Yazar: smntsn
OLAY ÖRGÜSÜ
OLAY ÖRGÜSÜ
Eserde olayların etrafında döndüğü aile Yılmaz ailesidir. Bu aile dört çocuk sahibidir. En büyük kardeş Feten’dir. Anne Hasibe, dördüncü çocuğunu doğurduktan sonra ölür. Artık sorumluluk dedesiyle birlikte Feten’dedir. Feten’in babası köyde koruculuk yapmaktadır. Babası bir süre sonra köydeki çatışmada şehit edilmiştir. Feten ve dedesi kardeşlere bakamaz olurlar ve onları evlatlık vermeye karar verirler. Bir küçük kardeşiyle kalan Feten, geçimlerini çobanlık yaparak sağlamaya çalışırlar. Bu arada dede iyice yaşlanmıştır ve ölür. Dedenin emaneti olan Feten, muhtar tarafından evlatlık verilir. İstanbul’da bir aileye besleme olarak verilir. Bu aile Feten’e kötü davranmaktadır ve onun dışarı çıkmasını da engellemektedirler… Bir gün Feten evde kilitliyken yangın çıkar ve neyse ki hafif yanıklarla kurtulur. Yine de hastanede uzun bir süre geçirir ve bir süre sonra doktorların da ilgisi ile köyüne gönderilir.
A. ESERİN İÇERİĞİ ve EĞİTSEL BOYUTU
Eserde, yetim kalan çocukların hayat ile mücadeleleri, karşılaştıkları zorluklar ve onları aşmalarındaki güçlükler, çocuklara uygulanan şiddet ve kötü davranışlar, köyde yaşamanın zorlukları ve köylünün hayata yaklaşım açısı konu edinilmiştir.
Feten isimli karakterin gösterdiği üstün çaba (çalışıp kardeşlerine bakma, zorluklara göğüs germe) eğitsel açıdan önem arz etmektedir. Bu eser okunduğunda kişide yardımlaşma isteği ve sorumluluk alma isteği kazandırabilir. Yeni yetişenlere örnek alabilecekleri davranışlar kazandırabilir.
1. Toplumsal Konu ve İletiler
a. Köyde Toplumsal Yaşam ve Köy Gerçekleri
Eserde mekân olarak seçilen köy (Apan), klasik Türk köyünün sosyolojik özelliklerini göstermektedir. Halk yardımsever ve iyi niyetlidir. Feten ve ailesine de ellerinden geldiğince yardım etmeye çalışırlar ve iyi niyetle yaklaşmayı tercih ederler. Bir bölümde köylü, Feten ve kardeşlerinin saçlarını örer, kışlık yiyecekleri ve geçinmeleri konusunda yardımcı olur.
Hayvancılık işleri bir köy unsuru olarak fark edilebilir. Ayrıca eserde bahis konusu olan köy hem Feten ve ailesine yardım ederken hem de diğer köylülerle pek çok konuda dayanışma içinde olmuştur. Ayıca yardımlaşma duygusunun yüksek oranda yaşandığının en basit örneğini koruluk çalışmaları sırasında fark edebiliyoruz. Köydeki toplumsal unsurları fark etmek oldukça kolaydır.
b. Gelenek, Görenek ve Töreler
Gelenek ve göreneklere romanda sıkça rastlanılmaktadır:
…
“-Senin yaşındaki kızlar, küpe takmazlar! Çıkar onları! Diyerek kulağına uzandı.
Feten:
-Çıkaramam, dedi. Anamın küpeleri bunlar. Bizim köyde kızlarınb kulakları bebkten delinir ve hemen küpe takılır…”,
“Arif, henüz bu yatağa yatmamıştı. Çocuk sünnet olmadan sünnet yatağına yatırılmazdı. Bu da köyün geleneklerinden biriydi. Herkes, bütün bu geleneklere olduğu gibi, bu geleneğe de saygıyla uyardı.”
…
Roman, sosyolojik yapıyı gelenek ve göreneklerle sıklıkla göstermektedir. Hemen hemen her köyde görebileceğimiz adlandırma geleneği, eserde mevcuttur. Mesela hep kız çocuğu olan baba, son çocuğun ismini “Döndü” koymak ister ve böylece sonraki çocuğun erkek olacağına inanır. Sünnet, kız çocuğunda küpe, vb gibi olayların geleneklere uygun şekilde yapıldığı aşikârdır.