ZAMİR (ADIL)
İsim olmadıkları hâlde isim gibi
kullanılan, isimlerin yerini tutan kelimelere zamir denir.
Zamirler sözcük ve ek durumunda olmak
üzere ikiye ayrılır.
A. Sözcük Hâlindeki Zamirler
1. Kişi Zamirleri
2. İşaret Zamirleri
3. Belgisiz Zamirler
4. Soru Zamirleri
B. Ek Hâlindeki Zamirler
1. İlgi Zamiri
2. İyelik Zamirler
A. SÖZCÜK HÂLİNDEKİ ZAMİRLER
Sözcük durumundaki adıllar da kendi
aralarında şahıs, gösterme, belgisiz ve soru olmak üzere dörde ayrılır.
1. Şahıs (Kişi) Zamirleri
Sadece insan isimlerinin yerini tutan
zamirlerdir. Sözü söyleyenle diğerlerini ayırmada kullanılır. Üç tekil, üç de
çoğul olmak üzere altı şahıs zamiri vardır. Bunlara kişi adılı da denir.
Bu zamirler; “ben, sen, o, biz, siz,
onlar” dır.
“Size ben yardım
ederim.”
“O, sana mektup
göndermiş.”
Şahıs zamirlerinin yerine kullanılabilen,
ama esas olarak şahıs zamirleriyle birlikte kullanılarak cümledeki anlamı
pekiştiren “kendi” zamiri vardır. Bu zamire “dönüşlülük” zamiri de denir.
Dönüşlülük zamirlerinin asıl görevi anlamı
pekiştirmektir.
“Bu kitabı ben yazdım.”
“Bu kitabı ben kendim yazdım.”
İki cümle arasındaki anlam derecesi açıkça
görülmektedir.
2. İşaret (Gösterme) Zamirleri
İsimleri, yerini işaret yoluyla,
göstererek tutan zamirlerdir.
Gösterme adılları tekil ve çoğul olarak
kullanılabilir. Asıl işaret zamirleri “bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar” dır.
“Bu bana dedemden kaldı.”
“O dün kapıya bırakılmış.”
“Şunlar neden masanın üzerinde
duruyor.”
“Şu senin değil mi?”
“Bunlar en sevdiğim
kitaplarımdır.”
İşaret zamirleri varlıkların mesafesini
belirtmek için kullanılır.
·
Yakında
olan için : bu
·
Biraz
uzakta olan için : şu
·
En
uzakta olan için : o
işaret zamirleri kullanılır.
“O ve onlar” zamirleri hem işaret hem de
şahıs zamiri olarak kullanılabilir.
Bu zamirler insan isimlerinin yerine
kullanılırsa şahıs, insan dışındaki nesnelerin yerine kullanılırsa işaret
zamiridir.
“O, tatilde dayısının yanına
gidecek.”
“Onlar, sınıfın en çalışkan
öğrencileridir.”
cümlelerindeki altı çizili zamirler
insanların yerine kullanıldığından şahıs zamiri,
“O, okula giderken cebinden
düşmüş.”
“Onlar, bayatladığı için çöpe
atılacak.”
cümlelerindeki altı çizili zamirler, insan
dışındaki nesneleri karşıladığı için işaret zamiridir.
3. Belgisiz Zamirler
İsimlerin yerini belli belirsiz, kesin
olmayacak şekilde tutan zamirlerdir. Hangi varlığın yerini tuttukları açıkça
belli değildir. Bunlara belirsizlik adılı da denir.
Başlıca belgisiz zamirler şunlardır:
“Bazısı, kimi, çoğu, hepsi, birkaçı,
birçoğu, tümü, tamamı, herkes, hiçbiri, biri, falan, şey ...”
“Bana her şey seni
hatırlatıyor.”
“Biri bizi gözetliyor.”
“Herkes bu kitabı okusun.”
“Öğrencilerin çoğu Türkçeyi
sever.”
“Kimler ödevini yapmamış.”
4. Soru Zamirleri
İsimlerin yerini soru yoluyla tutan
zamirlerdir. Esas soru zamirleri “kim” ve “ne” dir.
Bunun yanında soru bildiren diğer sözcükler de soru zamiri olarak kullanılabilir.
Bunun yanında soru bildiren diğer sözcükler de soru zamiri olarak kullanılabilir.
“Annem sana ne dedi?”
“Bu çocuk da kim?
“Bu saate kadar nerede kaldın.”
“Şimdi nereye gidiyoruz?”
“Soruların kaçını çözmüş?”
“Bu işi kime danışalım?”
“Hanginiz bu soruyu çözecek.”
Soru zamiri olarak kullanılabilecek diğer
sözcükler şunladır: “Nere,
nereye, nerede, nereden, kime, kimde, kimden, kimi, kaçı, kaçımız, hanginiz
...”
B. EK DURUMUNDAKİ ZAMİRLER
1. İyelik Zamirleri
İsimlere getirilerek, onların ait olduğu
kişiyi bildiren zamirlerdir.
1. tekil - m
2. tekil - n
3. tekil - ı 1. çoğul - miz
2. çoğul - niz
3. çoğul - ları
“Okulumuz ana yolun kenarındadır.”
“Annesi güzellik salonu açmış.”
Kısacası, isim tamlamalarının
tamlananlarında bulunan eklere iyelik zamiri denmektedir. İyelik ekleri aynı
zamanda iyelik zamiridir.
2. İlgi Zamiri
Cümlede daha önce geçmiş bir ismin ya da
isim tamlamalarında tamlananın yerini tutan ek hâlindeki “-ki” zamiridir. Bu
zamir kendinden önceki kelimeye bitişik yazılır.
“Bizim arabamız sizinkinden eski.”
“Ayşe'nin defteri eski, seninki yeni"
“Oğuz'un saçı kısa, benimki uzun"
cümlesindeki altı çizili sözcüklerdeki
“-ki” eki ilgi zamiridir.
Yorum Gönderme
YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...
1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.