16 Mar 2015

10.sınıf Türk edebiyatı Nova Yayınları 144.sayfa cevapları

Reklamlar

SAYFA 144
Halk Şiiri
Anonim Halk Şiiri (Mâni, Türkü)
  1. Türkünün nakaratını gösteriniz. Nakaratın türküye hangi açıdan katkı sağladığını söyleyiniz.
Rabb’im nasib eyle bize karayı
Evvelden karayı sonra sılayı
Şiirde ahengin sağlanmasında katkı sağlamıştır.

  1. Türkünün ölçüsünü duraklarıyla birlikte gösteriniz.
Rab b’im na sib ey le/  bi ze ka ra yı     6+5 = 11’li hece ölçüsü
Ev vel den ka ra yı / son ra sı la yı        6+5 = 11’li hece ölçüsü

  1. Murat Reis Türküsü’ne hâkim ruh hâlini söyleyiniz.
Memleketinden uzakta olan bir insanın ruh halini yansıtıyor.
  1. a) Türküde ahenk hangi ögelerle sağlanmıştır? Kitabınızdaki şiiri bestelenmiş hâliyle CD’den
dinleyiniz. Ahenk özelliklerini inceleyiniz.
Bir gemimiz var telli va   -rak    -li    -rek   zengin.k   -li redif      asonans: i, e,a
Yelkenleri kırmızı yeşil di rek     -li                                                   aliterasyon: l,k,r
Tayfamız da vardır arslan yü  rek  -li
Rabb’im nasib eyle bize karayı          nakarat
Evvelden karayı sonra sılayı               nakarat

Bir gemimiz vardır topa day   an     maz     -an tam k,  – maz redif
Tayfaları gaflet almış uyur uy   an   maz                    asonans: a,i ,   aliterasyon:  z,m n
Derler ölüm gelmiş gönül in  an   maz
Rabb’im nasib eyle bize karayı           nakarat
Evvelden karayı sonra sılayı                 nakarat

Üsküdar ardında var idi b  ağ     lar    -ağ tam k,  lar  redif
Murad Reis durmuş dümende ağ   lar
On bir ay deyince göründü d   ağ     lar
Rabb’im nasib eyle bize karayı            nakarat

Evvelden karayı sonra sılayı                  nakarat

Bir kuşcağız geldi kondu se   ren     e    -ren  zengin k,    -e redif
Bizden selam olsun dosta yâ   ren   e
Bir Acem kölesi karay(ı) gö      ren   e
Rabb’im nasib eyle bize karayı                 nakarat
Evvelden karayı sonra sılayı                      nakarat
Sözcük tekrarı: Rabb’im nasib eyle bize karayı/  Evvelden karayı sonra sılayı, bir,
Ölçü: 11’li  hece ölçüsü
Kafiye düzeni:         aaabb, ccccbb,dddbb,eeebb,
b.Türkünün musiki ile ilgisine dair neler söyleyebilirsiniz?
Türküde son iki dize tekrar edilerek musiki oluşturulmuş. Ayrıca

  1. Türkünün kafiye düzenini tahtada gösteriniz. Türkünün ses ve anlam kaynaşmasından oluşan
birimlerini belirleyiniz. Bunlara ne ad verildiğini söyleyiniz.
Kafiye düzeni:   aaabb, ccccbb,dddbb,eeebb,
bu birimlere bent denir.

  1. Türkünün teması nedir? Her bendin konusunu bularak temayı oluşturan yardımcı ögeleri gösteriniz.
Memleket özlemi
  1. Metne göre türküyü yakan kimse ne kadar zamandır karadan ayrı yaşamaktadır?
“On bir ay deyince göründü dağlar”  on bir ay karadan ayrı yaşamıştır.

  1. Okuduğunuz metni sınıfa getirdiğiniz ve daha önce incelediğiniz divan şiiri örnekleri ile şekil,
dil ve konu bakımından karşılaştırınız. Ulaştığınız sonuçları panoya asınız.
Türkü halk edebiyatı nazım şekillerindendir. Sade bir dil kullanılır. Hece ölçüsü ile yazılır. Dörtlüklerden veya bentlerden  oluşur. konu olarak ölüm, ayrılık, gurbet, yiğitlik, hasret gibi temalar işlenir.
Divan şiirimde dil süslü ve sanatlıdır. Nazım birimi olarak genellikle beyit kullanılır. Arapça ve farsça sözcüklere bolca yer evrilir. Kalıplaşmış ifadelere( mazmun) yer evrilir. Konu olarak aşk, övgü,  tasavvuf , kadın, şarap, rindlik gibi konular işlenir.

  1. Halk edebiyatı ve divan edebiyatında aynı konuyu işleyen şiir örneklerini türkü metni ile sosyal
gerçeklik ve ifade biçimleri açısından karşılaştırınız. Sonuçları arkadaşlarınızla değerlendiriniz.
Halk edebiyatında sevgili tipi somuttur. Divan edebiyatında ise soyuttur.  Halk edebiyatında dil ve anlatım sade, divan edebiyatında ise sülü ve sanatlıdır.
  1. Türkünün dil ve anlatım özelliklerini açıklayınız.
Sade ve akıcı bir dil kullanılmış. Yabancı kelime ve kavramlara yer verilmemiş. Sanatlı anlatımdan uzak bir dil kullanılmıştır.
  1. tabınızdaki mâni ve türkü örneklerinden hareketle anonim halk şiirinin oluşmasını sağlayan
zihniyetle ilgili çıkarımlarınızı belirtiniz.
Anonim halk edebiyatı halkın arasında yetişmiş şairlerin halkın duygu ve düşüncelerini dile getirdiği metinlerden oluşur. Söyleyeni belli değildir. Dil sade ve anlaşılırdır. Daha çok özlem, sevgi, gurbet, kahramanlık, ölüm ayrılık gibi temalar işlenir.
  1. a) Sınıfınızda gruplar oluşturunuz. Farklı konularda yazılmış türkü örneklerini kendi içinde
gruplandırarak türkü konularının tasnifini maddeler hâlinde yazınız.
Konularına göre, ezgilerine, yapılarına göre türküler olmak üzere 3’e ayrılır.
I.Ezgilerine göre
a.usullüler(oyun havaları)
b.usulsüzler(divan, koşma, hoyrat gibi uzun havalar)
II.Yapılarına göre türküler bentlerdeki mısra sayılarına göre ad alır.
  1. üçleme,
  2. dörtleme,
  3. beşleme
III. Konularına göre türküler:  ayrılık türküleri, gurbet türküleri, kahramanlık türküleri….gibi
b) Mısra örgüsü, kafiye düzeni ve konusuna göre bu türkülere hangi adların verildiğini söyleyiniz.
Mısra örgüsüne ve Kafiye düzenine göre türküler:  üçlük, dörtlük, beşlik adını alırlar. Tekrar edilen kısımlara nakarat denir.
Konularına göre türküler:  ayrılık türküleri, gurbet türküleri, kahramanlık türküleri, yergiler, ninniler, çocuk türküleri   ….gibi
 c) Aşağıdaki türkülerin çeşitlerini altlarına yazınız.
Silifke’nin yoğurdu
Seni kimler doğurdu
Seni doğuran ana

Balınan mı yoğurdu
konusuna göre …aşk türküleri…..ezgisine göre oyun havaları

Havada bulut yok bu ne dumandır
Mahlede ölen yok bu ne figandır
Adı Yemen’dir gülü çemendir
Giden gelmiyor acep nedendir
Burası Huş’tur yolu yokuştur
Giden gelmiyor acep ne iştir
….gurbet   türküleri…..ezgisine göre uzun havalar

  1. Okuduğunuz örnek şiirlerden yararlanarak anonim şiirleri çeşitlerine göre gruplandırınız.
Tespitlerinizi aşağıdaki şemaya yazınız.
ANONİM ŞİİRLER:
  1. MANİLER
  2. TÜRKÜLER

Artikel Terkait

Yorumları Göster
Yorumları Gizle

1 yorum var

Cok guzel ozet biciminde yazilmus direk kitaba yazilabilir

YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...

1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4) Yorumunuza emoji eklemek için "Emoticon" butonuna tıklayın.
5)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.


EmoticonEmoticon

Edebiyat yazılılarında başarınızı artırın, kanalımıza abone olun!