Makber, Abdülhak Hamit Tarhan'ın karısı Fatma Hanım'ın ölümü üzerine yazdığı şiiri. O yıllarda yeni yeni oturan Avrupai Türk Şiiri tarzının en önemli örneklerinden biri olarak yerini almış, yazılmasından onlarca yıl geçtikten sonra bile birçok şairin esin kaynağı olmuştur. Okurun duygularına seslenen eser metafizik ürpertiyi (ölüm korkusu) de Türk şiirine getirmiştir.

www.edebiyatfatihi.net ÖZGÜN VE GÜNCEL İÇERİKLER...

MAKBER ŞİİRİNİN TÜM REDİF VE UYAKLARI 
Eyvah ne yer ne yâr kaldı    
Gönlüm dolu ah-u zâr kaldı
Şimdi buradaydı gitti elden
Gitti ebede gelip ezelden        
Ben gittim o haksar kaldı
Bir köşede tarumar kaldı
Baki o enisi dilden eyvah
Beyrutta bir mezar kaldı



Nerde arayayım o dil rübâyı,  
Kimden sorayım bi-nevâyı?, 
Bildir bana nerde nerde ya Rab     
Kim at beni bu derde ya Rab        
Derler ki unut o aşinâyı,
Gitti tutarak reh-i bekâyı,
Sığsın mı hayale bu hakikat?
Görsün mü gözüm bu macerâyı?

MAKBER ŞİİRİNİN  AHENK UNSURLARI

ÖLÇÜSÜ :  Aruz ölçüsü  : mef'lü mefailün fe'filün" kalıbı 


Makber ve Abdülhak Hamit

MAKBER ŞİİRİNİN TAHLİLİ

Abdülhak Hâmid Tarhan'ın, (ö. 1937) karısının ölümü üzerine yazdığı manzum eser.

Abdülhak Hâmid, 1883 Ekiminde baş-şehbender olarak tayin edildiği Bombay'a giderken eşi Fatma Hanım'ı da berabe­rinde götürmüştü. Vereme yakalanmış olan Fatma Hanım'ın sağlığı burada daha da bozulunca İstanbul'a dönmek için bin­dikleri gemide hastalığın ilerlemesi üze­rine o sırada Beyrut'ta vali olan ağabeyi Abdülhak Nasûhî'nin evine inerler. Fatma Hanım burada ölür (21 Nisan 1885) ve bu­raya defnedilir. Makber, Hâmid'in Bey­rut'ta kaldığı kırk gün içinde yazdığı uzun ve tek bir şiirden ibaret eseridir (Abdül­hak Hâmid'in Hâtıraları, s. 166-169).


Makber, daha sonraları "Makber Mu­kaddimesi" olarak da bilinen ve eserin kendisi kadar ünlü olan "Birkaç Perişan Söz" başlıklı mensur bir giriş ve Fatma Hanım'ın Beyrut'taki mezarının kitabe yazısıyla başlar. Asıl şiir ise esas itibariyle mersiye kategorisine girmekle beraber gerek form gerekse muhtevasıyla divan mersiyelerinden ayrılır. Aruzun "mef ûlü mefâilün feûlün" kalıbıyla yazılan eser. "aabbaacb" kafiye düzeninde her biri se­kizer mısralık 294 kıtadan (2352 mısra) kurulmuş tam bir poem karakteri göste­rir. Klasik mersiyeler arasında bu hacimde bir manzume olmadığı gibi nazım şekli de ilk defa Abdülhak Hâmid tarafından denenmiştir.


Muhteva olarak Makber iki ana tema üzerine kurulmuştur. Biri Hâmid'in Fat­ma Hanım için anlattıkları, diğeri ölüm etrafında gelişen duygu ve düşünceleri­dir. Bütün şiirde her iki tema ve bunların açılımları belirli bir şemaya bağlı olmaya­rak değişik kıtalara dağılmış durumda­dır. Makber'de klasik mersiyeye, nisbeten daha yakın olan tema Fatma Hanım'la ilgili kıtalardadır. Sevilen kişinin ardın­dan onun yaşayışı, faziletleri ve kaybın­dan doğan üzüntüleri dile getiren mersi­yelere mukabil Makber'de de Fatma Ha­nım'ın şahsiyeti, özellikleri ve hayatından hâtıra parçaları zikredilir. Ancak klasik mersiyelerde daha çok toplumun değer yargılan ve gelenek ölçü olduğundan ölen kişinin şahsiyetiyle ilgili hususlara pek az yaklaşılabildiği halde Makber'de Fatma Hanım hem hayat hikâyesinin bazı parça­ları hem de Hâmid'in ve çevresinin onun­la ilgili duygulan dile getirilir. Eski mersi­yelerde ölüler maşerî bir karakterde ve soyut kalırken Fatma Hanım gerçek şah­siyetiyle somut bir varlık olarak görün­mektedir. Burada yaşı, ailesi, evliliği, isim­leri zikredilerek çocukları, sevdiği şeyler, şairle beraber gezileri, günlük hayatları, nihayet hastalığı ve ölümüyle epey ayrın­tılı bir portre çizilmiştir. Fatma Hanım'ın hayalinin görünmesi veya onun tekrar ha­yata dönmesi tasavvuru gibi duyguları işleyen kıtalar da aynı kategoride düşü­nüldüğünde bu tema bütün eserin üçte birinden fazla bir hacmi doldurmaktadır.


DİKKAT : ŞİİRİN AYRINTILI TAHLİLİ İÇİN TIKLAYINIZ

Yazıya Tepkini Göster!

2 Yorumlar

YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...

1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.

Yorum Gönderme

YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...

1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.

Daha yeni Daha eski

Reklam

Reklamlar