9.sınıf dil ve anlatım kitabı cevapları MEB ,
SAYFA 47
ÖLÇME-DEĞERLENDİRME
1) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.
“p, ç, t, k” sesleriyle biten kelimeler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında “p, ç, t, k” ünsüzleri dönüşür. Bu ses olayına ÜNSÜZ YUMUŞAMASI denir.
“ç, f, h, k, p, s, ş, t” ünsüzleri ile biten kelimeler “c, d, g” ünsüzleri ile başlayan bir ek aldıklarında “c, d, g” ünsüzleri Ç ,T ,K dönüşür. Bu ses olayına.ÜNSÜZ BENZEŞMESİ denir.
“Alın” kelimesine ünlü ile başlayan bir ek getirdiğimizde ikinci hecedeki vurgusuz ünlü düşer. Bu ses olayına ÜNLÜ DÜŞMESİ ya da HECE DÜŞMESİ denir.
2. Aşağıda verilen cümleleri doğru-yanlış durumlarına göre işaretleyiniz.
“a” ve “e” ünlüleri ile biten bir kelimeye şimdiki zaman eki “-yor” geldiğinde “a” ünlüsü “ı” veya “u”; “e” ünlüsü ise “i” veya “ü”ye dönüşür. (D)
Şimdiki zaman eki “-yor”, a ve e ünlüsü ile biten kelimelere geldiğinde ve “de-, ye-” fiillerine, “-e, -en, -ecek, -erek” ekleri geldiğinde fiil kökündeki “e” ünlüsü darlaşır. Bu olayların dışında kalan bütün darlaşmalar yazım yanlışı olarak kabul edilir.(D)
“n” kaynaştırma ünsüzü, iyelik eki ile hâl eki arasında (bahçesine), işaret zamirlerine ek geldiğinde (bundan) ve ünlü ile biten bir kelimeye tamlayan (ilgi) eki geldiğinde (pencerenin camı) kullanılır.(D)
Ünlü ile biten bir kelimeye üçüncü tekil kişi iyelik eki geldiğinde arada “y” kaynaştırma ünsüzü kullanılır. (Y) (açıklama : araba-s-ı , kapı-s-ı görüldüğü gibi y değil s ünsüzü geliyor.
Ünlü ile biten rakamlara ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde arada “s” kaynaştırma ünsüzü kullanılır.(D)
3. Ellerin var güller gibi küçücük
Mutlak kalbin tomurcuklardan pembe
SAYFA 47
ÖLÇME-DEĞERLENDİRME
1) Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerleri doldurunuz.
“p, ç, t, k” sesleriyle biten kelimeler ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında “p, ç, t, k” ünsüzleri dönüşür. Bu ses olayına ÜNSÜZ YUMUŞAMASI denir.
“ç, f, h, k, p, s, ş, t” ünsüzleri ile biten kelimeler “c, d, g” ünsüzleri ile başlayan bir ek aldıklarında “c, d, g” ünsüzleri Ç ,T ,K dönüşür. Bu ses olayına.ÜNSÜZ BENZEŞMESİ denir.
“Alın” kelimesine ünlü ile başlayan bir ek getirdiğimizde ikinci hecedeki vurgusuz ünlü düşer. Bu ses olayına ÜNLÜ DÜŞMESİ ya da HECE DÜŞMESİ denir.
“Biricik, azıcık” kelimelerinde ÜNLÜ TÜREMESİ , hissetmek , hallolmak sözcüklerinde ÜNSÜZ TÜREMESİ vardır.
“a” ve “e” ünlüleri ile biten bir kelimeye şimdiki zaman eki “-yor” geldiğinde “a” ünlüsü “ı” veya “u”; “e” ünlüsü ise “i” veya “ü”ye dönüşür. (D)
Şimdiki zaman eki “-yor”, a ve e ünlüsü ile biten kelimelere geldiğinde ve “de-, ye-” fiillerine, “-e, -en, -ecek, -erek” ekleri geldiğinde fiil kökündeki “e” ünlüsü darlaşır. Bu olayların dışında kalan bütün darlaşmalar yazım yanlışı olarak kabul edilir.(D)
“n” kaynaştırma ünsüzü, iyelik eki ile hâl eki arasında (bahçesine), işaret zamirlerine ek geldiğinde (bundan) ve ünlü ile biten bir kelimeye tamlayan (ilgi) eki geldiğinde (pencerenin camı) kullanılır.(D)
Ünlü ile biten bir kelimeye üçüncü tekil kişi iyelik eki geldiğinde arada “y” kaynaştırma ünsüzü kullanılır. (Y) (açıklama : araba-s-ı , kapı-s-ı görüldüğü gibi y değil s ünsüzü geliyor.
Ünlü ile biten rakamlara ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde arada “s” kaynaştırma ünsüzü kullanılır.(D)
3. Ellerin var güller gibi küçücük
Mutlak kalbin tomurcuklardan pembe
Alnımda ter ve kuvvetsin işimde
Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) n-m değişmesi (PEMBE)
B) Ünsüz türemesi
C) Ünlü (hece) düşmesi (ALNIMDA)
D) Ünsüz yumuşaması (değişimi) (KALBİN)
E ) Ünsüz düşmesi (KÜÇÜCÜK)
Bu dizelerde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) n-m değişmesi (PEMBE)
B) Ünsüz türemesi
C) Ünlü (hece) düşmesi (ALNIMDA)
D) Ünsüz yumuşaması (değişimi) (KALBİN)
E ) Ünsüz düşmesi (KÜÇÜCÜK)
YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...
1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4) Yorumunuza emoji eklemek için "Emoticon" butonuna tıklayın.
5)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.
EmoticonEmoticon