9. Sınıf Türk Dili Ve Edebiyatı 4. Ünite Masal-Fabl Özet Ders Notu, Konu Anlatımı

Bu yazımızda 9. sınıf Türk Dili ve Edebiyatı dersinin 4. ünitesi olan masal/fabl konularının özet ders notlarını ve örnek metinleriyle bulabilirsiniz...

Dilerseniz bu harika ders notunu yazı altındaki indirme  bağlantısına tıklayarak pdf. şeklinde direkt indirebilirsiniz... Faydalı olması dileğiyle... www.edebiyatfatihi.net

9.SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI DERS NOTLARI

4. ÜNİTE: MASAL/FABL DERS NOTLARI-PDF. (2019-2020)

Genellikle halkın yarattığı, hayale dayanan, sözlü gelenekte yaşayan, çoğunlukla insanlar, hayvanlar ile cadı, cin, dev, peri vb. varlıkların başından geçen olağanüstü olayları anlatan edebî türe masal denir.

Özellikleri: 

• Masal, anonim bir türdür. 
• Masallarda genellikle iyilik-kötülük, doğruluk- haksızlık, adalet-zulüm, alçakgönüllülük-kibir… gibi zıt durumların temsilcisi olan kişilerin mücadelelerinden veya insanların ulaşılması güç hayallerinden söz edilir. 
• Masallarda yer ve zaman kavramları belirsizdir. 
• Anlatımda genellikle geniş zaman veya öğrenilen geçmiş zaman kipi (-mişli geçmiş) kullanılır. 
• Anlatım kısa ve yoğundur. 
• Masal kişileri her tabakadan seçilebilir. Masallarda cinler, periler, devler de rol alır. 
• Masalların bir kısmı hayvanlarla ilgilidir. 
• Masalların çoğu "bir varmış, bir yokmuş" ya da "evvel zaman içinde, kalbur saman içinde" gibi ifadelerle başlar. Bunlara tekerleme ya da döşeme denir. Tekerlemeden sonra olay ve dilek bölümleri gelir. Türk masallarında dilek bölümü "onlar ermiş muradına..." ya da "gökten üç elma düştü." biçiminde başlar. 
• Masallarda milli ve dini motiflere hemen hiç yer verilmez. 
• Masallarda genellikle bir eğitim amacı saklıdır. Masallar bu yönüyle didaktik (öğretici) bir nitelik taşır. 
• Günümüzde belli bir kişinin ortaya koyduğu yapma masallarda yazılmaktadır. 
• Türk masalları üzerinde, bizde Pertev Naili Boratav, Eflatun Cem Güney gibi kişiler çalışmışlardır. 
• Masal türünün Hindistan'da doğduğu sanılmaktadır.

$ads={1}

Masal Planı:

a) Döşeme: Dinleyicinin ilgisini çekme amacı taşıyan tekerleme bölümüdür. Döşeme bölümü “Evvel zaman içinde kalbur saman içinde/ zaman için- de, deve tellal iken, pire bakkal iken, ben babamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken” veya” bir varmış bir yokmuş, …” örneklerinde olduğu gibi ilgili olmayan sözcüklerin bir araya gelmesiyle oluşmaktadır.
b) Serim: Kişiler tanıtılır, “Bir memleketin birinde…” gibi bir ifadeyle olay başlar. Serim bölümü, masaldaki olayın giriş kısmıdır.
c) Düğüm: Olaylar gelişir, çatışma ortaya konarak kişiler çıkmazların içine sürüklenir, başlarına kötü olaylar gelir. İyiler ve kötüler belirgin hale gelir. Merak duygusu belirginleşir, olaylar hızlanarak çözüm noktasına yönelir.
d) Çözüm: Belirgin hale gelen çatışma ve olay bu bölümde sonuçlanır. Olay, mutlaka iyi ve güzel bir şekilde sonuçlanır. İyiler ödüllendirilir, kötüler cezalandırılır.
e) Dilek: Masal, anlatıcı tarafından “Onlar ermiş muradına biz çıkalım kerevetine” “Gökten üç elma düşmüş, biri kahramana, biri anlatana, biri de dinleyenlere” şeklinde bir sonla bitirilir.

FABL TÜRÜNÜN ÖZELLİKLERİ:

• İnsanlar arasında cereyan eden olayları hayvanlar bitkiler ya da cansız varlıklar arasında geçiyormuş gibi göstererek bu yolla insanlara ahlak ve ibret dersi vermek örnek göstermek ya da bir düşünceye güç kazandırmak isteyen edebi türdür.
• Didaktik (öğretici) niteliklidir.
• Teşhis ve intak sanatları üzerine kurulmuştur. 
• Dünya edebiyatında ilk ve önemli fabllar Hint yazarı Beydeba’ya aittir. Beydeba'nın fablları Kelile ve Dimne adlı bir eserde toplanmıştır. Ezop ve La fontaine’nin fablları vardır.
• Türk edebiyatındaki ilk örneği Şeyhi’nin Harname'sidir. 
• Fabllar manzum(şiir) veya nesir (düz yazı) biçiminde yazılabilirler.
• Manzum ve sonra mensur olarak söylenip yazılmıştır.
• Kulaktan kulağa yayılarak sözlü anlatım döneminin edebiyat ürünleri olarak insanlık tarihinde yerini almış ve basit, kolay, ahlak ilkelerini öğretme işlevini yüklenmişlerdir. 
• Dil şiirsel işlevde kullanılır
• Yapı unsurları (Olay, kişi, zaman, yer) vardır.

Fabl Planı:

Fabllar; serim, düğüm, çözüm ve öğüt bölümlerinden oluşur.

• Serim: Kişiler kısaca tanıtılır, olayın geçtiği çevre belirtilir, olay başlatılır.
• Düğüm: Çatışma ortaya konur ve olay düğümlenir. Olayın ayrıntılarına girilir. Merak duygusu yoğunluk kazanır.
• Çözüm: Düğüm çözülür, çatışma sona erer. Olay genellikle beklenmedik bir sonuca bağlanır.
• Öğüt: Olayla ilgili ana fikir öğüt biçiminde verilir. Bu öğüt daha çok bir atasözü ile ortaya konur.

$ads={2}

Masal-Fabl Karşılaştırması:

Farklılıklar:

• Masallar olağanüstü kişiler yer alırken fabllarda kahramanlar insan dışı varlıklardır. 
• Masallar tekerlemeyle başlarken fabllarda bu durum söz konusu değildir. 
• Masallar düz yazıyken fabllar şiir veya düzyazı şeklinde olabilir.
• Fabllarda genellikle kahramanlar, hayvanlardır. 
• Masallarda ise devler, cinler, periler vardır.
• Masal anonimdir, fabl ise anonim değildir.
• Fablların sonunda genelde küçük bir hayat dersi verir. Masalda ise klasik "mutlu son" vardır, iyiler her zaman kazanır.edebiyatfatihi.net 

Benzerlikler:

• Her ikisi de olay çevresinde gelişen edebi bir türdür. 
• İkisinde de teşhis ve intak sanatları kullanılır. 
• İkisinde de olağanüstü ve hayali mekanlar vardır. 
•  İkisinde de yer ve zaman belirsizdir.
• İkisi de öğretici, sanatsal, kurmaca, ilahi bakış açısının hâkim olduğu, kahramanları tip olan, olaya ve anlatmaya dayalı metinlerdir.
• İkisinde de öyküleyici ve betimleyici anlatım türleri kullanılı

Masal Örneği:

Kıymetli Tuz

Bir varmış, bir yokmuş. Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde... Pire berber iken, deve tellal iken, ben anamın beşi­ğini tıngır mıngır sallar iken. Tıngır elek, tıngır felek demişler, bu masalı şöyle anlatmışlar.
Bir varmış, bir yokmuş, evvel zamanda bir padişah ile bunun üç kızı varmış. Bir gün bu padişah kızlarını başına toplamış, beni ne kadar seversiniz? demiş. En büyük kız "Dünyalar ka­dar...", ortanca kızı "Kucak kadar...", küçük kızı da "Tuz ka­dar..." severim demiş.
Padişah küçük kızın cevabına çok sinirlenmiş, İnsan tuz ka­dar sevilir mi demiş, ardından küçük kızını cellâda teslim et­miş. Cellât, kızı kesmek için dağa götürmüş. Kız cellâda yal­varmış, "Sen de babasın, bana kıyma!" demiş.

(Masalın devamını okumak istersen https://www.edebiyatfatihi.net/2016/10/turk-masal-ornekleri.html)

Fabl Örneği:

Fare İle Deve
Çok eskiden, kendini beğenmiş şımarık bir fare ile, akıllı ve alçak gönüllü bir deve yaşardı.
Bir gün karşılaşıp arkadaş oldular.
Fare:
-Sana kılavuzluk etmeliyim! dedi...Yularından çekip istediğim yere götürmeliyim!
Deve arkadaşının küstahça teklifine razı oldu. Bir süre gittikten sonra küçük bir dere kenarına ulaştılar.
Devenin diz kapaklarına bile ulaşmayan su, Fare için uçsuz bucaksız bir deniz gibiydi...
-Ben buradan geçemem diye fısıldadı korkuyla...
Deve: -Ne bekliyorsun? diye çıkıştı. Kılavuz önden gider, dal bakalım suya...
-Ama... diye kekeledi Fare, görmüyor musun su çok derin?
Fare mahcup olmuş, boyundan büyük işlere giriştiği için kıpkırmızı kesilmişti...
-Sizin için küçük ama, bana göre çok büyük bir su…diye inledi. Ben artık kılavuz olmaktan vazgeçiyorum. Keşke daha önceden düşünseydim de boyumdan büyük işlere girişmeseydim.
-Evet, dedi Deve, yumuşak bir sesle, herkes kendi haddini bilmeli ve asla aldatıcı gurura kapılmamalı...

• DİĞER DERS NOTLARI