10.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Kitabı Cevapları, Sayfa 75-76-77

10.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Kitabı Cevapları,2017-2018, Yeni Müfredat

 Sayfa 75-76-77

SAYFA 75

4. METİN: Geçiş Dönemi Eserleri (Divanu Lügati’t-Türk)

Metne Hazırlık

1. Kutadgu Bilig’in ilk dil bilim ve folklor araştırma kitabı olarak adlandırılmasının nedeni nedir?

(Uyarı: Sorudaki Kutadgu Bilig, Divanü Lügati't Türk olarak düzeltilmelidir) Daha önceki dönemlerde bu özelliklere sahip bir eser yazılmadığı için bu şekilde adlandırılmıştır. Divanü Lügati't Türk'te o zamanki Türk dünyasının dili, kültürü, folkloru, tarihi, coğrafyası, vb ile bilgiler verilmiş, 7500'den daha fazla Türkçe sözcüğü örnekleyen atasözleri ve şiirlerin kullanılmıştır.)

2. Bir ülkede veya bölgede yaşayan halkın sözlü edebiyatını, geleneklerini, törelerini, inançlarını, mutfağını, müziğini, oyunlarını kısacası kültür ürünlerini incelemenin ve araştırmanın ne tür faydaları olabilir? Tartışınız.

O ülke ve bölge hakkında bilgi sahibi olur, ufkumuz zenginleşir, farklı kültürlerle daha kolay iletişim kurabiliriz.

SAYFA 76

• Metin Soruları

1. Yukarıdaki metin parçasından hareketle Kaşgarlı Mahmut, eserini hangi amaçla ve nasıl yazmıştır? Açıklayınız.

Cevabı için tıklayınız

2. Kaşgarlı Mahmut eserini kime hediye etmiştir?

Bağdat’ta Abbasi Halifesi Ebulkasım Abdullah’a sunulmuştur.

3. Kaşgarlı Mahmut’a göre Türk dilinin öğrenilmesi neden vaciptir? Açıklayınız.

Peygamberimizin "Türk dilini öğreniniz, çünkü onların egemenlikleri uzun sürecektir" sözüne dayandırarak Türk  dilinin öğrencilmesini vacip (gerekli) görmektedir. 

4. Kaşgarlı Mahmut sözlüğü yazarken nasıl bir yöntem izlemiştir, günümüz sözlükleriyle karşılaştırınız.

Hece harfleri sırasına göre düzenlemiştir. Günümüz sözlüklerinde de kelimeler alfabetik sıraya göre düzenlenmiştir. edebiyatfatihi.net

5. Yukarıdaki metin parçasında Kaşgarlı Mahmut, kendi kişiliği ve edebî yönüyle ilgili hangi saptamaları yapmıştır? Açıklayınız.

• İslami dönem ilk eserlerinden en önemlisini kaleme almıştır.
• Eserini Arapça olarak kaleme almıştır.Bu durum onun Arapçayı iyi bildiğinin göstergesidir.
• Yaşadığı dönemin kültürünü yansıtmış ve günümüze kadar ulaşmasını sağlamıştır.
• Türk Türkmen , Yağma, Çiğil , Kırgız gibi Türk boylarını dolaşmıştır.
• Türkçenin ilk dilbilimcisi ve etimologudur. İslamiyet öncesi sözlü ürünler:sagu koşuk sav gibi sözlü edebiyat ürünlerini derleyerek yazıya geçirmiştir.
• Türkçenin ilk etimoloğudur.
• Türkçenin ilk sözlüğünü yazmıştır, eserinde 7500 sözcük yer alır.

                                                                
6. Metinde yer alan dua bölümlerini tespit edip söyleyiniz.

İlk paragrafta ve 5.paragrafta eserini sunduğu Ebu'l Kasım'a Abdullah için ettiği yerler dua bölümleridir.

SAYFA 77

Karamanoğlu Mehmet Bey: “Şimden gerü hiç gimesne divanda, dergahda, bergahda ve dahi her
yerde Türk dilinden özge söz söylemeye”
Kaşgarlı Mahmut: “Derdini dinletebilmek ve Türklerin gönlünü alabilmek için onların dilleriyle konuşmaktan başka çare yoktur. Türk dilini öğrenmek vacip (çok gerekli) bir iş olur; yok, bu söz doğru değilse akıl da bunu emreder.”

1. Karamanoğlu Mehmet Bey ve Kaşgarlı Mahmut’un Türkçeye bakış açılarını değerlendiriniz. Değerlendirmelerinizi kısaca aşağıya yazınız.

Karamanoğlu Mehmet Bey yayınladığı fermanla Türkçeyi resmi dil haline getirmiştir. Kaşgarlı Mahmut da Arapların Türkçeyi öğrenmesinin gerekli olduğunu belirtmiştir. Sonuç olarak her ikisi de Türk diline büyük önem vermiştir. 

2. Ali Emiri Bey'in kitabın değeri ile ilgili Hz. Yusuf'a atıfta bulunarak yaptığı eleştiriyi değerlendiriniz.

Divanü Lügati't Türk İslamiyet öncesi Türk kültür ve medeniyet ve edebiyatının bir belgesi ve eşsiz bir kültür hazinesi niteliğindedir. Türk Eser, Türkçe’nin en eski yapıtıdır.
O dönemde konuşulan Türkçenin ve Türk kültürünün yansıtıldığı en gerçekçi eser Divanü Lûgati-i Türk’tür. Ayrıca eser Türkçenin ve Türklerin; yabancı dil ve kültürlere karşı üstünlüğünü göstermiştir.

👉DİĞER SAYFALAR İÇİN TIKLAYINIZ