"Kurt Peşinde" Koşuk İncelemesi

Kurt Peşinde Koşuk İncelemesi (Tema, Ahenk Unsurları, Nazım Biçimi ve Türü, Üslup, Söyleyici)

İslamiyet öncesi dönem Türk geleneklerinde yer alan şölen ve sığır törenlerinde birtakım şiirler okunurdu. İşte bu törenlerde şaman, kam, baksı ve ozanların kopuz eşliğinde genellikle aşk, güzellik, tabiat gibi temalarda okudukları şiirlere koşuk denir.

Kaşgarlı Mahmut'un yazdığı ilk ansiklopedik sözlüğümüz olan Divanü Lügati't Türk adlı türlü koşuklar, sagular ve destan parçaları vardır.

Bunlardan biri de "Kurt Peşinde" adlı koşuktur. Bu yazımızda "Kurt Peşinde" adlı koşuk parçasını tema, ahenk unsurları, nazım biçimi-türü, üslup ve söyleyici ölçütlerine göre inceledik.

KURT PEŞİNDE

Karahanlı Türkçesiyle

Türkiye Türkçesiyle

Kiçe turup yorır erdim Kara kızıl böri kördüm Katıg yanı kura kördüm Kaya körüp baku ağdı	Gece kalkmış yürüyordum, Kara kızıl börü gördüm, Sert yayımı kuradurdum, Kurt görüp tepeden ağdı.
Ikılaçım erig boldı ‘Erig bolgu yeri kördi Bulıt örüp kök örtüldi Tuman turup tolı yaydı	Atım yüzer gibi koştu, Çünkü koşmak sırasıydı, Bulut çıktı, gök örtüldü, Sis yükseldi, dolu yağdı.
Udu barıp öküş ivdim Telim yorıp küçi kevdim Atım birle tegü evdim Meni körüp yini ağdı	Ardından hızla koşturdum, Güçten düşürüp iyice yordum, Atım ile yanına geldim, Beni gördü, tüyü ürperdi,
itim tutup kodı çaldı Anmg-tüsin kıra yoldı Başın alıp kodı çaldı Boguz alıp tükel bogdı	Köpeğim tutup yere çaldı, Tüyünü koparıp yoldu, Başını alıp yere çaldı, Boğazını ısırıp boğdu.

KOŞUK İNCELEMESİ

Konusu: Kurt Peşinde adlı koşukta geceleyin kara kızıl bir börü (kurt) gören birinin atıyla kurdun peşine düşmesi, güçten düşürüp yanına geldiğinde kurdun şiirdeki söyleyicinin köpeğini boğması anlatılıyor.

Nazım Birimi: Dörtlük
Nazım Türü: Koşuk

Ahenk Unsurları:
Şiirde genelde yarım uyak kullanılmıştır. Örneğin;
3. dörtlükte "ivdim, kevdim, evdim" dizelerinde "v" yarım kafiye)
4. dörtlükte "çaldı, yoldu, çaldı" sözcüklerinde "-dı" redif; "l" yarım kafiye)
Kafiye Örgüsü: aaab/cccb/dddb şeklinde düz kafiye örgüsü
Ölçüsü: 8'li hece ölçüsü

edebiyatfatihi.net