Nova 10.sınıf Türk edebiyatı Cevapları Sayfa 146

Reklamlar

SAYFA 146:

Âşık Tarzı Halk Şiiri (Koşma, Semai)

1.Âşık tarzı şiir şekilleri ve türleri hakkında yaptığınız araştırmanın sunumunu yapınız. Sunumlarınızın sonucunda şiirlerin yapı ve muhteva olarak benzer ve farklı yönleri konusunda düşüncelerinizi sözlü olarak ifade ediniz. Çıkardığınız sonuçları maddeler hâlinde tahtaya yazınız.

CEVABI İÇİN  TIKLAYINIZ

2. Yılda bir kurbân ederler halk-ı âlem ıyd içün

Dem-be-dem sâat-be-sâat men senin kurbânınam

Fuzûlî

(Cihan halkı bayram için yılda bir kurban keser.

Ey sevgili! Ben her an, her saat senin kurbanınım.)

Yukarıdaki beyiti yorumlayınız. Beyit, halk şiirlerinde geçen kelimelerle ve duygularla

örtüşüyor mu? Belirtiniz.

Şair sevgilisine olan aşkının büyüklüğünü ona kurban olmak eylemi ile açıklamış. Beyitte kullanılan kelimeler halk şiiri ile örtüşmüyor. Burada Arapça ve farsça kelime ve dil kaideleri kullanılmış, halk edebiyatında yabancı kelimelere ve dil kaidelerine rastlanmaz.

3. Gurbet, ayrılık ve özlem konulu şiir ya da türkülerden daha önce öğrendiklerinizi sınıfta ezgisiyle okuyunuz.

Gurbet ve Hasret Türküsü

ŞEBİNGÜLÜ açtı, bülbüller uçtu..

Çıraklar ustayı bulup el alsın.

Sevda kervanları yakından geçti..

Can dostlar aşkına gülbağ gül dolsun.

Karda, kışta kar yolları kesende,

Eğribel’den dağ rüzgarı esende,

Kırat gelir, murat olur desen de..

Yoldaş hiç durmasın, yoldan yol alsın.

Nisan, Mayıs bahar ile bayırdan,

Göl kenarı, sulak yerden çayırdan,

Kütküt Bağlarından, olmazsa kırdan.

Güle bağlı bülbül için gül bulsun.

4. Araştırma bölümünde yaptığınız çalışmaları da dikkate alarak halk şairleri ile sözlü edebiyat geleneği arasındaki ilişkiyi açıklayınız.

Halk şiiri sözlü gelenek üzerine kuruludur. Halk şairleri halkın arasından yetişmiş çoğu okuma yazma bilmeyen kişilerden oluşur.

İnceleme 1. Metin.

1. Şiirde anlam ve ses kaynaşmasından oluşan kaç birim vardır? Bu birimlere ne ad verilir? Bu birimlerin yapısından koşma nazım şekli hakkında hangi bilgilere ulaşabiliriz? Açıklayınız.

Şiirde anlam ve ses kaynaşmasından oluşan dört birim vardır. Bu birimlere dörtlük adı verilir.

Nazım biriminin dörtlük olduğuna

birim sayınsın dört olabileceğine,

kafiye düzeninin abab, cccb,dddb,eeeb şeklinde olduğunu

ölçüsünün 11’li hece ölçüsü olduğunu

Tema olarak ayrılık temasının işlendiğini  çıkarabiliriz.

2. Şiirin temasını belirtiniz. Şiirdeki birimlerin temayla ilişkisini açıklayınız.

Tema: ayrılık

3. Şair, “doyamadım, sayamadım, kıyamadım, diyemedim” kelimelerinde görüldüğü üzere “-m”(1. tekil kişi) şahıs ekini, kelimelerden sonra da “ben” zamirini redif olarak kullanmıştır. Bunun sebebi  nedir? Düşüncelerinizi sözlü olarak ifade ediniz.

Anlamı pekiştirmek için kullanmış olabilir. Ben vurgulanmıştır.

4. Şiirde anlam ve dil bilgisi bakımından günlük konuşma diliyle benzer ve farklı yönler nelerdir?Tespit ediniz.

Şiirde günlük konuşma dilinde kullanılan kelim ve deyimlere rastlıyoruz. Farklı olarak ölçülü kafiyeli bir anlatım seçilmiş olmasıdır.

a) Şiirin dörtlüklerinde işlenen konuları defterinize yazınız. Dörtlüklerde ele alınan konular ile şiirin bütünü arasında anlam ilişkisi var mıdır? Tartışınız. Ulaştığınız sonuçları sözlü olarak ifade ediniz.

1.dörtlük: sevgilinin güzelliği

2.dörtlük: sevgiliye olan düşkünlük

3.dörtlük: ayrılık acısı çektiği

4.dörtlük: muradına erme isteği

 b) Şiirdeki birimleri ve bunların birbiriyle nasıl birleştiğini açıklayınız.

Şiir dört birimden oluşmaktadır. Her dörtlüğün sonun da tekrar edilen ben sözü ile dörtlükler arsında bağlantı kurulmuş.