10.SINIF TÜRK EDEBİYATI 190-205.SAYFA CEVAPLARI

Reklamlar

SAYFA 190

C) ÖĞRETİCİ METİNLER

HAZIRLIK

Sade (Yalın) Nesir:

Halka hitap için yazılmış, dili ağır olmayan nesirdir. Yabancı sözcük ve tamlama sayısı azdır. Anlaşılması güç söz sanatları yapılmaz.

Masallar, efsaneler, menkıbeler, destanlar, dini ve tasavvufi konular, tarih ve gezi eserleri, o devre göre, sade bir dille yazılmaya çalışılmıştır.

Sade nesir örnekleri olarak aşağıdaki eserlerden söz edilebilir:

Seydi Ali Reis’in Mir’atü’l-Memalik   adlı gezi yazısı ve Kitabü’l Muhit adlı coğrafya kitabı (16. yüzyıl)

 Sehi Bey’in Heşt Behişt adlı şuara tezkiresi (16. yüzyıl)

 Aşıkpaşazade’nin Tevarih-i Al-i Osman (Osmanlı Tarihi) adlı eseri (15. yüzyıl)

 Mercimek Ahmed’in Kabusname tercümesi (15. yüzyıl)

Kul Mes’ut’un Kelile ve Dimme tercümesi (14. yüzyıl)

 Evliya Çelebi Seyahatnamesi (17.yüzyıl)

Sanatkârâne (Süslü) Nesir:

Şiirdeki gösterişli mecazlar ve söz sanatlarıyla süslenmiş, secili nesirdir.

Sinan Paşa (15. yüzyıl) Tazarruname adlı eseriyle bu alanın ilk örneği verilmiştir.

 Fuzuli’nin (16. yüzyıl) Şikâyetname’si Türkçe yazdığı diğer bazı mektupları Veysi ve Nergisi adlı yazarların (17.yüzyıl) eserleri sanatlı nesir örneğidir.

SAYFA 191:

Metnin anlatım biçimi manzumdur.

a) Metinde Naili’nin edebi kişiliği hakkında bilgiler bulunmaktadır.

b) Metnin türü edebiyat fatihi tezkiredir.(mesnevi nazım biçiminin yapı özellikleri vardır.)

c) Metnin yazılış amacı Naili hakkında bilgi vermektir.

ç) Metinde sanat edebiyat fatihi yapma kaygısı daha baskındır.Ölçülü, kafiyeli, Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamalarla dolu ağır bir dil kullanılmış, mesnevi nazım biçiminin yapı özellikleri kullanılmıştır.

d) Metnin ana düşüncesi Naili Çelebi Anadolu’da yetişmiş seçkin ve usta bir şairdir.

e) Metnin ifade biçimi sanatkaranedir.

Sehi Bey Tezkiresi’nden adlı metnin anlatım biçimi mensurdur. (düz yazı)

a) Metinde edebiyat fatihi şairin hayatı,sanatı edebi kişiliği , kişilik özellikleriyle il edebiyat fatihi gili bilgiler bulunmaktadır.

b) Metnin türü tezkiredir.

c) Metnin yazılış amacı Necati hakkında bilgi vermektir.

Ç) Metinde öğretme kaygısı baskındır.Buna göre metin sadedir.

d) Metnin ana düşüncesi Necati renkli, usta maarif bir şairdir.

SAYFA 192:

Sehi Bey Tezkiresi halkı bilgilendirmek için, yalın, sanatsız bir dille yazıldığı için sadedir.

Şairin asıl adı	İsa http://www.edebiyatfatihi.blogspot.com/
Doğduğu veya yaşadığı yer	Edirne http://www.edebiyatfatihi.blogspot.com/
Ailesi ve soyu ile ilgili bilgiler	Metinde bununla ilgili bilgi yok. http://www.edebiyatfatihi.blogspot.com/
Mesleği	nişancı
Kişilik yapısı	Uyanık tabiatlı
Zihni özellikleri	Zihni kuvvetli (zeki)
Edebi kişiliği ve üslubu	Fasih (açık ve düzgün) kudretli, sözleri renkli söylemekte usta bir şairdir. edebiyat fatihi Şiiri o derece latif ve temiz, sözü o kadar nazif ve yakıcıdır edebiyat fatihi ki şiirinin ve sözünün letafetini son hadde ulaştırmıştır.
Eserleri ile ilgili bilgiler	Şiirleri renkli, edebiyat fatihi nazmı açık bir sihir, gazelleri iyi, ata edebiyat fatihi sözleri ve deyimleri kullanmada başarılı, hoşlanılan aşıkane gazelleri çok beğenilmiş edebiyat fatihi matlalarına http://www.edebiyatfatihi.blogspot.com/ son yok, kasideleri muhayyel, kıtaları inci saçan divanı halkın dilinde dolaşan maarifle dolu kimsedir.

7. EDEBİYAT TARİHİNİN İNCELEDİĞİ KONULAR: (edebiyat tarihinin kapsamı da denebilir)

Edebi dönemler

 Şair ve yazarların hayatları

 Şair ve yazarların edebiyat fatihi edebi kişiliği

Sanatçıların(şair ve yazar) eserleri

Edebi dönemlerin belirleyici özellikleri

Edebiyatı  fatihi etkileyen tarihi olaylar

dönemin siyasi özellikleri

dönemin sosyal özellikleri

 edebi türlerin gelişimi

Tezkirelerin Kapsamı

-Şairlerin Edebi yönü

-Şairlerin hayatından önemli kesitler

-Şairlerin hayatı

-Şairlerin ilmi yönü

--Dönemin sanat anlayışı

-Eserlerden örnekler

Tezkireler aslında bir yönüyle anlattıkları dönemin Edebiyat tarihini ifade eder. edebiyat fatihi Çünkü her ne kadar edebiyat tarihi Tezkirelere göre olaylar ve durumlara daha geniş pencereden baksa da tezkirelerle kapsam bakımından benzerlik göstermektedir.Edebiyat tarihi de tezkireler gibi dönemin sanat anlayışını sosyal ve siyasi yönlerini edebi türlerin edebiyat fatihi gelişimi sanatçıların hayatı ve edebi yönünü ele alır.

8) Metinde şairle ilgili yargılar özneldir.

9) Öğretici metinlerin anlatım biçimleri

             Manzum          mensur

SAYFA 193:

10.”Selimname”den adlı metnin anlatım biçimi mensurdur.

11.a) Metinde tarihle ilgili edebiyat fatihi bilgiler bulunmaktadır.Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran Seferi anlatılmaktadır.

b) Metin tarihi bir metindir.

c) Metnin yazılış edebiyat fatihi amacı Yavuz Sultan Selim’in Çaldıran Seferi hakkında bilgi vermektir.

Ç) Metinde öğretme kaygısı daha baskındır.Bu duruma göre metin sade bir metindir.

d) Metnin ana düşüncesi Yavuz Sultan Selim’in Safevi Şah İsmail’i Çaldıran’da mağlup etmesidir.

12) Metin sade bir metindir.

SAYFA 194:

13) Metnin anlatım biçimi mensurdur.

14) a) Tuna Nehri ile bilgiler edebiyat fatihi yer almaktadır.(coğrafya)

b) Metnin türü seyahatnamedir.(gezi yazısı)

c) Metnin yazılış amacı  Evliya edebiyat fatihi Çelebi’nin Tuna’yla ilgili gözlem ve izlenimlerini aktarmaktır.

ç) Metinde öğretme kaygısı baskındır.Metin sade nesirdir.

d) Metnin ana düşüncesi Tuna Nehridir.

16) Metinden Evliya Çelebi’ edebiyat fatihi nin iyi bir gözlemci, yer yer abartıya kaçan anlatımı olan bir gezgin olduğu sonucu çıkarılabilir.

SAYFA 195:

17) Şikayetnameden alınan metnin anlatım biçimi mensurdur.

18a)  Metinde devrin edebiyat fatihi bürokrasisi, rüşvetçilik ve yozlaşan kurumlarla ilgili bilgiler yer almaktadır.

b) Metnin türü mektuptur.

c) Fuzuli'nin Kanuni Sultan edebiyat fatihi Süleyman tarafından bağlanan günlük 9 akçe aylığı alamaması üzerine nişancı Celalzade Çelebi'ye yazdığı mektuptur.

ç) Sanat yapma kaygısı edebiyat fatihi baskındır.Şikayetname süslü nesir örneğidir, sanatkaranedir.

d) Metnin ana düşüncesi devrin bazı kurumlarının yozlaştığı,yolsuzluğun ve  rüşvetin yaygınlaştığıdır.

SAYFA 196:

19) Metin sanatlı, fakat doğal ve akıcı bir üslupla yazılmıştır. Metinde “çin-i ebrudur / budur, edebiyat fatihi gelmez/ olmaz, vebâldür/ olmaz, işitmişüz/ etmişüz” gibi çok sayıda seci kullanılmıştır.Metnin edebiyat fatihi dili Fuzuli’nin manzum eserlerinden daha sadedir. Metin döneminin dil anlayışına paralel dil özelliklerine sahiptir.Şikayetname sanatkarane bir metindir.

23. Sade (Yalın) Nesir:

Halka hitap için yazılmış, dili ağır edebiyat fatihi olmayan nesirdir. Yabancı sözcük ve tamlama sayısı azdır. Anlaşılması güç söz sanatları yapılmaz.

Masallar, efsaneler, menkıbeler, edebiyat fatihi destanlar, dini ve tasavvufi konular, tarih ve gezi eserleri, o devre göre, sade bir dille yazılmaya çalışılmıştır. Süslü nesir ise Hüner ve marifet göstermek amacıyla yazılmış, Arapça, Farsça sözcük ve tamlamalarla yüklü, edebiyat fatihi "seci"lerin kullanıldığı, söz ve anlam sanatlarıyla dolu, bağlaçlarla uzayıp giden cümlelerle örülmüş, güç anlaşılır bir nesirdir.

24) Metin anlatım biçimi mensurdur.

25a) Metinde coğra edebiyat fatihi fya alanıyla ilgili bilgiler yer almaktadır.(Limni Adasının coğrafi ve tarihi özellikleri)

b) Kitab-ı Bahriye edebiyat fatihi denizcilik ve coğrafyayla ilgili bir kitaptır.

c) Limni Adasıyla ilgili bilgi vermek.

Ç) Metinde öğretme kaygısı baskındır.Sadedir.

D) Metnin ana düşüncesi Limni Adasıdır.

SAYFA 197:

26)”Kitab-ı Bahriye”den a edebiyat fatihi lınan metin sade nesir örneğidir.

27. Metnin anlatım edebiyat fatihi biçimi mensurdur.

28a) Metinde dil bilimi ile  ilgili bilgiler bulunmaktadır.

b) Metin dilbilimiyle edebiyat fatihi ilgili  ilmi bir metindir.

c) Kinaye hakkında bilgi vermektir.

Ç) Öğretme kaygısı baskındır.Sadedir.

29) Sadedir.

SAYFA 198:

30.mensurdur.

31a) Tıp alanıyla ilgili

b) Tıbbi bir metindir.

c) Kemik kırık edebiyat fatihi ve çıkıklıklarıyla ilgili bilgi vermek

ç) Öğretme kaygısı

32) Sadedir.

35) Mensur

36a) Din alanında

b) dini bir metindir.

c) Metnin yazılış amacı edebiyat fatihi birtakım dini sorulara cevap vermek ve dini konularda halkı aydınlatmaktır.

Ç) Öğretme kaygısı

d) Sadedir.

SAYFA 200

1.

EDEBİYAT FATİHİ	TEZKİRE	TARİH	SEYAHAT	MEKTUP	DİNİ	İLMİ ESER
Teşrifatü’ş Şuara	x	http://www.edebiyatfatihi.blogspot.com/
Sehi Bey Tezkiresi	x	http://www.edebiyatfatihi.blogspot.com/
Selimname		x	EDEBİYAT FATİHİ
Seyahatname	EDE	Bİ	x	YAT	FA	Hİ
Şİkayetname	www.	ede	bi	Yat x	fatihi	blogspot.com
Kitab-ı Bahriye	EDE	Bİ	YAT	FA	Tİ	Hİx
Risale Fi’l İsti’are	EDEBİYAT FATİHİ					x
Cerrahiyyetü’lhaniye	EDE	Bİ	YAT	FA	Tİ	Hİ x
Şeyhülislam…	ÖZ	GÜN	VE	ORİ	Jİx	NAL

2)

http://www.edebiyatfatihi.blogspot.com/	SADE	SANATKARANE
Metinde ifadeler açık, cümleler kısadır.	X	Edebiyat Fatihi
Bir düşünceyi ifade etmek için yazılmıştır.	x
Öğretmekten  edebiyat fatihi çok sanat yapma kaygısı vardır.		x
Dili ağır ve cümleler uzundur.		x
Anlam ve  edebiyat fatihi söz sanatlarına sıkça başvurulmuştur.		x
Yabancı kaynaklı kelimelere sıkça yer verilmiştir.		x

3.) Masallar, efsaneler, menkıbeler, destanlar, dini ve tasavvufi konular, tarih ve gezi eserleri, o devre göre, sade edebiyat fatihi bir dille yazılmaya çalışılmıştır.Süslü nesir daha çok edebi türlerde kullanılmıştır.

SAYFA 201:

DEĞERLENDİRME:

BKNZ.HAZIRLIK ÇALIŞMASI

(Y)

(D)

(Y)

İlmi eserler

Evliya Çelebi

(b) Şikayet-name

(A) tezkire

(A)

(E)

SAYFA 202

3.ÜNİTE SONU DEĞERLENDİRMESİ

1) Geçiş Dönemi Türk Edebiyatı Genel Özellikleri

a) Türk edebiyatı bu yüzyıllarda bir geçiş dönemi yaşar. Bir yandan, eski edebiyat anlayışı sürdüedebiyat fatihi rülürken, öbür yandan yeni medeniyetin edebiyat anlayışına uygun eserler verilir.

b) Dilde Arapça ve Farsça kelimeler görülür.

c) Uygur alfabesi edebiyat fatihi yanında, Arap alfabesi de kullanılır.

d) Şiirlerde, edebiyat fatihi hem millî nazım birimi olan dörtlük, hem de yeni şiirin nazım birimi olan beyit kullanılmıştır.

e) Hece vezni ile birlikte aruz veznine yer verilmiştir.

2) (D)

3) (D)

4) (Y)

5) ARAP VE FARS

6) KAŞGARLI MAHMUT , DİVANÜ LÜGATİ’T TÜRK

7) YESEVİ, TASAVVUF , YUNUS EMRE

8) (E)

9) (E)

10) (E)

11) (D)

12) (D)

13) C

14 E

15) B

16) C

17) E

18) B

19) D

20) C

21) D