Karagöz Bakkallık Oyunu Konusu, Özeti, Temel Çatışması, Bölümleri, İncelemesi

edebiyatfatihi.net

Geleneksel Türk tiyatrosu türlerinde biri olan Karagöz arkadan ışıklandırılmış beyaz bir perdeye tasvir adı verilen figürlerin oynatılması esasına dayanan bir gölge oyunudur.

Abdal Bekçi, Ağalık, Bahçe, Balık, Bakkallık, Büyük Evlenme, Canbazlar, Câzûlar, Çeşme, Ferhad ile Şirin, Hamam, Kanlı Kavak, Kanlı Nigâr, Kayık, Kırgınlar, Mandıra, Meyhane, Orman, Ödüllü (Pehlivanlar), Salıncak, Sünnet, Şairlik, Tahir ile Zühre, Tahmis, Ters Evlenme, Tımarhane, Yalova Safâsı, Yazıcı klasik tarzdaki Karagöz oyunlarıdır.

Bu yazımızda Karagöz oyunlarından Bakkallık adlı oyununun konusunu, kısa özetini, temel çatışmasını, dil ve anlatım özelliklerini bulabilirsiniz.

KARAGÖZ OYUNU/BAKKALLIK 

Kısa Özeti: Muhavere bölümünde Karagöz ile Hacivat  birbirlerine bilmeceler sorduktan sonra sahneyi terk ederler. Oyunda yer alan diğer tipler de sırasıyla sahneye gelirler. I. Çelebi, babasından miras kalan dükkânları kiraya vermesini Hacivat’tan ister. Bir Kayserili gelip dükkânı kiralar ve orayı bakkal dükkânı olarak işletmeye karar verir. Hacivat’ın önerisiyle dükkânı işletmesi için Karagöz’le anlaşır. Mahalledeki zenneler (Cemalifer, Şetaret) de bakkaldan alışveriş yapmaktadırlar. Bir
gün Karagöz, Zennelerin evine gider. Onlarla sohbet ederken evde yangın çıkar. Sonra Karagöz ve Hacivat sahneye gelir. Tekerleme söyleyerek oyunu sonlandırırlar.

Temel Çatışması: Karagöz'le Hacivat'ın kişilik özelliklerinden doğan çatışmalar metnin temel çatışmasıdır. (Aydın-cahil çatışması)

Dil ve Anlatım Özellikleri: Bakkallık adlı oyunda halk söyleyışlerinin yer aldığı, akıcı, sade bir konuşma dili hakimdir. Metindeki muhavere bölümündeki bilmeceler metnin içeriğini zenginleştirmiş, anlatımı tekdüzelikten ve sıradanlıktan kurtarmıştır.

Oyunun Bölümleri:

a) Mukaddime: Hacivat'ın perdede görünerek semai ve gazel okuduğu oyunun giriş bölümüdür.
 Karagöz’ün evine gider ve onunla söyleşmesi başlar.

b) Muhavere: Hacivat ve Karagöz'ün karşılıklı konuşmaların yer aldığı bölümdür. Bakkallık adlı oyunda Hacivat'ın sorduğu hiçbir bilmeceyi Karagöz'ün bilememesi ve bazı sözleri yanlış anlaması ( “gazel” kelimesini “kazan”; “sini” kelimesini “seni” şeklinde anlaması) oyunda güldürü ögesini oluşturmuştur.

c) Fasıl: Asıl oyunun oynandığı bölümdür. Hacivat ve Karagöz ‘den başka tipler de fasılda görünürler.

d) Bitiş: Olayın sonuçlandığı bölümdür. Hacivat ve Kargöz tekerleme söyleyerek oyunu sonlandırırlar. (edebiyatfatihi.net)

Karagöz Oyunu Nedir? Özellikleri:

• Bir gölge oyunudur. Bu nedenle bazı kaynaklarda “Hayal-i Zıl” şeklinde de
adlandırılır.
• Oyunda Karagöz cahil halk tipini; Hacivat ise aydın tipini temsil eder.
• Manda ve deve derisinden yapılan resimlerin, bir ışık yardımıyla sahnedeki perdeye
yansıtılmasıyla oluşur.
• Karagöz oyununda bütün konuşmalar perdenin arkasındaki tek kişi tarafından
yapılır. Bu nedenle Karagöz oynatmak zor bir iştir. Karagöz oyununun oynatıldığı perdeye
“hayal perdesi” denir. Oynatan kişi de hayalî ya da hayalbaz olarak adlandırılır.
• Oyunda tef çalan, taklitlerin şarkılarını söyleyen, tasvirleri hayalîye veren yardımcı
yardak adını alır.

Bölümleri:

• Mukaddime (Giriş): Oyunun başlangıç bölümüdür. Perdede görüntü verilmeden önce müzik başlar. Sonra konuyla ilgi veya ilgisiz bir görüntü verilir. Buna göstermelik denir. Hacivat “Off... hay, Haak!” diyerek perde gazeline başlar.

• Muhavere (Söyleşme): Karagöz ile Hacivat arasında geçer. Hacivat’ın “Vay Karagöz’üm benim iki gözüm merhaba.” Sözü ile başlar. Muhavere iki bölüme ayrılır. Bunlar fasılla ilişkisi olan ve fasılla ilişkisi olmayan bölümlerdir. Muhaverede yalnız, Hacivat ve Karagöz bir oyun oynar. Bu oyun önce olmayacak bir olayın gerçekleşmiş gibi anlatılmasıyla başlar, sonra bunun düş olduğu anlaşılır.

• Fasıl (Oyun): Asıl oyunun oynandığı bölümdür. Hacivat ve Karagöz ‘den başka oyun kişileri fasılda görünürler. Karagöz oyunları genellikle adlarını bu bölümün içeriğinden alır.

• Bitiş: Bu bölüm çok kısadır. Karagöz, oyunun bittiğini haber verir, kusurları için özür diler, gelecek oyunu duyurur. Karagöz’le Hacivat arasında kısa bir söyleşme geçer. Bu söyleşmede oyundan çıkarılacak sonuç da belirtilir.


Yazıya Tepkini Göster!

Bir Yorum Yaz

YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...

1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.

Daha yeni Daha eski

Reklam

Reklamlar