görüşünden yararlanmak

E) İnsanlara estetik zevk kazandırmak

CEVAP: E

(sayfa 38)

5. Panelde amaç bir konuda karara varmaktan ziyade sorunu çeşitli yönleriyle aydınlatmak, farklı görüşlerle farklı anlayışları ortaya koymaktır.

Yukarıdaki boş bırakılan yere gelmesi gereken tartışma türü hangisidir?

A) Açık oturum B) Panel C) Sempozyum

D) Forum E) Münazara

cevap: B

6. Aşağıdakilerden hangisi sunumun amaçlarından değildir?

A) Bilgileri yenilemek B) Bir çalışma sonucunu açıklamak

C) Laboratuvar araştırmalarını sunmak

D) Anket sonuçlarını değerlendirmek

E) Bilinen gerçekleri yinelemek

CEVAP:E

7. Aşağıdakilerden hangisi sunum hazırlarken dikkat edilmesi gereken özelliklerden biri değildir?

A) Güncel ve dikkat çekici bir konunun seçilmesi

B) Konuyla ilgili farklı kaynaklardan yararlanılması

C) Slaytlardaki cümlelerde ayrıntılara yer verilmesi

D) Görsel, işitsel unsurlardan yararlanılması

E) Hedef kitlesinin belirlenmesi

CEVAP: c

8. Aşağıdaki konuşma türlerinin hangisinde bir başkan bulunmaz?

A) Forum B) Münazara C) Panel D) Konferans E) Açık oturum

cevap: d

9. Tartışma türü için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Bazı tartışmaların yalnızca sonuçlarının basın aracılığıyla duyurulduğu, bazılarının ise basına ve halka açık olduğu

B) Topluma açık tartışmalarda konuşmacıların tartışma konusundaki bilgi, birikim, görgü, düşünce ve kanaatlerini halka ilettiği; onları bilgilendirmeyi amaçladığı

C) Topluma açık tartışmalarda kamuoyu yaratma endişesinin konuşmacı-dinleyici ilişkisini belirleyen önemli faktör olduğu

D) Tartışma amacının, bir konu çevresinde lehte ve aleyhte karşılıklı düşünceleri ortaya koyma, problemlere çözüm bulma; gerçek, doğru, iyi ve güzel olanı birlikte arama olduğu

E) Tartışmalarda bir konuda edinilmiş peşin hükümlerin, bilineni farklı cümlelerle devamlı tekrar etmenin tartışmaya yarar sağlayacağı

CEVAP: E

10. Sunumu konferanstan ayıran özellik sunumda konuşmanın görsel, işitsel araçI ar ve teknolojik donanım ile desteklenmesidir. Kapsamlı bilgiyi tablo ve şemalarla, başlıklar altında, öz hâlinde ekranda açıklamak etkin bir anlatımdır. Slayt kullanımı bu amaç için çok uygun olsa da anlatımla paralel gitmesi ve çok fazla bilgi içermemesi koşuluyla etkindir. Ses veya müzik seçiminin de gürültü niteliğinden uzak ancak konuyla bağlantısı hâlinde kullanımı gerekir.

Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

A) Sunumun konferanstan ayrı bir tür olduğu

B) Sunumda çeşitli teknolojik donanımların kullanıldığı

C) Sunularla anlatımın paralellik göstermesi

D) Sunumların konferanslardan daha etkili olduğu

E) Sunuların kısa, öz bilgi içermesi gerektiği

CEVAP: D

Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
Slaytlarda bulunması gereken özellikler nelerdir?
Sunumda Kullanılacak Slaytlar Nasıl Hazırlanmalı?

Etkili bir sunum yapmak için dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları (EKOYAY) sayfa 44-45

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları (EKOYAY) sayfa 44-45
ANLATIM VE ÖZELLİKLERİ - ANLATIMA HAZIRLIK

1. etkinIik: “Sebiller Su Vermiyor” adlı metinden hareketle yazarın bu metni yazmadan önce ne tür hazırlıklar yapmış olduğunu belirtiniz.

"Sebiller Su Vermiyor" adlı metinden hareketle yazarın metni yazmadan önce sebillerle ilgili birçok yerleri gezdiği, birçok kitabı araştırdığı, konuyla ilgili çeşitli bilgiler topladığı anlaşılmaktadır.
Bir konuyu yazmadan veya konuşmadan önce hazırlık yapılmazsa, konuyla ilgili yeterince bilgi sahibi olunamayacağı için insanlar karşısında zor duruma düşülebilir, sorulan sorulara yeterli ve doğru yanıtlar verilemez. Konuyla ilgilenen insanları bilgilendirilip aydınlatılamaz. Onun için yazılacak veya sözlü olarak anlatılacak bir konuyla ilgili mutlaka ön hazırlık yapmak gerekir.

2. etkinlik: Yaptığınız araştırmadan hareketle bilgi toplama yollarının neler olduğunu belirtiniz. “Sebiller Su Vermiyor” adlı metni yazarken Rauf Mutluay’ın bilgi toplama yollarına başvurup başvurmadığını metinden örnekler vererek açıklayınız.

Yazar, metni yazarken yazılı kaynaklara başvurmuş, gözlem yöntemiyle bilgi toplamıştır. Farklı yazarların eserlerinde alıntılar yapmış, İstanbul'un çeşitli semtlerini gözlemleyerek sonuçlarını yazıya aktarmış.

3. etkinilik: Herhangi bir konuda yapılacak bir konuşmanın veya yazılacak bir yazının tutarlı olabilmesi nelere bağlıdır? Bir konuda yeterli bilgiye sahip olmadan; neyi, niçin, ne zaman anlatmak gereği üzerine düşünmeden konuşmanın veya yazmanın tutarlı olup olmayacağını tartışınız.

Konuyla ilgili bilgi sahibi olmak, konuya hakim olmak tutarlı olmamızı sağlayacaktır. Konunun sınırlarını iyi bilerek konu dışına çıkmamak gerekir.

Neyi, niçin, ne zaman anlatacağımızı bilmezsek tutarlılıktan uzaklaşırız.

4. Etkinlik: Yazarın gözlemlerini aktarmasına örnek cümleler.

"Fotoğraflara bakarken çok sabahlar önlerinden geçtiğim......."

"Yusuf Paşa sebilinden (1787) sonra Dolmabahçe'de....."

Yazarın, düşüncelerini somutlaştırmaya ihtiyaç duyduğunda gözlemlerini aktardığını görüyoruz.

Gözlemler, yazıya canlılık, inandırıcılık katar.

SAYFA 45

5. Etkinlik:

Yazar, bu metinde su kültürünü anlatmaktadır. Hedef kitle, bu konuya ilgi duyan kitledir. Metin, hedef kitleye göre düzenlenmiştir.

6. etkinlik: “Sebiller Su Vermiyor” adlı metinde yazar düşüncelerini genelden özele doğru mu, özelden genele doğru mu sıralamıştır?

Metinde özelden genele doğru bir sıralama vardır. Yazar önce çeşitli yerlerden örnekler veriyor sonra bir sonuca varıyor. Bu da özelden genele doğru bir sıralamanın olduğunu gösteriyor.

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları (EKOYAY) sayfa 50-59

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları (EKOYAY) sayfa 50-59
Anlatım ve Özellikleri - Anlama-Yorumlama, Ölçme ve Değerlendirme

SAYFA 50
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

A)Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
•Bilimsel yazılarda dil şiirsel işleviyle kullanılır. ( Y)
•Yazılı anlatımda alıntılanan cümleler tırnak işareti içinde verilir. ( D )
•Öğretici metinler, anlatmaya bağlı metinler gibi özetlenemez. ( Y )
•Bir metinde ana düşünce okura doğrudan verilmeyebilir. ( D )
•Bir şeyin hatırlanması amacıyla yazılan kısa yazılara not denir. ( D )
•Her metin belirli bir hedef kitleye göre düzenlenir. ( D )

B)Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Aşağıdaki metin türlerinin hangisinde gözleme ötekilerden daha fazla yer verilir?
A) Makale B) Fıkra C) Gezi yazısı D) Eleştiri E) Deneme

CEVAP: C (Gezi yazısı)

SAYFA 51

2. Görme, duyma, koklama, tatma ve dokunma organlarımızla dış dünyadan algıladığımız duyumların bütünüdür, insanları, çevreyi, varlıkları, olayları; bir bütün olarak hayatı tanımak için ..............şarttır.

Bu parçada noktalı yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?

A) Düşünmek

B) Yazmak

C) Gözlem

D) Not almak

E) Okumak

CEVAP: C

3. Aşağıdakilerden hangisi bilgi toplama yollarından değildir?

A) Özet çıkarmak

B) Okumak

C) Not almak

D) Alıntı yapmak

E) Düşünmek

CEVAP: E

4. (I) Şair yalnızlığı içinde, kendini dinleyebildiği oranda insanı; onunla birlikte şiiri bulur. (II) Bu bakımdan şiir de sevgi gibidir. (III) Hangi sessizlik, seven iki varlığın susup birbirlerine bakmalarından daha canlı, daha konuşkandır? (IV) Şiir, yalnız dudaklardan çıkan sözcüklerle değil onlarla birlikte dudaklarda sönüp giden ama sönmeyenleri zenginleştiren sözcüklerle yazılır. (V) Okuyucuyu alıp götüren, onu genişleten şiirler sessizlikle dokunmuş olanıdır.

Bu cümlelerin dil ve düşünce bütünlüğü bakımından anlamlı bir paragraf oluşturabilmesi için cümlelerin sıralanışı nasıl olmalıdır?

A) I, III, V, IV, II B) IV, II, III, V, I

C) I, II, V, III, IV

D) IV, III, I, II, V E) II, III, V, IV, I

CEVAP: B

5. (I) Bana mı öyle geliyor bilmem, karanlık bir çirkinlik iner kuşkulanan insanın yüzüne. (II) Kapıları da gönülleri gibi hep yarı açılır misafire; görülmeden önce görmek, görmekten çok gözetlemek ister gibi. (III) Kendinizi, maksadınızı iyice anlamadıkça evin eşyası karanlık köşelerde pusudadır, sahiplerinin kuşkulu gözleriyle süzerler sizi. (IV) Evlerine bile mezarlık kasveti siner kimseye güveni olmayanların. (V) Sanat eserleri bile bir çalınma korkusuyla çakıldıkları yerlerden yahut kapalı dolaplar içinde yarım yamalak gösterirler kendilerini.

Bu cümlelerin dil ve düşünce bütünlüğü bakımından anlamlı bir paragraf oluşturabilmesi için aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?

A) I. cümle IV. cümlenin sonuna alınmalıdır.
B) II ve III. cümlelerin yerleri değiştirmelidir.
C) IV. cümle I. cümlenin sonuna getirilmelidir.
D) IV ve V. cümlelerin yerleri değiştirmelidir.
E) II ve IV. cümlelerin yerleri değiştirmelidir.

CEVAP: C

C) Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Bir metnin özeti çıkarılırken nelere dikkat edilmesi gerekir?

Metin dikkatle okunarak özet çıkarılmalı. Özet çıkarırken asıl metin düzenine bağlı kalınmalı.
Özette metinde bulunmayan düşüncelere yer verilmez.
Özet çıkarırken metinden alınan cümlelere yer verilmemeli, kişinin kendi ifadeleri olmalı.
Özette konunun özüne yer verilmeli, ayrıntılara inilmemeli.

2. Bir metnin tutarlı olmasını sağlayan unsurlar nelerdir?
Metnin dili
Bağdaşıklık
Söylem
İfadelerin tutarlı olması

3. Bir metin oluşturmadan önce yapılması gerekenler nelerdir?
Konuyla ilgili hazırlık yapılmalı, çeşitli kaynaklar araştırılmalı.

SAYFA 52

ÖN HAZIRLIK

TEMA: İşlenmek istenen soyut düşünce.
Tema: Bir sanat eserinin merkezinde yer alan temel duygu ve düşünce demektir. Tema, soyut özellik gösterir.

KONU: Soyut düşüncenin sınırlandırılmış ve somutlaştırılmış biçimi.

Konu: Üzerinde söz söylenen, fikir yürütülen, yazı yazılan herhangi bir olay, düşünce veya durumdur.

HAZIRLIK

Sevgi, soyut bir kavramdır. (tema). "Annemin bana karşı duyduğu sevgi" soyut sevgi temasının somutlaştırılmış şeklidir. (konu) Sevgi temasını somutlaştırıp konu haline getirmeyle ilgili örnekleri çoğaltabiliriz. Kardeşimin çiçek sevgisi, arkadaş sevgisi vb.

Aynı konu hakkında farklı türlerde metin yazılabilir. Konu aynı olur, anlatım türü değişir, dilin işlevleri değişir, bakış açısı değişir, hitap edilen okuyucu kitlesi değişir...

SAYFA 53

1. etkinlik:
"Kendi Kendime" adlı metindeki soyut düşünce "insan sevgisi"dir. Yazar, bulunduğu çevredeki gözlemlerini aktararak bu soyut düşünceyi sınırlandırmış, somutlaştırmıştır.

2. etkinlik:
Tema: İnsan sevgisi (soyut)
Konu: Deniz kenarında köpeğiyle baş başa kalan insanın çevresindeki insanlara duyduğu sevgi (sınırlandırılıp somutlaştırılmış)

SAYFA 56

3. etkinlik:

Sevgi Düzeni adlı metinde tema: Sevgi
Sevgi Düzeni adlı metinde konu: Çeşitli kültür yansımalarında "sevgi"nin en önemli kavram olarak ele alınması

Sevda Üstüne adlı metinde tema: sevgi
Sevda Üstüne adlı metinde konu: sevginin insanı yüceltmesi

Aynı temayla farklı metinler yazılabilir.

4. etkinlik:

Kendi Kendime adlı metinin yazılış amacı: Yalnız bir insanın bakışından dünya
Kendi Kendime gerçeklikle ilişkili mi? Evet

Sevgi Düzeni adlı metnin yazılış amacı: Sevgi kavramının evrensel olduğunu göstermek amacıyla yazılmış.
Sevgi Düzeni gerçeklikle ilişkili mi? Evet

Sevda Üstüne: Sevginin yaşanılarak anlaşılabileceği ifade edilmiş.
Sevda Üstüne adlı metnin gerçeklikle ilişkisi: Düş unsurlarıyla örülmüştür, kurgusal özelliği daha fazladır.

5. etkinlik:

Metinler	Dilin İşlevi	Anlatım türleri
Kendi Kendime	Heyecana Bağlı İşlev	öyküleyici Anlatım
Sevgi Düzeni	Göndergesel işlev	Tartışmacı Anlatım
Sevda Üstüne	Sanatsal işlev	Coşku ve Heyecana Bağlı Anlatım

6. etkinlik:

Okuduğumuz “Kendi Kendime”, “Sevgi Düzeni” ve “Sevda Üstüne” adlı metinleri değerlendirerek metinlerin; yazılış amaçları, gerçeklikle ilişkisi, dilin işlevi, anlatım türleri bakımlarından birbirinden ayrıldığını söyleyebiliriz.

SAYFA 57

ANLAMA - YORUMLAMA

1. Kendi Kendime: insan sevgisi
Sevgi Düzeni: sevgi

Sevda Üstüne: Sevgi

2. “Kendi Kendime”, “Sevgi Düzeni", “Sevda Üstüne” adlı metinlerde kullanılan başlıklar, metinlerin temasını ve konusunu yansıtıyor.

3. “Kendi Kendime” adlı metin, durum hikâyesidir. Çünkü yazar, hikâyede o an içinde bulunduğu zaman ve mekanın bir değerlendrimesini yapmış.

4. İnsan sevgisi, özgürlük, dostluk, yalnızlık gibi temalar, edebî metinlerde sanatlı, süslü bir dille anlatılır. Öğretici metinlerde bilgilendirme amacıyla sanatsız bir şekilde aktarılır.

SAYFA 59
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

A)Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
•Metinlerde işlenen tema sınırlandırılarak ve somutlaştırılarak konu hâline getirilir. ( D )
•Teması aynı olan iki metnin konusu birbirinden farklı olabilir. ( D )
•Bir metinde gözlemlenebilen her türlü anlam ve dil malzemesine içerik denir. ( D )
•Teması aynı olan iki metnin içeriği de aynı olur. ( Y )

B)Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.

1. Aşağıdakilerden hangisi bir tema değildir?
A) Yaşama arzusu B) Özgür olma isteği
C) insanları hoş görmek D) Doğa sevgisi

E) Teknolojinin gelişmesi

Cevap E

2. A (yaşama sevinci)

1. Tema soyuttur, konu somuttur. Tema geniş kapsamlıdır, konu daha dardır.

2. Toplumun ayakta kalabilmesi için gerekli olan dinamiklerin neler olduğu üzerinde duruluyor.

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 60-64)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 60-64)
SAYFA 60

HAZIRLIK
1. Meslek dallarıyla ilgili çalışmalar arttıkça bu dallar geniş bir alana yayılmış, bu da meslek sahiplerinin konuya hakim olmasını daha da zorlaştırmıştır. Böylece insanların, kendi mesleklerinde branşlarşma zorunluluğu ortaya çıkmıştır.

2. Eğitim konusunda bir yazı yazsaydınız bu konunun hangi yönleri üzerinde durmak isterdiniz? Niçin?

SAYFA 62

1. ETKİNLİK

"Bir Türkünün Peşinden" adlı metinde tema, türkülerin ortak dili

Konu: türkülerde yer alan birçok ifadelerden o türkülerin içerdiği mesajların okunmasıdır.

2. etkinlik

Verilen şemadan hareketle soyut olan bir temanın bağlam, kişi, zaman, ifade ve anlatma biçimiyle sınıflanarak nasıl somutlaştırıldığını açıklayınız. Eğitim konusunun farklı şekillerde sınırlandırılıp sınırlandırılmayacağını tartışınız.

Verilen şemada genel ve soyut anlamlı “eğitim” kavramı gittikçe alt dallara ayrılarak özele ve somuta doğru kaydırılmıştır. En alttaki basamakta konu netleştirilmiş, sınırlandırılmıştır. Eğitim teması, "eğitimin geleceği", "bu alanda yapılabilecek yenilikler" gibi farklı şekillerde sınırlandırılabilir.

3. etkinlik

Gönderici	Yazar (B.R. Eyuboğlu)	Kanal	Yazı
Alıcı	Okuyucu	Bağlam	Kitap
İleti	Türkülerin dili	Kod	Kelimeler

4. etkinlik

İçerik ve iletişime katılan unsurlar, verdikleri örneklemelerle ve metnin başlığıyla konuyu sınırlar ve somutlaştırır.

SAYFA 63

6. etkinlik:

“Türküyle Kilim” adlı metnin teması "gelenek"tir.

Metnin konusu "Anadolu’nun iki ürünü olan türkü ve kilimin tarihî süreç içinde diğer türlerle karşılaştırılması"dır.

ANLAMA-YORUMLAMA

Özgürlük	Mutluluk
1. Kadın özgürlüğü 2. Türkiye’de kadın özgürlüğü 3. 20. yüzyılda Ankara’nın Dikmen semtinde çalışan kadınların özgür lüğü	1. Başarının verdiği mutluluk 2. Sınav başarısının verdiği mutluluk 3. Ayşe'nin üniversite sınavını kazanmasının mutluluğu

SAYFA 64

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

A) Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

• Metinlerde işlenen tema sınırlandırılarak ve somutlaştırılarak konu hâline getirilir. ( D )

• Tema; bağlam, kişi, zaman, ifade ve anlatım biçimiyle sınırlandırıldığında somutlaşır. ( D )

• Konu sınırlaması yapılmadan planlı bir metin oluşturulamaz. ( D )

• Tema, iletişim öğelerinin sunduğu imkânlara göre de sınırlandırılır. ( D )

B) Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.

1. Sanatta kelimenin tam anlamıyla yeni bir şey yoktur. Hiçbir sanatçı kendinden önce var olmayan bir sanat yaratamamış. Hiçbir güzelliği yoktan var etmemiştir. Doğada olduğu gibi sanatta da hiçbir şey kaybolmaz ve hiçbir şey yoktan yaratılmaz. Sanatta buluş bir yenileştirme, bir değişmedir. Sanatların tarihinde görüyoruz ki her sanat bir yandan kendi geçmişine, öte yandan başka sanatlara bağlıdır. Başka türlü söylemek gerekirse biri derinliğine, öteki genişliğine iki ilişki zincirinin ortasındadır. Sanatta yenileşme dediğimiz şey ya geçmişin bugüne karışmasıyla ya bir sanatın öbür sanatlarla ilişkiye girmesiyle oluyor.

Bu metinde üzerinde durulan konu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Sanatın yararları B) Sanatın gelişimi

C) Sanat ve gerçeklik D) Sanat ve estetik

E) Sanat ve gelenek

CEVAP: B (sanatın gelişimi)

2. Aşağıdaki konulardan hangisi sınırlandırılmamıştır?

A) Yaparak öğrenmenin önemi B) İlk öğretmenim

C) En sevdiğim ders D) Eğitim

E) Eğitimci Atatürk

CEVAP: D (eğitim)

I. Bir elin nesi var iki elin sesi var.

II. Yalnız taş duvar olmaz.

Yukarıdaki atasözlerinin konusu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dayanışma B) Çokluk C) İlişki D) Ortaklık E) Kalabalık

CEVAP: A (dayanışma)

C) Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Anlatımda konunun niçin sınırlandırıldığını açıklayınız.

Anlatımda konu sınıflandırılmasına gidilmezse verilmek istenen mesaj net bir şekilde ortaya konamaz. Yazının yazılış amacı, konu sınırlandırılmasıyla tam olarak ortaya konur, konu daha iyi anlaşılır.

2. Tiyatro-» Türk Tiyatrosu—»Meddah

2. Tiyatro konusunu genelden özele doğru üç basamakta sınırlandırınız.

Tiyatro - komedi - töre komedisi

3. Kimler şiir yazmıyor ki: Aşk gençliğinden en geçkin yaş sınırında bekleyenlere kadar. Yazın, ölçü, uyak, nazım birimi, nazım şekli, kompozisyon aramaksızın. Neredeyse şöyle demek zorundayım: Nazım bitti, şiir dolu. Her gönlün değer yitirmez aslanı bu. Oysa her şiirin bir işçiliği vardır. Ustanın çekici bin altın. Benim inandığım doğru ise herkesin başkasından önce eserini vazgeçemeyecek biçimde kendisine beğendirme görevidir.

Yukarıdaki paragrafın konusu nedir?

3. Şiirin herkes tarafından yazılabildiği, ancak değerli, gerçek şiirin usta şairler tarafından yazılabileceği anlatılıyor.

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 65-71)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014
SAYFA 65
Anlatım ve Özellikleri
Anlatımın ve Anlatıcının Amacı

1. Kışın Uludağ’a ya da yazın Antalya’ya tatil amacı ile gidecek olsanız yanınıza neler alırsınız? Niçin?
Kışın Uludağ'a gidecek olsak yanımıza bizi sıcak tutacak kalın giyecekler, karda yürümemizi sağlayacak ayakkabılar vb. alırız. Yazın Antalya'ya gidecek olsak yanımıza ince giyecekler, deniz malzemeleri vb. alırız. Alacağımız eşyalar amacımıza uygun olmalı. Denize giderken kayak malzemeleri almanın hiçbir anlamı olmaz değil mi?

2. Amacı belirlenmeyen bir işin başarıya ulaşma şansı var mıdır? Düşüncelerinizi açıklayınız.
Rotası olmayan bir gemiye hiçbir rüzgâr yardım edemez. Onun için belirlediğimiz bir hedefe gitmeye başlamadan gerekli hazırlıkları yapmak zorundayız.

3. Sizce metnin türü ile anlatımın amacı arasında nasıl bir ilişki vardır? Düşüncelerinizi açıklayınız.

İletişimin etkili olması için iletişim öğeleri doğru olmalıdır, dil en doğru şekliyle kullanılmalıdır. Metinlerde anlatımın amacı iletişim öğelerinin rolüne göre değişir. Metinler; bilgilendirmek, coşku ve heyecan uyandırmak, kişisel görüşleri belirtmek amacıyla yazılabilir. Anlatımın amacı da buna göre şekillenir. Anlatıcı ve okuyucu arasındaki ilişki, anlatımın amacını belirler.

SAYFA 67

1. etkinlik: “Uçurtma” adlı metnin teması ve konusu nedir? Aynı konu ve temada farklı türde bir metin yazılıp yazılamayacağını belirtiniz.

Uçurtma adlı metnin teması: Geçmişe özlem

Konusu: Ailesiyle uçurtma şenliğine giden bir adamın çocukluk günlerine dönmesi

2. etkinlik: “Uçurtma” adlı metni, yazılış amacı ve gerçeklikle ilişkisi bakımından inceleyerek tespitlerinizi açıklayınız.

İnsanın geçmişiyle bugünü karşılaştırıldığında insanı geçmişin güzelliklerine götüren duyguların olduğunu anlatmak amacıyla yazılmış.

3. etkinlik: “Uçurtma” adlı metinde dil hangi işleviyle kullanılmıştır? Dilin metinde niçin bu işlevde kullanılmış olduğunu belirtiniz.

Sanatsal (şiirsel) işlevde kullanılmıştır. Okuyucuda güzel duygular oluşturabilmek, etkili bir anlatım sağlamak için dil sanatsal işlevde kullanılmıştır.

4. etkinlik: Tahtaya “Uçurtma” adlı metinle ilgili bir iletişim tablosu çiziniz. Bu tablodan hareketle iletişim öğelerinin anlatımı nasıl etkilediğini açıklayınız.

Kaynak (gönderici)	öyküdeki baba
Mesaj (ileti)	Geçmişte yaşanan güzellikler
Kanal (aracı)	Kitap
Alıcı	Okuyucu

İletişimde gönderici, alıcıya bir ileti gönderir. Bu ileti bir kanal aracılığıyla iletilir. Bu sistem, sağlıklı bir iletişim için gereklidir.

SAYFA 68

5. etkinlik: “Öyle Yıkma Kendini...”, “Küresel Isınma ve İklim Değişikliği” adlı metinlerin konusunu belirtiniz. Bu konuların edebî bir metinde nasıl işlenebileceğiyle ilgili düşüncelerinizi açıklayınız.
Öyle Yıkma Kendini adlı metin insanın yaşamda nasıl mutlu olabileceğini anlatmaktadır.
Küresel Isınma ve İklim Değişikliği adlı metinde insanların çevreyi kirletmeleri sonucunda oluşabilecek olumsuz durumlardan söz edilmiştir.
6. etkinlik: “Öyle Yıkma Kendini...”, “Küresel Isınma ve İklim Değişikliği” adlı metinleri yazılış amacı ve gerçeklikle ilişkisi bakımından “Uçurtma” adlı metinle karşılaştırınız. Metnin yazılış amacı ve gerçeklikle ilişkisinin metnin anlatımını nasıl etkilediğini açıklayınız.
Öyle Yıkma Kendini, Küresel Isınma ve İklim Değişikliği adlı metinler bilgi verme amacıyla yazılmıştır. Uçurtma adlı metin daha çok sanatsal üslupla yazılmıştır.
Bilgilendirme amacıyla yazılan metinlerde sözcükler daha çok gerçek anlamda kullanılır, sanatsal amacın olduğu metinlerde sözcükler genellikle mecaz anlamda kullanılır.
7. etkinlik: “Öyle Yıkma Kendini...”, “Küresel Isınma ve İklim Değişikliği” adlı metinlerde dilin hangi işlevde kullanıldığını belirtiniz. Metinlerin yazılma amacıyla dilin kullanıldığı işlev arasında nasıl bir ilişki olduğunu açıklayınız.
Dil göndergesel işlevde kullanılmıştır. Bu metinlerde okuyucuyu bilgilendirme amacı vardır.

8. etkinlik: “Uçurtma”, “Öyle Yıkma Kendini...”, “Küresel Isınma ve İklim Değişikliği” adlı metinleri aşağıda verilen ölçütlere göre değerlendirerek dilin; bilim, felsefe ve edebî metinlerdeki kullanım farklılıklarının nedenlerini belirtiniz.

Ölçütler	Uçurtma	Öyle Yıkma Kendini...	Küresel Isınma ve İklim Değişikliği
Anlatımda imgelere başvurulmuştur.	X
Anlatımda terimlerden yararlanılmıştır.		X	X
Anlatımda kavramlar yer almaktadır.		X	X
Metinde yan anlamda kullanılan kelime, kelime grubu ve cümleler kullanılmıştır.	X	X
Metin okuyucuya göre farklı anlamlar taşımaktadır.	X
Metinde günlük konuşma dilinden sapmalar vardır.		X
Metin her okunduğunda farklı anlamlar yüklenebilir.	X
Metnin yazarı ve anlatıcısı aynı kişidir.	X

SAYFA 70
Anlama- Yorumlama
1. “Yazarın Amacı” adlı metin, edebiyatın ve edebiyatçının diğer bilim dallarından farklılığını ortaya koymak amacıyla yazılmıştır.

2. Öğretici metinler bilgi vermek amacıyla yazılır. Öğretici metinlerde üslup kaygısı yoktur. Dil göndergesel işlevde kullanılır. Anlatım nesneldir.

Sanatsal metinler estetik zevk vermek, hissettirmek, sezdirmek amacıyla yazılır. Sanatsal metinlerde üslup kaygısı vardır. Dil sanatsal işlevde kullanılır. Anlatım özneldir.

3. “Yazarın Amacı” adlı metinde edebiyatın diğer bilimlerden farklılığı ve üstünlüğü ortaya konmuştur. Bu ileti, metinde diğer türlerle karşılaştırma yapılarak doğrudan verilmiştir.

4. “Yazarın Amacı" adlı metinde gönderici, ortaya koyduğu düşüncelerle alıcıyı bilgilendirip etkilemeye çalışmaktadır.

SAYFA 71
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
A
• Edebi metinlerde dil sanatsal işleviyle kullanılır.

• Bilimsel metinlerde gönderici metnin yazarıdır.

B) Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.
1. Her türden bilgi alışverişinin gerçekleşebilmesi için gerekli koşullar yazılı iletişimde de zorunludur. İlk koşul bir düşünceyi, duyguyu, iletiyi dile getirecek kişi ya da aygıttır. İkinci koşul iletinin gönderici ve alıcının paylaştığı bir simgeler dizisine dürümlenmesidir. Üçüncü koşul dürüm- lenmiş bu iletinin herhangi bir iletişim oluğundan; sözgelişi ses, ışık dalgaları aracılığıyla alıcıya aktarılması, yayılmasıdır. Yazılı iletişimde bu oluk metni içeren kitap, dergi benzeri araçlardır. İletişim olgusunun bütünleşmesi için iletinin yerini bulması, algılanması gerekir. Bu da dördüncü koşul olarak alıcının var olmasını zorunlu kılar.
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?
A) Edebî metinler birer iletişim aracıdır.
B) Yazılı iletişimin alıcısı okurdur.
C) Her iletişimde bir göndericinin bulunması zorunludur.
D) Bir kitap okunduğu zaman iletisi yerini bulur.
E) Anlatım alıcı ve gönderici arasındaki ilişkiye göre şekillenir.

CEVAP: D

2. Edebî metnin iletisi, deneylerinizden tanıdığımız bir anlam nesnesine bağlanmıyorsa nasıl kavranabilir? Burada her edebî metnin, kendi iletisinin göndergesini, en küçüğünden en büyüğüne dek bütün dil öğelerinin ortak metin içi işlevleriyle oluşturulduğunu bir kez daha belirtmek zorundayız. Bir şiir metnini düşünelim. Böyle bir metinde seslerin, sözcüklerin, uyağın, ses ya da anlam yinelemelerinin, dizelerin, dörtlüklerin, bütün bölümlemenin gerek anlam gerekse dizim etkileri ortak bir işlevle bizi amaçlanan estetik göndergeye doğru gütmez mi?

Bu parçada asıl vurgulanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Edebî metinlerin anlamları okura göre değişir.

B) Edebî metinlerin belli bir iletisi yoktur.

C) Edebî metinlerin iletisi metnin kendisidir.

D) Her metin belirli bir amaç doğrultusunda yazılır.

CEVAP: D

C) Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Yazılı iletişim, yüz yüze iletişim konumunun bütün kestirme kolaylıklarından yoksundur. Araya giren yüzyıllar ya da coğrafi uzaklık yüzünden bize yabancı birçok öğeyi, metni kavramak için aydınlığa kavuşturmak zorunda kalırız ilkin. Bunu yaparken en önemli şey, nasıl gündelik konuşmamızda kullandığımız her sözcük, her cümle ancak belli bir ilişkiler, davranışlar bağlamında anlam kazanıyorsa yazılı metnin de içinde oluştuğu toplumsal-kültürel ilişkiler bağlamında görülebilir. Dolayısıyla bir yazarın hangi koşullar altında, hangi geleneklerin ucunda, hangi soruya yanıt olarak yazdığını düşünmek onun yapıtına, doğru yaklaşımın temelidir.

Yukarıdaki paragraftan hareketle iletişimin bağlamla ilişkisini açıklayınız.

İletişimin gerçekleştiği ortamda yazılı iletişimde bağlam kitap, dergi gibi ürünler olduğu için bunlardaki iletişim ortamını yazarın içinde bulunduğu koşulları, kültürel durumunu vb. değerlendirerek belirleyebiliriz; ancak yüz yüze yapılan iletişimde bağlam eş zamanlı bir ortam olduğu için insanların birbirleriyle iletişimi daha güncel ve aracısız olacağı için daha sağlıklı bir iletişim gerçekleşecektir.

2. Yazılı iletişim ile sözlü iletişim arasındaki farklılıkları açıklayınız.

Yazılı iletişim ile sözlü iletişim arasındaki farklara bakalım:

	Yazılı İletişim	Sözlü İletişim
Kod	Grafiksel iletişim kodunu kullanır.	Sözcük kodunu kullanır.
Dil Kullanımı Açısından Fark	Dil kurallarına dikkat edilir.	Verici, doğaçlama biçimde metni oluşturur.
Sözceleme	Göndergesi kendi üzerindedir.	Göndergelerin bilinmesi gerekir.
İletişim - Geri bildirim	Dolaylı iletişimdir.	Doğrudan iletişimdir.
Vurgu-Beden dili	Noktalama işaretleriyle karşılanır.	Jest ve mimiklerle karşılanır.
Kalıcılık	Kalıcıdır.	Geçicidir.
Mekân ve Zaman (Uzam)	Üretim ve tüketim farklı zamandadır.	Üretim ve tüketim eş zamanlıdır.

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 72-79 )

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 72-79 )
Anlatımın Özellikleri
Anlatımda Anlatıcının Tavrı
Sayfa 72
HAZIRLIK
1. Deniz sözcüğü sonsuzluk, sınırsızlık, bilinmezlik, özgürlük, bereket kavramlarını çağrıştırabilir. Bu sözcüğün çağrışımları kişiden kişiye değişiklik gösterir. Bunda kişinin içinde bulunduğu ortamın, yetişme tarzının, kültür düzeyinin etkisi vardır.
2. İnsanın kişiliğini konuşmasından ve yazılarından anlayabiliriz. Hayata iyimser bakan bir insanın konuşmaları da aynı doğrultudadır. Karamsar bir insanın konuşma ya da yazılarında bu ruh halinin yansımalarını görürüz.

SAYFA 75
1. etkinlik:

Nesnel anlatımda kişisel yargılar yer almaz. Yargılar kişiye göre değişiklik göstermez, kanıtlanabilir niteliktedir.
Öznel anlatımda kişisel yargılar yer alır. Yargılar kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Kanıtlanabilirliği yoktur.

2.etkinlik

Öznel Cümleler	Nesnel Cümleler
• Bir büyü içinde kalıyor insan • Peri bacaları ormanının türlü renkleri vardır. • Uçup gidecekmiş gibi bir mavi	• Bütün resimlere koyu bir renk hâkim • Dar, iki yanı kayalık bir yol • Bulunduğumuz yerden Mustafa’yla Göreme’nin koyağına indik.

Metinde öznel ve nesnel cümlelerin bir arada kullanılması, metne bir hareketlilik getirmiş, akıcılık kazandırırmıştır.

SAYFA 76

3. etkinlik:
Bu metinlerde gönderici ile gönderge arasındaki ilişki anlatımı etkilemiştir.
Peri Bacaları metnin yazarı bir edebiyatçıdır. Kapadokya'nın İncisi Nevşehir metninin yazarı akademisyendir. Bu durum anlatımı etkilemiştir.

4. Etkinlik
Örneklerde de görüldüğü üzere
doğrudan anlatımda söz, söyleyen kişinin ağzından çıktığı haliyle hiçbir değişikliğe uğratılmadan aktarılır.
Dolaylı anlatımda ise söz, cümlenin temel anlamı bozulmadan değiştirilerek aktarılır.

5. etkinlik:

Doğrudan Anlatım	Dolaylı Anlatım
• Burası Elmalı Kilise, dedi. • “Buradaki kiliselerin en ışıklısı" • “Buradaki mezarlık.” dedi	• Bekçinin söylediğine göre bütün bölgedeki en ışıklı kilise bu. • Tarihçilerin dediklerine göre Elmalı kilise, Göreme'deki en yeni kiliseymiş.

Bu tür cümlelerin metinlerde kullanılması gönderici ile alıcı arasında farklı düzeylerde bir iletişimin oluşmasını

sağlar.

SAYFA 78
Bencil Neden Bencildir?: Bu metinde anlatımda ağırlıklı olrak soyut kavramlara yer verilmiştir.

Sen Yoksun: Şiiri kullanılan kelimeler açısından değerlendirirsek somut kelimeler fazladır. Teması "yalnızlık, sevgiliden ayrı kalmak"tır. Bu yönüyle soyutluk görülür. Somut varlıklardan hareketle soyut bir durumu yansıtıyor şiir.

Peri Bacaları: Bu metinde somut anlatıma başvurulmuştur.

Soyut anlatımda soyut anlamlı kelimeler daha fazladır. Soyut düşüncelere yer verilir. Düşünce ve hayal gücüne seslenen ögelerin ağır bastığı anlatımdır.

Somut anlatımda ağırlıklı olarak somut anlamlı kelimeler kullanılır. Somut düşüncelere yer verilir. Duyu organlarına seslenen ögelerin ağır bastığı anlatımdır.

SAYFA 79
Ölçme ve Değerlendirme

A) Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

• Öznel anlatımlarda daha çok soyut kavramlardan yararlanılır. (D)

• Nesnel anlatımda dil genellikle şiirsel işleviyle kullanılır. ( Y )

• Yazarın obje, konu veya husus karşısındaki tavrı anlatımını etkiler. (D)

B) Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.

1. (1) Biraz sonra arkadaşımız girdi odaya. (II) Bir balıkçı kazağı, o kazağı çekici kılan yarım bir palto vardı sırtında (III) Yakalarını kaldırmıştı. (IV) Gözlüklüydü. (V) Sevinç, heyecan, alay karışımı hissini veren gülümsemesi yüzünün ayrılmaz bir parçası gibiydi ve kendine özgüydü.

Bu parçanın yazarı hangi cümlelere kendi duygularını katmıştır?

A) I ve II B) I ve III C) II ve V D) III ve IV E) IV ve V

ÖSS 1990

CEVAP: C II ve V numaralı cümlelere yazar kendi duygularını katmıştır.

2. (I) İhtiyar Adam ve Deniz, Ernest Hemingway’e Nobel Ödülü kazandıran romanlarından biri. (II) Psikolojik yönü ağır basan ve sinemaya uyarlanması neredeyse olanaksız görünen bu roman, ünlü bir yönetmence sinemaya uyarlanmış. (III) Filmde balıkçılıkla geçinen ihtiyar bir adamın yaşamı ilgi çekici bir biçimde anlatılmış. (IV) Uzun süredir balık yakalayamayan ihtiyar adamın, son kez şansını denediğinde büyük bir balık avlaması ve onu karaya çıkarmak için gösterdiği insanüstü çaba, izleyiciyi oldukça etkiliyor. (V) İhtiyar Adam ve Deniz izlenmeye değer en iyi filmlerden biri.

Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde öznellik yoktur?

A) I B) II C) III D) IV E) V

ÖSS 2000

CEVAP A (I numaralı cümle nesneldir.)

3. (I) Terkos’u besleyen derelerden biri de Karamandere’dir. (II) Bu aynı zamanda derenin yukarı çığırındaki bir köyün adıdır. (III) Bahar yağmurlarıyla dere coşmuş, şarkılar söyleyerek akıyordu. (IV) “Terkos’u besleyen en büyük dere budur.” diye anlattı Erdem. (V) Yöre halkının akarsuyun durgunlaşıp göllendiği yerlere “böğet” dediklerini söyledi.

Bu metinde yer alan cümleler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Birinci cümlede nesnel anlatıma başvurulduğu

B) İkinci cümlede soyut anlatıma başvurulduğu

C) Üçüncü cümlede öznel anlatıma başvurulduğu

D) Dördüncü cümlede doğrudan anlatıma başvurulduğu

E) Beşinci cümlede dolaylı anlatıma başvurulduğu

CEVAP: B (ikinci cümlede soyut anlatıma başvurulduğu - bu cümlede soyut anlatım yoktur.)

4. Burmahan’ın berisindeki ormanlar yanarken soğuk, kara bir yel esti güneyden. Yel dönüyor. Yağmur yeli. Bunca yağacak. Bulutlar kapkara ve dağlara doludizgin gidiyor. Üstümüzde kara bir tül gibi bir bulut ağdı. Bir şimşek çaktı. Yanık ağaç gövdeleri ışıldadı. Sonra birden sicim gibi bir yağmur boşaldı. Yanımda duran ormancıların sevinçlerini tarif edemem.

Bu parçada ayrıntıların seçiminde hangi iki duyudan yararlanılmamıştır?

A) Dokunma, görme B) Görme, işitme C) işitme, dokunma

D) Tatma, koklama E) Koklama, dokunma

CEVAP: D

C) Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. Yazılış amacı ve anlatıcının obje, konu veya husus karşısındaki tavrı anlatımını nasıl etkiler? Düşüncelerinizi açıklayınız.

Bunda anlatıcının yetişme tarzı, içinde bulunduğu kültürel ortam, etkilendiği edebi anlayışın etkisi vardır.

2. Soyut anlatım daha çok hangi tür metinlerde kullanılır? Niçin?

Soyut anlatımda düşünce ve hayal gücüne seslenen ögelere çokça yer verildiği için şiirlerde soyut anlatım daha fazla görülür. Kişisel görüşlerin yer aldığı metinlerde soyut anlatıma yer verilir.

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 80-87)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 80-87)
Anlatımın Temel Özellikleri

ÖN HAZIRLIK
SAYFA 80
Akıcılık: Sözcüklerin uyum içinde düzenlenmesi, ses akışını bozan, söylenmesi zor seslere ve sözcüklere yer verilmemesidir. Akıcılık, metnin kolay okunur olma niteliğidir.
Bir metnin akıcı olması için
Telaffuzu zor sözcüklere yer verilmemeli. Açık anlamlı kolay sözcükler seçilmeli
Gereksiz sözcük tekrarlarından kaçınılmalı.

HAZIRLIK

2. Mevlânâ’nın “Ne kadar bilirsen bil, söylediklerin karşıdakinin anladığı kadardır.” özdeyişiyle dile getirmek istediklerini kısaca açıklayınız.

Bu sözle çok konuşmanın değil, anlaşılır ve açık konuşmanın önemi vurgulanmaktadır. Karşımızdaki insanla seviyesine uygun bir şekilde iletişim kurmak gerekir.

1. etkinlik: “Geldiği Gibi” adlı metinde sözcük, cümle veya paragraf düzeyinde anlamadığınız ifadeler var mıdır? Nurullah Ataç’ın metinde duygularını, düşüncelerini açık, net ve dil bilgisi kurallarına uygun biçimde ifade edip etmediğini belirtiniz.

Geldiği Gibi adlı metinde sözcük, cümle veya paragraf düzeyinde anlaşılmayan ifadeler yoktur. Nurullah Ataç, duygu ve düşüncelerini oldukça açık bir üslupla aktarmıştır.

2. etkinlik: “Geldiği Gibi” adlı metni okurken ses, kelime, kelime grubu veya cümle düzeyinde okumanızı güçleştiren, ses akışınızı bozan birimler olup olmadığını belirtiniz. Yaptığınız araştırmadan hareketle metinde akıcılığı sağlayan unsurların neler olduğunu söyleyiniz.

Geldiği Gibi adlı metinde bazı cümlelerde benzer sesli sözcüklerin bir arada kullanılması metnin akıcılığını olumsuz etkilemiş.

Metin genel olarak akıcı. Gereksiz sözcük tekrarları yok. Genel olarak söyleyiş kolaylığı var.

3. etkinlik: “Geldiği Gibi” adlı metinde kelime ve cümle düzeyinde gereksiz bulduğunuz, kullanılmasa da cümlenin veya metnin anlamında daralma olmaz dediğiniz ifadeler var mıdır? Düşüncelerinizi açıklayınız.

Yeterlilik birleşik zamanlı fiiileri çokça kullanması akıcılığı olumsuz etkilemiş.

SAYFA 82

4. Etkinlik:
Örnek genelgede mesajın net olarak anlaşılabilmesi için metnin birkaç kere okunması gerekmektedir. Bu metnin kurgulanışından, cümlelerin yapısından kaynaklanıyor. Metinde kelime grubu tekrarları vardır. Bu da akıcılığı olumsuz etkilemektedir.

SAYFA 83
5. Etkinlik:
Yaprak adlı metinde "namütenahi, münevver, tahassür" gibi sözcükler günümüz Türkçesinde pek kullanılmadığından bu sözcüklerin telaffuzu da zorlaşmaktadır.

6. Etkinlik:
İletilmek istenenler, Geldiği Gibi adlı metinde Yaprak adlı metinden daha kısa ve kesin ifadelerle dile getirilmiştir.

SAYFA 84
7. Etkinlik:
Metinde kullanılan sözcükler genellikle birleşik yapılıdır. Cümlelerde kullanılan kelimeler anlatıldığı dönemi yansıtıyor. Bu da metinle içerik arasındaki uyumu ortaya koyuyor.

Açıklık		· Düşüncenin yeterli sözcük ya da sözcük öbeği kullanılarak anlatılması · Sözcüğün metin içinde açık ve net anlam vermesi · Cümlede öğelerin yerli yerinde kullanılması
Duruluk		· Kelime ve cümle düzeyinde gereksiz ifadelere yer verilmemesi · Karmaşık, anlaşılması güç cümle yapılarından kaçınılması · Anlatılmak istenenin en kısa biçimde ifade edilmesi
Yalınlık		· Anlatımın gösterişsiz, sade, süssüz olması · Eski, anlamı bilinmeyen kelimelerin kullanımından kaçınılması · Anlatılmak istenenin kısa ve kesin ifadelerle dile getirilmesi
Akıcılık		· Kelime tekrarlarından kaçınılması · Ses akışını bozan, söylenmesi güç kelimelere yer verilmemesi

9. Etkinlik:

	Açık	Akıcı	Duru	Yalın
Geldiği Gibi	X	X		X
Yaprak		X
Genelge				X
Benim Adım Kırmızı		X	X

SAYFA 86
ANLAMA VE YORUMLAMA

1. İki Kardeş adlı metinde kişileştirme ve intak sanatları kullanılmış. Bu söz sanatlarının kullanılması metne etkileyicilik ve canlılık katmıştır.
Bu söz sanatlarının kullanılması metnin duruluğunu ve yalınlığını etkilemiştir.

2. İki Kardeş adlı metinde ağırlıklı olarak öznel anlatım kullanılmıştır.
"Neyse çok şükür ikisinin de onuru kurtulmuştur.", "Lakin nedense bu doğru iş pek yayılamadı."

4. “İki Kardeş” adlı metin Karasu ve Murat Nehri hakkında bilgi vermek amacıyla yazılmıştır; ancak yazar gerçekçi bir anlatımı yeğlememiş kurgusal bir anlatım yöntemi kullanmış, metni öykü türüne yaklaştırmıştır.

SAYFA 87
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
A) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.

• Aynı sesin veya çıkış yeri bakımından birbirine yakın seslerin tekrarlanması metnin AKICILIĞINI bozar.

• İçinde kelime, kelime grubu düzeyinde gereksiz ifade bulunan bir cümle DURU
değildir.
• İletisi tam olarak belli olmayan bir metin AÇIK değildir.

B) Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım açık değildir?

A) Geleceğini dün babamdan öğrendim.

B) Gezgin oldum, dolaştım gurbet illeri.

C) Tiyatro toplumsal sorunları çözen bir araçtır.

D) Gençliğimi düşündükçe mutlu oluyorum.

E) Bilgili olmak başarılı olmanın ilk koşuludur.

CEVAP: A (Senin geleceğini mi, onun geleceğini mi - anlatım açık değil)

2. (I) Toroslar Anadolu içlerinden başka, deniz tarafından bambaşka görünür. (II) Kara tarafından hem endamını tam göstermez hem de yüzü sert, yalçın ve hiddetlidir. (III) Hâlbuki deniz tarafından bak, hem ayağa kalkmış gibi büsbütün yüksek ve gösterişli hem bayramlığını giymiş gibi yeşil ve süslü. (IV) Çünkü İç Anadolu’dan bu dağlara sert, kuru, kavurucu poyrazlar eser. (V) Hâlbuki öteden nemli bulut, ozonlu hava ve serin rüzgâr alıyor.

Bu metni oluşturan cümlelerin hangisinde söz sanatlarına, sanatlı anlatıma başvurulmuştur?

A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) IV ve V E) I ve V

CEVAP: B (II ve III. numaralı cümlelerde sanatlı anlatım vardır.)

3. “Aynı sesin veya çıkış yeri bakımından birbirine yakın seslerin tekrarlanması telaffuzu güçleştirir.” Aşağıdaki cümlelerden hangisi bu duruma örnek gösterilebilir?

A) Kaş’taki taş yapılar her yaştan insanı baştan çıkarıyor.

B) Kasadaki balıklar denizden yeni çıkmış gibi dipdiri duruyordu.

C) Rüzgârlara dahi yol vermeyen bu dağlar insanlara nasıl yol versin?

D) Gün ağarıncaya dek yol yapım çalışmalarına devam ettiler.

E) Toplantıya gelenler birer birer salondan çıkmaya başladılar.

CEVAP: A

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “o” kelimesinden sonra virgül kullanılmaması anlam karışıklığına yol açmaz?

A) O adamı sulu dereye susuz götürür, susuz getirir.

B) O oyunda her zaman başarılı oluştur.

C) O sokağa bakan küçük ve şirin bir evde yaşadı.

D) O memleketinde tanınmış, sözüne güvenilir biriydi.

E) O insanların ne düşündüğünü hemen anlardı.

CEVAP: D

C) Aşağıdaki soruları cevaplayınız.

1. “Sanat metinlerinde açıklık ve yalınlık ilkesi aranmalı mıdır?” konusundaki düşüncelerinizi açıklayınız.

“Sanat metinleri, gerçeği olduğu gibi yansıtmadığı için bu metinlerde açıklık ve yalınlık ilkesi aranmaz. Sanatçı, öznel düşünceleriyle okuyucusunun karşısına çıkar.

2. Anlatımın açık, akıcı, duru ve yalın olması niçin önemlidir? Düşüncelerinizi açıklayınız.

İletişimin sağlıklı olması, iletinin net olarak anlaşılması için anlatımda bu özelliklerin bulunması gerekir.

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 Öyküleyici Anlatım (sayfa 110-122)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 Öyküleyici Anlatım (sayfa 110-122)

HAZIRLIK
2. Metinde öyküleyici anlatıma yer verilmişse, olay, kişi, yer, zaman unsurları varsa bu metnin hikaye olma ihtimali yüksektir.

3.Yeni bulunan teknoloji bir ürüne isim verilirken o adın teknolojik buluşun özelliklerini karşılayacak şekilde olmasına dikkat edilir.

4. İsimler birer göstergedir. Bir kişinin ismi o kişinin bir göstergesidir.

SAYFA 112

1.etkinlik:
Öyküleyici anlatımın özellikleri:
Olay, kişi, yer, zaman unsurları vardır.
Okuyucuyu olay içinde yaşatmak amaçlanır.
Okurda merak duygusu uyandırmak amaçlanır.
Öyküleyici anlatımda anlatıcıların farklılığına göre üç bakış açısı vardır: a) ilahi anlatıcının bakış açısı b) Gözlemci anlatıcının bakış açısı c) Kahraman anlatıcının bakış açısı

2. etkinlik: “Bir Motorda Dört Kişi” adlı hikâye ile sınıfa getirdiğiniz hatıra, masal, tarihî metin örneklerini karşılaştırarak bu metinlerin ortak özelliklerini belirleyiniz.

3. etkinlik:

4.etkinlik:
Öyküleyici anlatımda olay, kişi, zaman, mekan ögeleri bulunur.

5. etkinlik:
SERİM: Dört kişinin bir motorda bir araya gelmesi
DÜĞÜM: Bu kişilerin yangın telaşıyla yaşadıkları
ÇÖZÜM: Sorun çözüldükten sonra bu dört kişinin sağ salim karaya çıkması

6. etkinlik: Bu kişilerin son vapuru kaçırmaları ve motor kiralamaları

SAYFA 113
7.etkinlik:

Tema: Hayata bakış açısı
Temayı yansıtmak üzere olay örgüsü kurgulanmıştır.

8. etkinlik:
Bu metinde yer alan kişiler, olayların yönlendirmesiyle bir araya gelmiş kişilerdir.

9. etkinlik:
Öyküleyici anlatımda okuyucuyu olay içinde yaşatmak amaçlanır. Olayla birlikte kişi, zaman, mekan unsurları vardır.

10. etkinlik:

Özel İsim	Cins İsim	Tekil İsim	Çoğul İsim	Topluluk İsmi	Somut İsim	Soyut İsim
Kalamış Adalar Moda Sokrat Büyükada Çamlıca	Deniz Güverte Kadın Pipo Motor Kaptan Rüzgâr	Delikanlı Kadın Kasap Filozof Minder Topuz	Şilteler Yolcular Etekler Sırtları Gözler Talebeler	Sınıf	Duman Ses Deniz Kadın Işık	Allah Zihin Şaşkınlık Korku Ümit Hiddet

11. etkinlik

Dalgaların	çoğul
Şilteleri	çoğul
Gece	tekil
Adalar	çoğul
Işıldaklar	çoğul
Profesör	tekil

Bu kullanımlar, metinde anlatılmak istenen iletinin gerçeğe uygunluğunu sağlamış, böylece metinde bağdaşıklığı oluşturmuştur.

SAYFA 115

12. etkinlik:
Tuhaf İnsanlar adlı hikâyede zaman "geçmiş zaman"dır. Olay, anlatıcı tarafından yaşanmış daha sonra aktarılmıştır.

13. etkinlik:

Metinde olay örgüsü istinkak hakimi olarak Antakya'ya atanan bir kişinin yangın muhbirini (yangın alarmını) çalıştırmak için fırsat kollamasıdır.
14. etkinlik:
Serim, düğüm, çözüm bölümleri farklı zamanlar içinde olmaktadır.
Anlatıcının yangın düğmesini görmesi - serim
Öğleye kadar yangın muhbirinin.... cümlesiyle başlayan paragraftan itibaren düğüm bölümüne geçiliyor.
Pijamanın üstüne alelacele.. cümlesinden itibaren çözüm bölümü sayabiliriz.

SAYFA 116

15. etkinlik: “Bir Motorda Dört Kişi”, “Tuhaf İnsanlar” ve “Bin Boğalar Efsanesi” adlı metinlerde olay veya olay dizisini kimin anlattığını belirleyiniz. Anlatıcının özelliğine göre hangi bakış açısının kullanıldığını tabloya “X” ile işaretleyiniz.

	İlahi Bakış Açısı (Anlatıcı her şeyi bilir.	Kahraman Anlatıcının Bakış Açısı (Anlatıcı olayın kahramanlarından biridir.)	Gözlemci Bakış Açısı (Anlatıcı olayları dışarıdan gözlemleyerek anlatmaktadır.)
Bir Motorda Dört Kişi			X
Tuhaf İnsanlar		X
Bin Boğalar Efsanesi	X

16. etkinlik:
Bir Motorda Dört Kişi: Anlatıcı olay örgüsünün dışında bir seyirci gibi gördüklerini aktarmaktadır.
Tuhaf İnsanlar:Anlatıcı olayın kahramanıdır.
Bin Boğalar Efsanesi Anlatıcı, kişilerin iç dünyalarına kadar tüm ayrıntıları biliyor.

17. etkinlik:
Bir Motorda Dört Kişi: Çevre betimlemelerinden kişi betimlemelerine geçiş yapmış.
Tuhaf İnsanlar Zaman değişiklikleri yapılmış.
Bin Boğalar Efsanesi Kahramanların durumlarını anlatarak olayları bağlamış.

Somut isimler: at, oba, at, yüz...
Soyut isimler: kötülük, insanlık, mutluluk

19. etkinlik:

Ceren ilk olarak gözlerini kaldırdı, ona insanca, belki biraz da dostça baktı bir an.

Ne yapabilirdi, kıvancını, mutluluğunu nasıl anlatabilirdi?

Soyut anlamlı kelimeler, metinde anlam derinliği sağlar, metne boyut kazandırır.

20. Bu metinlerde olay örgüsü ve öyküleyici ögeler, tema etrafında birleşmiş, temanın somut hale gelmesini sağlamıştır.

21. etkinlik:

Basit İsimler	Türemiş İsimler	Birleşik İsimler
gözlerini, kirpiklerini, atını, elimde, Sevda,	mutluluğunu, kötülük, soluğunu	Çukurova

22. etkinlik:

Cümleler	Belirtili isim tamlaması	Belirtisiz isim tamlaması	Takısız isim tamlaması	Zincirleme isim tamlaması
Profesörün zihni tramvayda okuduğu bir makaleye takılmıştı.	isim + isim
Bordoya vuran küçük dalgaların serpintisi ara sıra muşamba şilteleri ıslatıyordu.	X		X
Sanki rüzgâr o boğucu dumanla beraberölüm korkusunu da güvertenin üstünden silip qötürüvermişti.	X	X
Kadın, kaptan kamarasının kapısını açık bıraktığından şimdi dumandan göz gözü görmüyordu.				X

SAYFA 117

23. etkinlik:

• Sultan Abdülmecid’in tahta çıkması
• Kaptan-ı Derya Ahmet Fevzi Paşa’nın donanmayı Mısır'a kaçırması
• Hünkâr İskelesi Antlaşması’nın imzalanması
• Mısır Fermam’nın imzalanması
• Mehmet Ali isyam’nın sona ermesi
• Boğazlar Antlaşması’nın yapılması
• Kırım Savaşı'nın yaşanması
• Islahat Fermam’mn imzalanması
• Paris Kongresi’nin düzenlenmesi

24. etkinlik:

Donanma, sülale, grup, kongre

Bu kelimelerin bildirdiği anlamlarını çoğul şekilde kullanabiliriz.

Örnek: Donanma kelimesinin anlamları:

Belli bir amaçla kullanılan gemilerin bütünü

denizcilik Bir devletin deniz kuvvetleri, armada
"belli bir amaçla kullanılan gemiler", "devletin deniz kuvvetleri" şeklinde çoğul olarak kullanabiliriz.
Topluluk isimleri ifadeyi kısaltıp netleştirir.

SAYFA 118
25. etkinlik:

“Ayının Kuyruğu” adlı metin, hayvanlar konuşturulduğu için kurgulanmıştır.

“İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı” adlı metin ise tarihi bilgi ve belgelere dayalı olduğundan yaşanmıştır.

0. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 Öyküleyici Anlatım (sayfa 118-122)

SAYFA 118

25. etkinlik:

“Ayının Kuyruğu” adlı metin, hayvanlar konuşturulduğu için kurgulanmıştır.

“İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı” adlı metin ise tarihi bilgi ve belgelere dayalı olduğundan yaşanmıştır.

26. etkinlik:

“Ayının Kuyruğu” masalındaki olay, tilki ve ayının karşılaşması sonucu oluşmuştur.

Metinde olay örgüsü: Tilkinin, balıkçının balığını çalması, balığı yerken ayının gelmesi, tilkinin ayıdan kurtulmak için bir yalan söylemesi ve ayının kuyruğundan olması

Olayı tanımlayalım. Olay: Bir arada bulunmak zorunda olan en az iki kişinin veya iki kişi arasında geçen kavram ya da varlığın bireysel farklılıklar nedeniyle karşı karşıya gelmesi veya çatışması sonucu ortaya çıkan eyleme olay denir. Bu eylem, başka eylemlerin oluşmasını da sağlıyorsa şu isimlerden birini alacaktır: Olay örgüsü, olay zinciri

Olay örgüsü ve olay zinciri nedir derseniz, hemen aşağıdaki 27. etkinliğe bakınız.

27. etkinlik:

Olay zinciri: Yaşanmış olayların kurgulanmadan anlatılmasıdır. Anı, gezi yazısı gibi metinlerde olay zinciri vardır.

Olay örgüsü: Kurmaca metinlerde görülür. Roman, hikaye gibi.

İmparatorluğun En Uzun Yılı olay zinciri

— Sultan Abdülmecid’in tahta çıkması

— Kaptan-ı Derya Ahmet Fevzi Paşa’nın donanmayı Mısır’a kaçırması

— Hünkâr iskelesi Antlaşması’nın imzalanması

— Mısır Fermanı’nın imzalanması

— Boğazlar antlaşmasının yapılması

— Kırım Savaşı nın yaşanması

— Islahat Fermam’nın imzalanması

— Paris Kongresi’nin düzenlenmesi

Ayının Kuyruğu adlı metnin olay örgüsü

- Tilkinin balıkçının balığını çalması

- Balığı yerken ayının gelmesi

- Tilkinin ayıdan kurtulmak için yalan söylemesi

- Ayının kuyruğundan olması

28. etkinlik:

İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı: Donanma, sülale, grup, kongre

Ayının Kuyruğu: Koruluk

31. etkinlik:

Cümleler	Altı Çizili Sözcüklerin Türü	Altı Çizili Sözcüklerin İsim Görevinde Kullanıldığı Cümle
Bov bov çocukları vardı.	Sıfat	Salih’in torunları boy boydu.
İstanbul’dan sabah geldi.	Zarf	Sabah, günün en güzel dilimidir.
Derslerine günü gününe çalışıyor.	Zarf	Ders çalışması, günü gününedir.
Sobalı dairede oturduğu için hastalıktan kurtulmuyor.	Sıfat	Kiraladığı ev sobalıymış.
Kışın yünden kazak giymeye alışmıştı.	Sıfat	Yünden, hep uzak dururdu.

SAYFA 119

ANLAMA VE YORUMLAMA

Özel İsimler
İstanbul, Boğaziçi, Orhan Veli, Veli, Urumelihisarı

Cins İsimler: oğlu, kederler, içinde, türkü, taşlar, mermer, başıma, martı kuşları, gözlerimden, hicran yaşları, yüzünden,

4. Boğaziçi: Belirtisiz isim tamlaması halinde oluşmuş birleşik isim

Urumelihisarı:”Boğaziçi” birleşik ismiyle aynı şekilde oluşmuş.

Birleşik adların oluşum biçimleri	Birleşik adlar
isim + isim	Göztepe
isim + eylem	ateşkes, gecekondu
Eylem + eylem	örtbas, kaptıkaçtı, dedikodu
Belirtisiz isim tamlaması	Gözyaşı, hanımeli, kargaburnu
Sıfat tamlaması	Eskişehir, sivrisinek
Anlam kayması	Samanyolu, hanımeli, imambayıldı

SAYFA 121

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

A) Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

• Tasarlanmış veya yaşanmış bir olayın başkalarına sözle veya yazıyla anlatılmasına hikâye etme denir. ( D )

• Öyküleyici anlatımda amaç, okuyucuyu olay içinde yaşatmaktan çok düşündürmektir. ( Y )

• Kurmaca metinlerde olay zinciri vardır. ( Y )

• İlahî bakış açısında anlatıcı kahramanın kafasının içinden geçenleri, geçmişi ve geleceği bilir. ( D)

• “Bademcik” sözcüğüne gelen küçültme eki küçültme anlamından uzaklaşarak

somut bir varlığa ad olmuştur. ( D )

B) Aşağıdaki cümlede boş bırakılan yerleri doldurunuz.

• Öykü, roman, biyografi, anı, günlük, mektup türlerinde ÖYKÜLEYİCİ anlatım biçimi kullanılır.

•ÖYKÜLEYİCİ anlatım, yaşanmış ya da tasarlanmış bir olayın başkalarına söz

ya da yazıyla anlatımıdır.

• Öyküleyici anlatım YAŞANMIŞLIK ve TASARLANMA özelliği gösteren yazılarda

kullanılır.

• “Çocuk ateşler içinde yanıyordu.” cümlesinde çoğul eki sözcüğe ABARTMA anlamı katmıştır.

• “Soluk” sözcüğü yapısı bakımından TÜREMİŞ isimdir.

Çoktan seçmeli soruların cevapları

SAYFA 122

1-D (yavrucaklar) 2-C, 3-E, 4-A, 5-E, 6-A, 7-B

1. Öyküleyici anlatım türünde yazılmış bir eserde serim, düğüm ve çözüm bölümleri bulunur

Serim: Öykünün giriş bölümüdür.

Düğüm: Olaylardaki merak unsurlarının bulunduğu bölümdür.

Çözüm: Olayların düğümünün çözüldüğü, merak edilen durumların kalktığı, olayların sonuca bağlandığı bölümdür.

• Olay, kişi, mekân ve zaman yer alır.

• Bir olayın olması şarttır.

Roman, hikaye, masal vb türlerde kullanılır.

Okucuyu olay içinde yaşatma amaçlanır.

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 139-143)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 139-143)
SAYFA 139

22. Etkinlik:

Anahtar ve Yeter Gayrı Yumma Gözün Kör Gibi şiirlerinde yer alan belirsizlik zamirleri ve bu zamirlerin yapısı
Birisi - basit
kimine - basit
öteki - türemiş
birinin - basit
hepsi - basit
şey - basit
bir kısmı - birleşik

23. Etkinlik:

24. Etkinlik:

25. Etkinlik:
Yol Boyunca adlı metinde "ne" ve "kim" soru zamirleri kullanılmıştır.

SAYFA 140

26. etkinlik: Aşağıdaki cümlelerde yer alan zamirlerin oluşturduğu kelime gruplarını bularak bunların altını çiziniz. Zamirlerin kelime gruplarının oluşumundaki işlevini açıklayınız.

• Şunlardan birini seç artık.

• Onların arabası bozulmuş, bizimkiyle gidelim.

• Soldan üçüncü bizim evimiz, her zaman bekleriz.

• Benim annem dünyada bir tanedir.

• Bunlardan hangisini almayı düşünüyorsun?

Zamirler, yukarıdaki cümlelerde isim tamlaması içinde yer almıştır.

ANLAMA, YORUMLAMA

2. Aganta Burina Burinata adlı metinde yer alan zamirlerin çeşitlerini tabloya yazalım.

SAYFA 141

4. O arabayı alacağım. (işaret sıfatı)
Onu çekmeceye koyalım. (işaret zamiri) O, çok okunan bir romandır. (işaret zamiri)
O, sınavdaki bütün soruları doğru cevaplamış.( kişi zamiri)

5. Aşağıdaki işaret zamirlerine ad durum eklerini getirelim.

SAYFA 142

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

A) Aşağıdaki cümlelerin sonuna yargılar doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

• Coşku ve heyecana bağlı anlatımın kullanıldığı metinlere mutluluk, mutsuzluk,
yalnızlık, korku, heyecan gibi duygular hâkimdir. ( D )

• Coşku ve heyecana bağlı anlatım nesnel özellikler taşır. ( Y )

• Zamirler anlatımdaki yinelemeyi önler. ( D )

• Zamirler ad durum eklerini alamaz. ( Y )

• Kişi zamirleri ad tamlaması oluşturabilir. ( D )

B) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.

• Coşku ve heyecana bağlı anlatımın kullanıldığı metin türlerinde kelimeler çoğunlukla YAN veya MECAZ anlamda kullanılır.

• Coşku ve heyecana bağlı anlatımda dil SANATSAL (ŞİİRSEL) işlevinde kullanılır.

• “O” sözcüğü insan dışı varlıkların yerine kullanılıyorsa İŞARET zamiridir.

• “Sendin bana tek iyilik yapan.” cümlesinde zamir EK-FİİL alarak yüklem olmuştur.

• Bir soru sözcüğünün zamir sayılabilmesi için verilen cevabın İSİM olması
gerekir.

C) Aşağıdaki çoktan seçmeli sorularda doğru seçeneği işaretleyiniz.

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük zamir değildir?

A) Kimsenin yaptığını beğenmiyordu bir türlü.

B) Çoğunu tanımıyordum davete gelenlerin.

C) Herkese nasıl davranacağını sen öğretemezsin.

D) Ortamın sessizliğini birkaç kişi bozmaya yetiyordu.

E) Bin bana burada neler olduğunu söylesin.

CEVAP: D

2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru anlamı bir zamirle sağlanmıştır?

A) Bir günde ne kadar soru çözüyorsun?

B) Bugün içtiğin kaçıncı kahve oluyor bu?

C) Nasıl bir ev almayı hayal ediyorsun?

D) Bu ruh bu bedene sığar mı?

E) Sınıfta olanları hanginiz öğretmene anlattı.

CEVAP: E

3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tamlayanı da tamlananı da zamir olan bir ad tamlaması vardır?

A) Öteki bundan daha güzel söylüyor bence.

B) Şunun şurasında kaç kişiyiz bu işi yapan.

C) Buraya gelen herkes bir daha gelmek istiyor.

D) Ötekini ileriye bırak, sen bunla ilgilen.

E) Kimsenin hakkı yenmeyecek, merak etmeyin.

CEVAP: B

4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yapısına göre farklı bir zamir kullanılmıştır?

A) Öğretmenin anlattıklarının çoğunu anlamadım.

B) Sizden bunların hesabını sorarım bir gün.

C) Birçoğu hâlâ kitap getirmemekte direniyor.

D) Burayı çok sevdim, seneye tekrar gelelim.

E) Herkes sorumluluğunu bilmek zorunda.

CEVAP: C (birçoğu: yapısına göre birleşik zamir)

5. Aşağıdaki soru zamirlerinden hangisi dolaylı tümleci buldurmaya yöneliktir?

A) Aç bakayım, ne var o çantada?

B) Dün tanıştırdığın arkadaşının adı neydi?

C) Hanginiz söylediniz babama dün okula gitmediğimi?

D) Seni nereden alalım yarın?

E) Arkadaşlarından en çok kimi seviyorsun?

CEVAP: D

6. Size kırk beş elli yıl önceki çocukluğumuzu anlatacağım. Çoğumuz alacalı bulacalı, dökük sarkık pantolonluyduk. Sizlerle aramızdaki fark şuydu: Nerede tatlı hikâyeler söyleyen öğretmenler...

Bu parçada aşağıdakilerden hangisine örnek yoktur?

A) İlgi zamiri B) Kişi zamiri C) Belgisiz zamir

D) İşaret zamiri E) Soru zamiri

CEVAP: A

7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zamir işlevli ekkullanılmamıştır?

A) Böyle yaparak sorunlarınıza çözüm bulamazsınız.

B) Bu mevsimde bahçedeki ağaçları budamak gerekir.

C) Babası ona sevgisini hiçbir zaman gösteremedi.

D) Silgimi unutmuşum, şeninkini alabilir miyim?

E) Böyle yaparsan sağlığın bozulabilir.

CEVAP: B

8. Aşağıdakilerin hangisinde cümlenin yüklemi zamirdir?

A) Bu nasıl bir gülmedir böyle?

B) Bu, bana söylediğiniz kadar iyi değil aslında.

C) Güzel bir yazlıkları var orada.

D) Geçen yıl geldiğimizde lokanta şuradaydı işte.

E) Hepsini yemesen de birazı da bana kalsa.

CEVAP: D

9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “bu” sözcüğü zamir görevinde kullanılmıştır?

A) Bu olaya sebep sen değilsin.

B) İçimdeki bu yangından ben sorumlu değilim.

C) Adımlarım sürükledi beni bu sahile.

D) Bu bana yaptığın affedilir gibi değil.

E) Gözlerindeki bu ışıltı her şeye değer.

CEVAP: D

D
1. Şiirin ahenkli olması,müziğe yakın olması, sözlerin akılda kalıcı olması dolayısıyla eski çağlardan beri insanlar duygularını şiirle ifade etmişlerdir. Duyguları ifade ederken kelimelere yeni anlamlar yüklemek, sanatlı söyleyiş ortaya koymak gerekmiş, bu yoğun anlatımı olan, sanatlı ve etkili söyleyiş, şiir olarak geçmişten günümüze kadar gelmiştir.
2. İnsanların duygu ve düşüncelerini etkili bir şekilde ifade edebilmelerinde yetenek birinci sırada gelir. Sanat, öncelikle yetenek işidir. Çalışmanın, sanatın yöntemini öğrenme bakımından bir etkisi olabilir. Çalışmayla güzel şiirler yazılabilseydi, üniversite hocalarının hepsi birer büyük şair olurdu.

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 144-150)

DESTANSI (EPİK) ANLATIM–FİİL / FİİLİMSİ

SAYFA 144

ÖN HAZIRLIK

2.Destansı metinlerde olağanüstü olaylar ve kişiler anlatılır.

HAZIRLIK

1. “Destan yazmak” sözü, başarılması güç durumların üstesinden gelmek, çok zor bir işi başarmak anlamındadır.

2. Milletlerin hayatında büyük izler bırakan savaş, göç, deprem gibi olayların nesilden nesile aktarılarak anlatıldığı, bu olaylar anlatılırken hayal unsurlarına da yer verilen uzun manzum hikayelerdir.

3. Bu kelimeler bir işi, oluşu, hareketi karşılayan fiillerdir. Fiiller kullanılmadan duyguların anlatılması pek mümkün değildir.

SAYFA 145

2. etkinlik: “İstanbul’un Fethi” adlı şiirdeki tarihî olayı ve kişilerin nasıl anlatıldığını açıklayınız.

İstanbul'un Fethi adlı şiirdeki tarihi olay: Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'u kuşatması ve savaş sırasında yaşananlar

Şiirdeki kişiler nasıl anlatılmış? Şiirde kişiler kahraman tipler olarak anlatılmış.

3. etkinlik: “İstanbul’un Fethi” adlı şiirdeki olağanüstü öğeler nelerdir? Bu olağanüstü öğeleri çeşitlerine göre gruplandırınız.

Işıkların oklar gibi fışkırması

Pembe bir bulutun bağrının kanaması

Gök kubbenin velvelelerle dolması

Toprağın altındaki volkanın tutuşması

Etrafa cehennemden alevlerin saçılması

Tunç topların ağzıyla devlerin homurdanması

Bizans tarihinin nurun ışığıyla yıkanması

4. etkinlik: Sınıfınıza getirdiğiniz, İstanbul’un Fethi veya Malazgirt Meydan Savaşı’nı konu alan öğretici metinlerden birini okuyunuz. “İstanbul’un Fethi” ve “Şu Çılgın Türkler” adlı metinlerde tarihî olay ve kişilerin nasıl anlatıldığını öğretici metinlerdeki anlatım biçimiyle karşılaştırınız. Destansı anlatımla oluşturulan metinlerde tarihî olay ve kişilerin nasıl anlatıldığını açıklayınız.

İstanbul'un Fethi ve Şu Çılgın Türkler adlı metinlerde tarihi olay ve kişiler, okuyucuda kahramanlık duygularını coşturacak, okuyucuyu duygulandıracak şekilde aktarılmıştır. Öğretici metinlerde bilgi verme amacı olduğu için aynı coşkuyu, duyguyu öğretici metinlerde göremeyiz.

SAYFA 147

5. Etkinlik:

6.etkinlik: “İstanbul’un Fethi” ve “Şu Çılgın Türkler” adlı metinlerden hareketle hangi edebî türlerde destansı anlatımdan yararlanılabileceğini belirtiniz

Şiir, roman, hikaye, tiyatro türlerinde destansı anlatım kullanılır.

7. etkinlik: Yaptığınız araştırmadan ve incelediğiniz metinlerden yola çıkarak destansı anlatımda ele alınan konuları gruplandırınız.

Destansı anlatım tarihi konuların ve kahramanlık konularının anlatımında kullanılır.

SAYFA 148

8.etkinlik: “Hayat Ağacı” adlı destandaki olağanüstü özelliklerin neler olduğunu belirtiniz.

Hayat Ağacı adlı metinde yer alan olağanüstülükler:
dünyanın sekiz köşeli olması
ağacın kütüğünün som gümüşten olması
suyun renginin altın gibi parlaması
sudan içenlerin her şeye ermeleri
ağacın zirvesinin göğü delmesi

9. etkinlik: Sınıfa getirdiğiniz ve incelediğiniz metinlerden hareketle destansı anlatımla oluşturulmuş metinlerin ortak özelliklerini belirtiniz.

olağanüstü olay ve kişilere yer verilir.
Fiillerle anlatım ön plandadır.
Tarihi konular, kahramanlık konuları işlenir.
Sözcükler yan ve mecaz anlamlarda kullanılabilir.
Şiir, destan, roman, hikaye, tiyatro gibi türlerde kullanılır.

10. etkinlik: Destansı anlatımla oluşturulmuş metinlerle “Hayat Ağacı” adlı destanı karşılaştırarak aralarındaki ilişkiyi açıklayınız.

Destansı anlatımla oluşturulmuş olan Hayat Ağacı adlı metinde olağanüstülükler vardır. Hayat Ağacı adlı metin diğer metinlere göre daha masalsıdır.

11. etkinlik: “Şu Çılgın Türkler” adlı metnin ilk dört paragrafındaki iş, oluş veya hareket ifade eden sözcükleri bulunuz. Bu sözcüklerin kullanılma nedenlerini tartışınız. Ulaştığınız sonuçları açıklayınız.

atlandılar, hareket ettiler, geldiler, gerekirdi, anlaşılıyordu, indiler, savrulur, düzeltebilirdik, geliyordu, tut, emir verdi, savunacaksın, tamamlayamadı

12. etkinlik: Aşağıdaki çekimli fiilleri, aldıkları kip ekleri bakımından inceleyiniz. Bu fiillerin hangi kiplere göre çekimlendiğini tabloya yazarak gösteriniz.

“bekleyecekler, söylemiş, saklıyorum, gülelim, tutuşsun, gideriz, baktık, üzülse, bilmeliyiz”

13. etkinlik: “İstanbul’un Fethi” adlı metinde farklı kiplerle çekimlenmiş fiillere örnekler veriniz.

yanıyor, uçar, yıkansın, delinmiş

14. etkinlik: “İstanbul’un Fethi” adlı metnin dördüncü bölümünde yer alan fiillerin şahıs eklerini bularak bu ekleri sınıflandırınız.
gördüm - m (1. tekil şahıs eki)
yıkansın - sın (3. tekil şahıs eki)
uyu --(2. tekil şahıs )

15. etkinlik: “İstanbul’un Fethi” adlı şiirden alınan aşağıdaki dizelerde altı çizili fiilleri bildirdikleri anlamlara göre inceleyiniz. Hangi tür fiillere örnek gösterebileceğini tabloya “X” işareti koyarak gösteriniz.

SAYFA 149

16. Etkinlik:

17. etkinlik

SAYFA 150

Ek fiil isme gelerek onları yüklem yapar veya fiillere gelerek birleşik zamanlı fiil yapar.

18. Etkinlik:

yürüdüm -(yürümüşüm anlamında - öğrenilen geçmiş zaman anlamında)

hep görüyorum (görürüm anlamında - geniş zaman anlamında)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 151-153)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 151-153)
DESTANSI (EPİK) ANLATIM FİİL-FİİLİMSİ Etkinlik Cevapları
ANLAMA, YORUMLAMA
SAYFA 151
2. Etkinlik
Ek-fiil alan sözcükler Ek fiilin görevi
mesafedeydik: ismi yüklem yapmış
yoldu: ismi yüklem yapmış
ibaretti: ismi yüklem yapmış
yıllarındaydık: ismi yüklem yapmış
yaşamıyorduk: birleşik zamanlı fiil yapmış
bırakmıştım: birleşik zamanlı fiil yapmış
gibiydim: ismi yüklem yapmış
umurumda değildi: ismi yüklem yapmış
izlemekteydi: ismi yüklem yapmış
yitirmiştim: birleşik zamanlı fiil yapmış

3. Etkinlik:

4. Etkinlik:

Cümleler	Fiilimsinin Türü
Seni görünce ellerim tutmaz oluyor.	Zarf - fiil
Bütün işleri kaytarmadan yapıyor.	Zarf-fiil
Durup dinlenmeden çalışmak zordur.	Zarf - fiil / isim - fiil
Dostun attığı taş, baş yarmaz.	Sıfat - fiil
Yarı kurumuş gömleği sırtına geçirdi.	Sıfat-fiil
Düşe kalka üç saatte gidebildi.	Zarf - fiil
Şapkasını bulup başına taktı.	Zarf - fiil
Gidiş geliş beş saatlik yoldu	İsim - fiil
Giden gelmiyor, bu nasıl iştir.	Sıfat - fiil
Başa gelmedik iş. ayağa takılmadık taş olmaz.	Sıfat - fiil
Kimse görmesin diye koşarak uzaklaştı	zarf-fiil

SAYFA 152

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

D-Y-D-D

....mecaz...

zarf-fiil...

...roman, hikaye, tiyatro, şiir

...baktırmazsanız...

1-A

2-A

3-C

4-B

5-B

6-E

7-D

8-A

Yorumları Gizle

YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...

1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4) Yorumunuza emoji eklemek için "Emoticon" butonuna tıklayın.
5)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.

EmoticonEmoticon

EDEBİYAT FATİHİ

1 Haz 2010

EKOYAY 10.SINIF DİL VE ANLATIM 27-152.SAYFA CEVAPLARI (TAMAMI)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 27, 28,29)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 30...35,36,37,38,39)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları (EKOYAY) sayfa 44-45

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları (EKOYAY) sayfa 50-59

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 60-64)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 65-71)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 72-79 )

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 80-87)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 Öyküleyici Anlatım (sayfa 110-122)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 139-143)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 144-150)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 151-153)

Paylaş

Edebiyat Fatihi

Bülten

EDEBİYAT FATİHİ

1 Haz 2010

EKOYAY 10.SINIF DİL VE ANLATIM 27-152.SAYFA CEVAPLARI (TAMAMI)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 27, 28,29)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 30...35,36,37,38,39)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları (EKOYAY) sayfa 44-45

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları (EKOYAY) sayfa 50-59

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 60-64)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 65-71)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 72-79 )

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 80-87)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 Öyküleyici Anlatım (sayfa 110-122)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 139-143)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 144-150)

10. Sınıf Dil ve Anlatım Kitabı Cevapları EKOYAY 2013-2014 (sayfa 151-153)

Paylaş

Artikel Terkait

Edebiyat Fatihi

Bülten