9.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Kitabı Cevapları, 2017-2018, Sayfa 114-115
Dil Bilgisi
1. Gümüş bir dumanla kapandı her yer;
Yer ve gök bu akşam yayla dumanı;
Sürüler, çimenler, sarı çiçekler,
Beyaz kar, yeşil çam yayla dumanı!
Yukarıdaki dörtlükte renkli olarak belirtilmiş kelimeleri çıkararak dörtlüğü okuyunuz, aynı
etkiyi hissettiniz mi? Bu çalışmadan hareketle bu kelimelerin türünü ve işlevini belirleyiniz.
Renkli olarak belirtilmiş kelimeleri çıkarttığımızda şiirin anlamında daralmalar ve bozulmalar olur. Bu durum şiirin ahengini ve anlamını olumsuz etkiler. Bu kelimelerin türü sıfattır. Sıfatların metindeki işlevi betimlenen varlıklarla ilgili genel ve özel yönleri, nitelikleri ve bu niteliklerin duyularımız üzerinde yaptığı etki verilerek anlatımın daha estetik ve ahenkli olmasını sağlar.
2. Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık;
Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar.
İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık;
Biri benim, biri de serseri kaldırımlar.
İçimde damla damla bir korku birikiyor;
Sanıyorum, her sokak başını kesmiş devler...
Üstüme camlarını, hep simsiyah, dikiyor;
Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler.
Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi;
Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandır.
Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi;
Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır.
a. Şiirde geçen sıfatları bulup bu sıfatların türünü belirtiniz.
c. Bulduğunuz sıfatların metindeki işlevlerini belirleyiniz.
3. Kardaş, senin dediklerin yok,
Halay çekilen toprak bu toprak değil.
Çık hele Anadolu’ya,
Kamyonlarla gel, kağnılarla gel gayrı,
O kadar uzak değil.
Yukarıdaki parçadan hareketle noktalama işaretlerinin kullanılma amaçlarını belirleyiniz.
4. Tak , tak, ayak sesimi aç köpekler işitsin;
Yolumun zafer tâkı, gölgeden taş kemerler.
Hâlâ o kızıl hâtıra titrer gözümüzde!
Yukarıda farklı şiirlerden alınmış dizelerdeki altı çizili kelimelerde düzeltme işareti neden kullanılmıştır? Açıklayınız.
Yazılışları aynı; anlamları ve söylenişleri ayrı olan kelimeleri ayırt etmek için okunuşları uzun olan ünlülerin üzerine konur. Örneğin yukarıdaki dizelerdeki tak kelimesinin düzeltme işaretiyle yazılınca anlamı farklıdır.
YAZMA ÇALIŞMALARI
Bir şiire benzeterek dize, beyit, dörtlük, bent yazma veya şiiri devam ettirme çalışmaları yapınız.
Coşkun ERTEPINAR
☝BU ve DİĞER HİÇBİR İÇERİĞİMİZİ HİÇBİR ŞEKİLDE BAŞKA SİTELERDE YAYINLAMANIZA İZNİMİZ YOKTUR. edebiyatfatihi.net
Sayfa 114
1. Gümüş bir dumanla kapandı her yer;
Yer ve gök bu akşam yayla dumanı;
Sürüler, çimenler, sarı çiçekler,
Beyaz kar, yeşil çam yayla dumanı!
Yukarıdaki dörtlükte renkli olarak belirtilmiş kelimeleri çıkararak dörtlüğü okuyunuz, aynı
etkiyi hissettiniz mi? Bu çalışmadan hareketle bu kelimelerin türünü ve işlevini belirleyiniz.
Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar.
İn cin uykuda, yalnız iki yoldaş uyanık;
Biri benim, biri de serseri kaldırımlar.
İçimde damla damla bir korku birikiyor;
Sanıyorum, her sokak başını kesmiş devler...
Üstüme camlarını, hep simsiyah, dikiyor;
Gözüne mil çekilmiş bir âmâ gibi evler.
Kaldırımlar, çilekeş yalnızların annesi;
Kaldırımlar, içimde yaşamış bir insandır.
Kaldırımlar, duyulur, ses kesilince sesi;
Kaldırımlar, içimde kıvrılan bir lisandır.
a. Şiirde geçen sıfatları bulup bu sıfatların türünü belirtiniz.
b. Şiirde geçen sıfat-fiilleri bularak sıfat-fiil eklerini gösteriniz.
c. Bulduğunuz sıfatların metindeki işlevlerini belirleyiniz.
Sıfatların metindeki işlevi betimlenen varlıklarla ilgili genel ve özel yönleri, nitelikleri ve bu niteliklerin duyularımız üzerinde yaptığı etki verilerek anlatımın daha estetik ve ahenkli olmasını sağlar.
SAYFA 115
Halay çekilen toprak bu toprak değil.
Çık hele Anadolu’ya,
Kamyonlarla gel, kağnılarla gel gayrı,
O kadar uzak değil.
Yukarıdaki parçadan hareketle noktalama işaretlerinin kullanılma amaçlarını belirleyiniz.
Noktalama işaretleri, duygu ve düşüncelerimizi daha açık bir şekilde dile getirmek, tümcenin yapısını ve duraklama notalarını belirlemek , okuma ve anlamayı kolaylaştırmak , sözün vurgu ve tonlama gibi özelliklerini belirtmek için kullanılır.
4. Tak , tak, ayak sesimi aç köpekler işitsin;
Yolumun zafer tâkı, gölgeden taş kemerler.
Hâlâ o kızıl hâtıra titrer gözümüzde!
Yukarıda farklı şiirlerden alınmış dizelerdeki altı çizili kelimelerde düzeltme işareti neden kullanılmıştır? Açıklayınız.
tak: Tahta vb. bir şeye vurulduğunda veya silah patlayınca çıkan tok ve sert ses
tâk: Millî bayramlarda veya önemli bir olayı anmak için düzenlenen şenliklerde, geçit yapılacak caddelere geçici olarak kurulan, yazılar ve çiçeklerle süslenen kemer
Bir şiire benzeterek dize, beyit, dörtlük, bent yazma veya şiiri devam ettirme çalışmaları yapınız.
Aşağıdaki şiire benzeterek harika bir şiir yazabilirsiniz...
BİR DÜNYA DÜŞÜNÜRÜMBir dünya düşünürüm
İlk günden beri;
Açılmış da masallar gülü
Hırsın, kinin kapısı kapanmış,
Yüzlerdeki gülümseme çocuksu,
Gözlerde sevginin ışığı yanmış...
Bir dünya düşünürüm,
İlk günden beri;
Açılmış da masallar gülü
Hırsın, kinin kapısı kapanmış,
Yüzlerdeki gülümseme çocuksu,
Gözlerde sevginin ışığı yanmış...
Bir dünya düşünürüm,
Bir dünya düşünürüm:
Öylesine günlük güneşlik,
Orda her şey iyilik, güzellik, dostluk üstüne
Bir dünya düşünürüm bir dünya
Aklın aydınlığında
Duygunun selinde yıkanmış.
Öylesine günlük güneşlik,
Orda her şey iyilik, güzellik, dostluk üstüne
Bir dünya düşünürüm bir dünya
Aklın aydınlığında
Duygunun selinde yıkanmış.
Coşkun ERTEPINAR
SÖZLÜ İLETİŞİM ÇALIŞMALARI
Cumhuriyet Dönemi’ne ait şiirler ezberleyiniz.
Ezberlediğiniz şiirlerden oluşan bir dinleti hazırlayıp dinletiyi sınıfta sununuz.
Not: Şiir dinletisi hazırlama sürecinde EBA’daki içerikten yararlanabilirsiniz.
Yorum Gönderme
YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...
1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.