Cumhuriyet Sonrası Halk Şiiri Özellikleri, Temsilcileri

Cumhuriyet Sonrası Halk Şiiri Özellikleri, Temsilcileri
CUMHURİYET SONRASI HALK ŞİİRİ 

• Cumhuriyet Edebiyatı’yla birlikte halk kültürüne büyük önem verilmiş, folklor ve halk dili araştırmaları akademik kimlik kazanmıştır.
• Bu dönemde halk şairleri toplumsal sorunlar karşısında halk bilincini ve halk bakış açısını yansıtmışlardır.
• Bu dönem halk şairleri, şiirlerinde geleneksel konuların yanında güncel konuları da işlemişlerdir.
• Halk şairleri usta-çırak ilişkisi içinde yetişmeye devam etmişlerdir.
• Genel olarak saz eşliğinde şiir söyleme geleneğinin takipçisidirler.
• Saz çalma geleneğine uymayıp sadece şiir yazan şairler de vardır. (Abdurrahim Karakoç gibi)
• 19. yüzyıl halk şiirine göre Cumhuriyet dönemi halk şiirleri daha sade bir dille söylenmiştir.

Temsilcileri:

• Âşık Veysel,
• Abdurrahim Karakoç,
• Âşık Mahzuni Şerif,
• Âşık Feymani,
• Şeref Taşlıova,
• Murat Çobanoğlu
• Neşet Ertaş
• Yaşar Reyhanî

ÂŞIK VEYSEL (1894-1973)

• 25 Ekim 1894 tarihinde Sivas’ın Şarkışla ilçesinde doğan Âşık Veysel Şatıroğlu, Türk halk ozanlarının son temsilcilerindendir.
• Şarkışla’nın Sivrialan köyünde doğan ünlü ozan, çiftçi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.
• Yedi yaşında iken geçirdiği çiçek hastalığı sebebiyle sol gözünü kaybeden Âşık Veysel, yaşadığı talihsiz bir kaza sebebiyle de sağ gözünü kaybetti.
• Gözleri görmeyen Veysel’e babası vakit geçirmesi için bir saz aldı. Veysel önce başka ozanların eserlerini sazı ile icra etti. Ardından kendi eserlerini üretmeye başladı.
• 1933 yılında Ahmet Kutsi Tecer tarafından keşfedilerek Türk edebiyatına kazandırıldı.
• Sade dil ve lirik bir söyleyişle şiirlerini söyleyen Veysel’in eserlerinde hayatın tüm renklerini görmek mümkündür.
• Eserlerinde hüzün ile sevinç; iyimserlik ile umutsuzluk iç içedir.
• Sadece hece ölçüsünü kullanmıştır.

 Şiirleri Dostlar Beni Hatırlasın, Deyişler, Sazımdan Sesler şiirlerinin yer aldığı yapıtlardır.

NEŞET ERTAŞ (1938-2012)

• Neşet Ertaş, 1938 yılında Kırşehir’in Çiçekdağı ilçesinde doğmuş, 25 Eylül 2012 tarihinde vefat etmiştir.
• Abdal müziğinin son temsilcisidir.
• Ünlü Türk ozanı ”Bozkırın Tezenesi” lakabıyla da bilinir. Bu adı ona Yaşar Kemal takmıştır...
• Bozlak formunun en önemli ustasıdır.
• Babası halk ozanı Muharrem Ertaş’ı kendisine örnek almış ve onun yolunu kendine yol bilmiştir.
• “Gönül” sözcüğünün geçmediği neredeyse bir tek türküsü yoktur.
• Yoğun yöresel özellikleri ve baskın mahallilik unsurları ile donanmış bu müziği yöresinin dışına çıkarmış, ülke genelinde ve hatta yurt dışında bilinmesini ve tanınmasını sağlamıştı
• Neşet Ertaş'ın sanatı; müziğin özünü, ruhunu kavrayan birinin, hiç bir yapmacıklığa tevessül etmeden, olduğu gibi kendini, kendi özünü ve hissettiklerini saza, söze dökmesidir.

Eserleri:

Şiir: Gönül Ne Gezersin Seyran Yerinde, Kendim Ettim Kendim Buldum, Zahidem, Gönül Yarası, Gitme Leylam, Gel Gayrı Gel…

ABDÜRRAHİM KARAKOÇ (1932-2012)

• Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı'nın ve günümüzün âşık tarzının önde gelen şairlerindendir.
• Âşık tarzı şiir tekniğini ile şiirler yazdı.
• Hece ölçüsüyle mahallî söz dağarcığı ve ağız özelliklerini ustalıkla kullandı.
• Sevgi şiirleriyle öne çıktı.
• İlk yazdığı şiirlerini beğenmeyip yakacak kadar şiirlerde seçici olmaya çalıştı.
• 1958 yılından bu yana yazdıklarını "Hasan'a Mektuplar" eserinde bir araya getirdi.
• Yazdığı dönemin şartları nedeniyle mücadeleci şiirler kaleme aldı.
• Saz çalmayan bir ozan olan Abdürrahim Karakoç, gerek politik taşlamalar gerekse sevgi ile ilgili yazdığı şiirleriyle tanındı.
• Birçok şiiri bestelendi.
• "Mihriban" en sevilen türküsü olarak ön plana çıkar.
• Sanatında haksızlıklara karşı mücadele eder.
• Şiirlerinde hicvedici özelliklere rastlanır.

Eserleri:

Vur Emri, Beşinci Mevsim, Kan Yazısı, Anadolu'da Bahar Yağmur Yerden Yağar, Kar Sesi, Dosta Doğru, Gökçekimi

ÂŞIK MAHSUNİ ŞERİF (1940 – 2002)

• Anadolu halk ozanlığı geleneğinde önemli bir kilometre taşı olan Aşık Mahzuni Şerif, 17 Mayıs 2002'de Köln'de Hakk'a yürüdü.
• Aşık Mahzuni Şerif son yüzyılda yaşayan halk ozanlarının kuşkusuz en ünlüsüydü.
• Halkın sıkıntılarını toplumcu bir bakış açısıyla anlatmış, güncel siyaseti konu alan politik şiirler ve taşlamalar yazmıştır.
• Aşık Mahzuni; özgürlükten, demokrasiden, barıştan, insan haklarından ve laiklikten yana olan çağdaş, devrimci bir ozandır.
• Aşık Mahzuni Şerif’in kişiliğinde, sanatında, mücadelesinde hümanist tarafı ağır basar.
• Eserlerinde hoşgörüyü, sevgiyi ve doğruluğu işler.
• Onun büyük bir insansever olduğunu görürüz.
• Ozan Türkiye’de yapılan haksızlıklara, banka hortumlamalarına, derin devlet anlayışına, yolsuzluklara ve daha nice olaylara şiddetle karşı çıkmış, bunları sanatına taşımış ve yazılarında eleştirmiştir. ..
• Şiirlerini saz eşliğinde söylemiştir.

Eserleri:
Şiir: İşte Gidiyorum Çeşm-i Siyahım, Bu Mezarda Bir Garip
Var, Dom Dom Kurşunu, Yuh Yuh, Bizden Geriler

ŞEREF TAŞLIOVA EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ

• 10 Nisan 1938’de Çıldır’ın Pekşeren (şimdiki adı Gülyüzü) köyünde doğdu. Köylerine gelip giden aşıkların etkisiyle yaklaşık 10 yaşında şiir yazmaya başladı. İlkokuldan sonra bir süre öğretmen okuluna devam etti. Bu yıllarda da bağlama çalmayı öğrendi.
• Aşık Şenlik’in oğlu Aşık Kasım’a çıraklık yaparak kendini geliştirdi ve yöredeki aşıklarla tanışma fırsatı buldu.
• Konya Aşıklar Bayramına başından beri katıldı. Katıldığı yarışma ve festivallerde değişik dallarda birçok ödül aldı. Çeşitli dergilerde folklor yazıları yazdı. Amerika’dan Japonya’ya birçok ülkede programlar yaptı. Taşlıova, Azeri, Fars ve Anadolu kültürüyle yoğrulmuş aşıklardandır.
• Birçok dergi, gazete ve araştırmada aktarılan şiirlerinin bir bölümü HAGEM tarafından “Gönül Bahçesi” (1990) adıyla yayımlandı.

Bir mektup göndermiş vefalı yarim

Boz bulanık seller durulanda gel

Günbegün artıyor gamım efkarım

Gökteki ay yeni görülende gel