ömer hayyam maddeler halinde etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster
ömer hayyam maddeler halinde etiketine sahip kayıtlar gösteriliyor. Tüm kayıtları göster

6 Mar 2014

ÖMER HAYYAM HAYATI,SANATI VE ESERLERİ

Ömer HAYYAM (? – 1123)
Büyük İran şairi ve matematik bilginidir. Rubaileri ile dünya çapında ün kazanmıştır. Horasan’da doğdu. Adı Ömer, mahlası Hayyam’dır. Devrinin hemen bütün bilgilerini öğrendi. İsfahan’a gitti, büyük Türk hakan Sultan Melikşah’ın hizmetine girdi. Onun emriyle takvimde önemli ıslahat yapan Celali Takvimini, hazırlayan ekipten oldu. 1123 yılında hayli yaşlı olarak öldü. Nişapur’da mezarına 1935′de mermer bir anıt yapılmıştır.

Hayyam, büyük bir matematik bilginidir. Cebir ve fizikte önemli buluşları vardır. Cebirde üçüncü dereceden denklemlerin 13 çeşidini incelemiştir. “El Cebr” adlı kitabını Woepke 1851′de Fransızcaya, Story’de 1918′de ingilizceye çevirmiştir. Müspet ilimler üzerine birkaç küçük kitabı daha vardır. Bunlar da batı dillerine çevrilmiştir.

Ömer Hayyam kendi zevki için yazdığı rubaileri (4 mısradan ibaret şiirleri) ile ölümsüz bir ün kazanmıştır. Çok karamsar yapıda olan şair, dünya nimetlerinden elinden geldiği kadar yararlanmayı, çünkü herşeyin geçici, ölüme mahkum olduğunu, insan duygularını derinliklerine kadar sarsan bir lirizmle anlatmıştır. Dili olağanüstü kıvrak, üstatçadır.

Hayyam’ın kaç rubai söylediği bilinmiyor. 4-5 yüz rubainin ona ait olduğu söylense de, gerçekte onun olanlar 1-2 yüzden ibarettir. İçlerinde Arapça olan bir kaç rubai de vardır. Hayyam’ın rubaileri Çingeneceye kadar büyün dünya dillerinde defalarca yayınlanmıştır. Batıda İngiliz şairi Fitz Gerald’ın İngilizceye çevirisi ile büyük ölçüde tanınmıştır. 1892′den başlayarak bir çok Ömer Hayyam kulüpleri kurulmuştur. Türkçe’ye de pek çok defa çevrilen rubailer bizde de  sevilmiş okunmuştur.

BAŞKA BİR KAYNAKTAKİ BİLGİLER DE ŞÖYLE:
Ömer Hayyam, 1044 yılında Horasan’da doğdu. Selçuklu hükümdarı Melikşah zamanında yaşadı. Daha çok şâirlik yönüyle tanınmasıyla beraber, aynı zamanda devrinin büyük bir filozofu, matematik ve astronomi bilginiydi. Binom Açılımını ilk kullanan bilim adamıdır.
Şiirlerini Farsça yazan Ömer Hayyâm, rübâîleriyle şöhret kazandı.Dört mısradan ibaret olan rübâîlerinde genellikle felsefî temaları işliyordu. Ömer Hayyâm, şiirlerinde insanın tabiat karşısındaki çaresizliğini, bir türlü çözemediği hayat muammasını ve ölüm karşısındaki durumunu, kötümser, muzdarip ve alaycı yöntemlerle tasvir ediyordu.
Said Nursi, Ömer Hayyam'ın eserleri hakkında şu tespitlerde bulunmaktadır:"Üdeba-yı İslâmiyenin meşhurlarından, bedbinlikle maruf Ebu'l-Alâ-i Maarrî ve yetimâne ağlayışıyla mevsuf Ömer Hayyam gibilerin, o mesleğin nefs-i emmâreyi okşayan zevkiyle zevklenmesi sebebiyle, ehl-i hakikat ve kemalden bir sille-i tahkir ve tekfir yiyip "Edepsizlik ediyorsunuz, zındıkaya giriyorsunuz, zındıkları yetiştiriyorsunuz"(1) diye zecirkârâne tedip tokatlarını almışlar." (2)
Bir çok bilim adamınca Batıni, Mutezile anlayışlarına dâhil görülür.Evreni anlamak için, içinde yetiştiği İslam kültüründeki hakim anlayıştan ayrılmış, kendi içinde yaptığı akıl yürütmeleri eşine az rastlanır bir edebi başarı ile dörtlükler halinde dışa aktarmıştır.
Hayyam Rûbailerinde "abarttığı" şarap ve zevk düşkünlüğü, ayrıca İslama aykırı düşüncelerini yansıtması ile zamanında ve daha sonra rûbailerini okuyan geniş çevrelerce dışlanmıştır.
"Geçmiş-gelecek masal hep / Eğlenmene bak ömrünü berbat etme"diyen Ömer Hayyam, hayvânî hisleri tahrik eder, dünyayı bir çayır, bir mera gibi değerlendirir.
www.sorularlaislamiyet.com