REFİK HALİT KARAY,BİR SALDIRI HİKAYESİNİN OLAY ÖRGÜSÜ,ÖZETİ,KİŞİLER,YER VE ZAMAN,TEMASI,TEMEL ÇATIŞMASI

REFİK HALİT KARAY - BİR SALDIRI HİKAYESİ 

ÖZETİ

www.edebiyatfatihi.net 

 Hayrullah Efendi,yağmurlu bir kış günü akşam vakti vapurdan inen dört yolcudan biridir.Her akşamki gibi bayırına tek başına tırmanmaya başlar.Ama birden alnına bir demirin dayandığını hisseder.Boğuk bir ses,cüzdanını vermesini emreder. Hayrullah Efendi,içi para dolu cüzdanını uzatır.Adam cüzdanı bakar,içinde;bir sürü yüzlük,beşlik bulunan cüzdandan bir tane beşlik alır.Cüzdanı geri uzatır ve koşarak uzaklaşır.Hayrullah Efendi ağzına kadar para dolu olan cüzdanından sadece bir beşlik alan bu adamı merak eder ve takip etmeye başlar.Adam takip edildiğinin farkında olmadan bir dükkâna girer.Koca somun bir ekmek alır hemen bir parçasını ağzına atar,peynir,zeytin alarak dükkândan çıkar.Hayrullah Efendi öğrenir ki bu adam hırsız değil,namuslu aç bir adamdır. Çünkü mütareke yıllarında bulunmaktadırlar.Yedek subaylar ne maaş alabilirlerdi ne iş bulabilirlerdi.Yıllarca yaşadıkları hudutlardan eve dönünce açlık ve yoksulluktan kurtulamazlar.Demin gırtlağına sarılan adam kendisi burada kârına bakıp işine sarıldığı yıllarda ; o işi rahatça yapılabilmesi için göğsünü tâ uzaklarda savaş meydanlarında siper yapmıştır. Zorla aldığı para bir pay, hattâ hak idir. Hayrullah Efendi ertesi gün bir kayık erzak hazırlatır ve adamın evine gönderir.

NETTE İLK KEZ BURADA...

OLAY ÖRGÜSÜ:

• Hayrullah Efendi yağmurlu bir kış günü akşam vakti vapurdan iner.
• Karanlıkta tek başına bayırı tırmanmaya başlar.
• Birden alnına bir demirin dayandığını hisseder. Bir hırsız cüzdanını vermesini ister.
• Hayrullah Efendi cüzdanını uzatır , hırsız içi para dolu cüzdandan sadece bir beşlik alır.
• Hayrullah Efendi sadece bir beşlik alan bu adamı merak edip takip eder. Adam bir dükkana girer.
• Hayrullah Efendi adamın kim olduğunu öğrenir.
• Adam aslında hırsız değil namuslu aç ve işsiz bir adamdır.
• Hayrullah Efendi ertesi gün bir kayık erzak hazırlatır ve adamın evine gönderir.
• www.edebiyatfatihi.net

Metinde anlamca ve yapıca kaynaşmış paragraflardan meydana gelmiştir. Bu birimler metnin teması ve iletisi etrafında bir araya getirilmiştir.

TEMEL ÇATIŞMASI: 

Yoksulluk-zenginlik , iyilik-kötülük gibi çatışmaları vardır. Bu temel çatışmalar etrafında anlatılanlar gerçek hayatta yaşanabilir nitelikte olup kurmaca gerçekliğe sahiptir. 

HİKAYEDE GERÇEK HAYATTAN ALINAN UNSURLAR :

Vapur yolculuğu , hırsızlık , yoksulluk , Mütareke döneminin sıkıntıları 

YAZARIN KURGULADIĞI UNSURLAR :

Hırsızlık yapan adamın aslında aç olduğu için bu işi yapması 

Hayrullah Efendi ertesi gün bir kayık erzak hazırlatması  ve adamın evine göndermesi , adamın ağlaması 

KİŞİLER :

Hayrullah Efendi : Olayın başkahramanıdır. Kereste ticaretiyle uğraşmaktadır. Normalde korkak ; ama dinç , meraklı ve araştırıcı biri ... İyiliksever bir insandır.

Hırsızlık yapan adam : Hikayede adı verilmemiştir. Mütareke yıllarında dört yıl askerlik yapan , ve döndükten sonra savaşın  sıkıntılarını yaşayan , aç , fakir bir adamdır. Mecbur kaldığı için Hayrullah Efendiyi gasp etmiştir. 

Diğer kişiler ; dükkan sahibi ve gasp yapan adamın karısı ...

KİŞİLERİN OLAY ÖRGÜSÜNDEKİ İŞLEVLERİ

Hayrullah Efendi ve onu gasp eden adam hikayenin asıl kişileridir. Diğer kişiler yardımcı kişilerdir. Bunlar olay örgüsü içinde birbiriyle uyumlu olacak şekilde kurgulanmıştır.

Bir Saldırı metninde yer alan  kişilerle metnin yazıldığı dönemde karşılaşılabilir.

MEKAN VE MEKANA AİT UNSURLAR 

Boğaziçi’nin Anadolu kıyısındaki ıssız , bayır ve yarı boş köylerinden biridir. Mekanla ilgili tasvirler olayların geçtiğin yerin okuyucunun zihninde daha iyi canlandırılmasını sağlamak içindir.

ZAMAN VE ZAMANA AİT UNSURLAR

Olaylar yağmurlu bir kış akşamı geçmektedir. Yazar, hikâyesini yaşadığı zamandan çok daha es ki bir za man da geçiyormuş  gibi kurgulamıştır.. Metindeki zamanla eserin yazıldığı  zaman arasındaki farklılık edebî eserin kurmaca yönünü ortaya koymaktadır

 “Bir Saldırı” metnindeki kişi, zaman ve mekân unsurları metnin bütünlüğü içinde birbiriyle uyumlu olacak şekilde düzenlenmiştir.

METNİN TEMASI

Mütareke yıllarındaki yoksulluktur. Tema kurmaca gerçeklik biçiminde işlenmiştir.

Metinde Anadolu Mütarekenin etkisiyle yoksulluk ve açlığın pençesindedir. İnsanlar mutsuzdur. 

ANLATICI VE BAKIŞ AÇISI

Hikaye ilahi bakış açısına sahip,herşeyi bilen , olaylardan haberdar olan anlatıcı tarafından anlatılmaktadır.

Anlatıcı yaptığı tasvirler ile ruh tahlillerini anlatırken dile yeni değerler yüklemiş , sözcükleri yan ve mecaz anlamlarıyla kullanmıştır.

YAZAR HAKKINDA GENEL BİLGİLER :

REFİK HALİT KARAY EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ MADDELER HALİNDE...