Bu yazımızda 24 yaşında yayımladığı ikinci kitabı Kaldırımlar'dan sonra uzun süre "Kaldırımlar Şairi" olarak tanınan büyük şair Necip Fazıl Kısakürek'in "Kaldırımlar" şiirindeki açık ve örtük iletileri inceleyeceğiz.
Açık ve Örtük İleti Nedir?
Öğretici metinlerle edebî metinlerin iletileri birbirinden farklıdır. Öğretici metinlerde (makale,
fıkra, röportaj vb.) ileti, tektir ve anlaşılırdır. Açık anlatımda birden çok yorum çıkmaz, herkes aynı şeyi anlar... Bu nedenle öğretici metinlerde ileti açıktır. “Teknoloji insan yaşamını kolaylaştırmaktadır.” cümlesinde ileti olan teknolojinin insan yaşamındaki olumlu etkisi, açık biçimde ifade edilmektedir. Edebî metinlerde ise ileti, kesin bir yargıya dönüştürülerek verilmez, metnin dokusuna sindirilir. Bu nedenle edebî metinlerin iletisi, örtük iletidir. “Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar? / Medeniyet dediğin tek dişi kalmış canavar.” dizelerinde tek diş olarak teknolojik güç verilmiş ve bu gücün bir inancı yok edemeyeceği örtük bir ileti biçiminde ortaya konmuştur.
Öğretici metinlerle edebî metinlerin iletileri birbirinden farklıdır. Öğretici metinlerde (makale,
fıkra, röportaj vb.) ileti, tektir ve anlaşılırdır. Açık anlatımda birden çok yorum çıkmaz, herkes aynı şeyi anlar... Bu nedenle öğretici metinlerde ileti açıktır. “Teknoloji insan yaşamını kolaylaştırmaktadır.” cümlesinde ileti olan teknolojinin insan yaşamındaki olumlu etkisi, açık biçimde ifade edilmektedir. Edebî metinlerde ise ileti, kesin bir yargıya dönüştürülerek verilmez, metnin dokusuna sindirilir. Bu nedenle edebî metinlerin iletisi, örtük iletidir. “Ulusun, korkma! Nasıl böyle bir imanı boğar? / Medeniyet dediğin tek dişi kalmış canavar.” dizelerinde tek diş olarak teknolojik güç verilmiş ve bu gücün bir inancı yok edemeyeceği örtük bir ileti biçiminde ortaya konmuştur.
➜Estetik bütünlüğü gereği yazınsal (edebi) metinler tek anlamlı olamaz. Bu nedenle iletisi, söylemek istediği şey de örtüktür, okur kendi çıkarsamalarını, satır aralarından (ya da dizelerden), söylenmeden geçilen, ancak kasdetilen şeyleri bulmakla yükümlüdür.
KALDIRIMLAR ŞİİRİNDEKİ AÇIK VE ÖRTÜK İLETİLER:
Açık İletiler:
Örtük İletiler:
Açık İletiler:
- Şairin tek başına tenha bir sokakta yürümesi ve ilerisini göremediği yerde bir hayalin onu beklediği zannına kapılması
- Şairin iç dünyasında yalnızlık, korku ve ölüm gibi duyguları hissetmesi
Örtük İletiler:
- Hava kapalı ve yıldırımlar söz konusu olduğuna göre yağmur ya başlamak üzeredir yahut da yağıyordur.
- Şairin kendisini kaldırımlarla özdeşleştirmesi, kaldırımlarla arasında çok yakın bir bağ kurması
- Şairin yaşadığı toplumdan kaçıp tenha sokakta geceye sığınarak kendini teselli etmesi
- Şairin geceden ve kaldırımdaki yolculuğundan memnun olması
- Sabahın olmamasını isteyen şairin karanlığı bir yorgana benzeterek sığınış arzusunu dile getirmesi
Yorum Gönderme
YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...
1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.