10.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Kitabı Cevapları,Biryay, Sayfa 91-92

10.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Kitabı Cevapları,Biryay, Sayfa 91-92

Sayfa 91

9. METİN: Halk Edebiyatı (Mani - Türkü)
Metne Hazırlık
1. Bildiğiniz bir maniyi arkadaşlarınızla paylaşınız.

En güzel mani örnekleri burada. Tıkla

2. En sevdiğiniz türkü hangisidir?

...

Sayfa 92

Metni Anlama ve Çözümleme

• Metin Soruları
1. Okuduğunuz manilerin ahenk unsurlarını (ölçü, durak, kafiye, redif, ses ve söyleyiş) tespit ediniz.

Düz Mani

Kuş kafese / girmiyor

Buna aklım / ermiyor

Hiç boşuna / ah çekme

Annem beni / vermiyor

Ölçü: 7'li hece ölçüsü

Durak: 4+3 duraklı (mani üstünde de / ile gösterildi)

Kafiye: "r" yarım kafiye

Redif: "-miyor" 

Ses ve Söyleyiş: Sade, yalın bir halk dili kullanılmıştır.

Bayburt’a giden yollar

Uzadıkça uzarlar,

Geçme bizim kapıdan

Eller bana  kızarlar.

Ölçü: 7'li hece ölçüsü

Durak: Düzensiz durakları var

Kafiye: "lar" zengin kafiye

Redif: Bu manide redif yok.

Ses ve Söyleyiş: Sade, yalın bir halk dili kullanılmıştır.

Kesik (cinaslı) Mani

Dağ bana

Bahçe sana/ bağ bana

Değme zincir /kâr etmez

Zülfin teli/ bağ bana

Ölçü: 

Durak: Düzensiz durakları var

Kafiye: 

"bağ bana" cinaslı kafiye

Redif: yok

Ses ve Söyleyiş: Sade, yalın bir halk dili kullanılmıştır.

Karaca

Aldım aşkın tüfeğin

Vurdum birkaç karaca

Dünyada bir yâr sevdim

Kaşı gözü karaca

Ölçü: 7'li hece ölçüsü

Durak: Düzensiz durakları var

Kafiye: "karaca" cinaslı  kafiye

Redif: yok 

Ses ve Söyleyiş: Sade, yalın 

Yedekli (Artık) Mani

Ağlarım çağlar gibi

Derdim var dağlar gibi

Ciğerden yaralıyım

Gülerim çağlar gibi

Her gelen bir gül ister

Sahipsiz bağlar gibi

Ölçü: 7'li hece ölçüsü

Durak: Düzensiz durakları var

Kafiye: "karaca" cinaslı  kafiye

Redif: yok 

Ses ve Söyleyiş: Sade, yalın 

Ne viran çeşme imiş

Su içecek tası yok

Yıkıldı viran gönlüm

Yapacak ustası yok

Şu vefasız dünyanın

Ucu var ortası yok

Ölçü: 7'li hece ölçüsü

Durak: Düzensiz durakları var

Kafiye: "karaca" cinaslı  kafiye

Redif: yok 

Ses ve Söyleyiş: Sade, yalın 

                                                       

2. Okuduğunuz manilerde asıl duygu ve düşünce hangi dizelerde ifade edilmiştir? Bu bölümlerin dışında kalan dizelerin işlevi nedir? Açıklayınız.

 2. 3.ve 4.dizelerde ifade edilmiştir. Bu bölümlerin dışında kalan dizeler asıl söylenmek istenene bir hazırlık dizeleridir  diğer adıyla  doldurma dizeleridir. 

3. Okuduğunuz manilerin temasını tespit ediniz.

4. Manilerde gerçek anlamı dışında kullanılan sözcük ya da söz öbeklerini bulunuz.

4. aklım ermiyor, vermiyor, ciğerden yaralıyım, her gelen bir gül ister/ sahipsiz bağlar gibi, yıkıldı viran gönlüm, yapacak ustası yok, gönlüm nere kaçarsın...

5. Yukarıda verilen türküdeki ahengi sağlayan unsurları belirleyiniz.

5. 11'li hece ölçüsü, kafiye ve redifler, ses ve kelime tekrarları

6. Manilerin kafiye düzeni genellikle (aaxa) şeklindedir. Manilerde asıl söylenmek istenen üçüncü ve dördüncü mısralarda söylenir. Bu bilgilere göre aşağıda verilen manileri tamamlayınız.

Ayva külde pişer mi?

Gül yanaktan düşer mi?

Sen orada ben burda

Bana gülmek düşer mi?

(☝Örnek bizdeni  daha güzellerini yazmak sizden)

Şu dağlar garip dağlar

İçinde garip ağlar

Kimse garip olmasın
Garip için kim ağlar

Eleştirel Okuma

1. Yukarıdaki türküde nakarat bölümünü bulunuz. Nakarat bölümünün şiirin anlamına katkısını değerlendiriniz.

1. Zeynebim Zeynebim anlı Zeynebim,

Üç köyün içinde şanlı Zeynebim. dizeleri nakara bölümüdür.

Nakaratlar ahengin oluşmasında ve anlam bütünlüğünü sağlamada katkı sağlar. 

2. Türkülerin genellikle bestelenip söylenmesi, türkülerin hangi özelliğinden kaynaklanmaktadır?

2. Sözlü şekilde ağızdan ağıza aktarılması özelliğinden kaynaklanmaktadır.

10.sınıf Türk dili ve edebiyatı kitabı cevapları 2017-2018,Biryay Yayınları,Yeni Kitap Cevapları Sayfa, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107 108, 109, 110, 111, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 134, 135, 136, 137, 138, 139, 140, 141, 142, 143, 144, 145, 146, 147, 148, 149, 150, 151, 152, 153, 154, 155, 156,, 157, 158, 159, 160, 161, 162, 163, 164, 165, 166, 167, 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174, 175, 176, 177, 178, 179, 180, 181, 182, 183, 184, 185, 186, 187, 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 197, 198, 199, 200, 201, 202, 203, 204, 205, 206, 207 208, 209, 210, 211, 212, 213, 214, 215, 216, 217, 218, 219, 220, 221, 222, 223, 224, 225, 226, 227, 228, 229, 230, 231, 232, 233, 234, 235, 236, 237, 238, 239, 240, 241, 242, 243, 244, 245, 246, 247, 248, 249, 250, 251, 252, 253, 254, 255, 256, 257, 258, 259, 260, 261, 262, 263, 264, 265, 266, 267, 268, 269, 270, 271, 272, 273, 274, 275, 276, 277, 278, 279, 280, 281, 282, 283, 284, 285, 286, 287, 288, 289, 290, 291, 292, 293, 294, 295, 296, 297, 298, 299, ve diğer Ders Kitabı sayfalarına buradan göz atabilirsiniz.