BİRYAY 10.SINIF EDB.129-133.SAYFA CEVAPLARI (SU KASİDESİ)

Reklamlar

 Sayfa 129

 UYARI: SU KASİDESİNDEKİ BÜTÜN SÖZ SANATLARINI GÖRMEK İÇİN TIKLAYINIZ

Okuduğunuz şiirin ilk beş beytinin ahenk ögelerini aşağıya yazınız.

Aliterasyon: s, r, l

Asonans: e, i, a

Kelime tekrarı: Su

Uyak: -a(-e) su: redif

Ar:Zengin uyak

Ölçü: aruz ölçüsü

Söyleyiş Özelliği: Kaside türünün söyleyiş özelliklerine uygun bir üslup vardır. Şair anlattığı kişiyi(Hz.Muhammed’i) çeşitli imge ve mecazlarla, benzetmelerle övmektir.

Sayfa 130

a. Şiirde, ses ve anlam birleşmesiyle oluşan birimlerin adını belirtiniz. Bunların özelliklerini aşağıya sıralayınız.

Şiirde beyitler arasında ses ve anlam uyumu vardır. Şiirin nazım birimi beyittir.

b. Şiirdeki her birimin temasını ve şiirin temasını aşağıdaki şemaya yazınız.

b.

1.Beyit:Gönülde sönmeyen ateş

2.Beyit:Gözyaşının dünyayı kaplaması

3.Beyit:Bakışın özelliği

4.Beyit: Gönlün güzellikten korkması

5.Beyit: Güzelliğin benzersizliği

6.Beyit: Gözlerin benzersiz olması

7.Beyit: Ağlayışın boşuna olmaması

8.Beyit: Güzelliğe muhtaç olma

9.Beyit: Güzelliği ve aşkı isteme

10.Beyit: Özlem

11.Beyit: Güzelliğin peşinden yürümek

12.Beyit: Kıskançlık

13.Beyit: Teselli

14.Beyit: Aşkın bedelini ödeme

15.Beyit: Güzelliğin tehlikesi

On Altıncı Beyit: Hz. Muhammed’in temiz yaradılışı

On Yedinci Beyit: Hz. Muhammed’in mucizeleri

On Sekizinci Beyit: Hz. Muhammed’in mucizeleri

On Dokuzuncu Beyit: Hz. Muhammed’in mucizeleri

Yirminci Beyit: Hz. Muhammed’in mucizeleri

Yirmi Birinci Beyit: Hz. Muhammed’in dostlarına ve düşmanlarına etkileri

Yirmi İkinci Beyit: Hz. Muhammed’in rahmeti

Yirmi Üçüncü Beyit: Suyun onu hep araması

Yirmi Dördüncü Beyit: Suyun ona olan bağlılığı

Yirmi Beşinci Beyit: Onu övmenin güzelliği

Yirmi Altıncı Beyit: Ona duyulan özlem

Yirmi Yedinci Beyit: Onun keramet ve bereketi

Yirmi Sekizinci Beyit: Onun her dileğinin kabul olması

Yirmi Dokuzuncu Beyit: Onun varlığının insanı rahatlatması

Otuzuncu Beyit: Onun layıkıyla övmenin zorluğu

Otuz Birinci ve Otuz İkinci Beyitler: Peygamberin şefaatini dileme

Şiirin Teması: Hz. Muhammed’e Duyulan Sevgi

•   Şemaya yazdığınız tespitlerden yola çıkarak "okuduğunuz şiiri meydana getiren birimlerin ortak paydasını" belirtiniz.

Okuduğumuz şiiri meydana getiren beyitlerin ortak paydası Hz. Muhammed’e duyulan sevgi ve özlemdir.

c. Şiirin ve birimlerin teması arasındaki ilişkiyi açıklayınız.

Şiirin beyitlerinden her biri peygamber sevgisini farklı bir yönüyle ele almıştır. Şiirdeki “su” imgesi berraklığı, saflığı, temizliği ifade eder.

Sayfa 131

1)Fuzûlî de Bâkî gibi 16. Yüzyılda yaşamış büyük bir divan şairidir. Dönemin sosyal ve siyasi ihtişamı onun şiirlerine de yansımıştır. Şiirlerinde güçlü bir ifade ve ince bir dil zevki vardır. İmge ve mecazların tasavvuf felsefesine özgü bir derinlikle ele alınır.

11.Etkinlik

A)Şiirin Özellikleri:

Birimlerin Sayısı: 32

Konu: Hz. Muhammed’in övülmesi

Uyak Düzeni: aa,ba,ca,da…

İlk Beyit: Matla

Son Beyit: Makta

Nesib Bölümünü Oluşturan Beyitler: 2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15

Girizgah Bölümünü Oluşturan Beyitler: 16,17,18

Methiye Bölümünü Oluşturan Beyitler: 19,20

Fahriye Bölümünü Oluşturan Beyitler: 30

Dua Bölümünü Oluşturan Beyitler: 31, 32

Ölçü: Aruz

b. Şiir kaside nazım şekliyle yazılmıştır.

2)Şiirde(ilk altı beyitte) kendi anlamı dışında kullanılan kelimeler:

Kelime	Gerçek Anlamı	Şiirdeki Anlamı
Ateş	Ateş	Aşk acısı
Kubbe	Üstü yarım küre biçimindeki yapı	Dünya
Keskin	Kesiyici, yaralayıcı	Etkileyici bakış
Yaralı	Bir hastalık veya darbe sonucu	Aşk acısı çıkan kişi
Gül	Bir çiçek türü	Sevgili
Tüy	Yeni çıkmış, küçük kıl	Tazelik, güzellik

12.Etkinlik

Eşk: Gözyaşı anlamındadır. “Sevgilinin aşkıyla aşığın gözünden akan su” anlamında kullanılmıştır.

Od: Ateş anlamındadır. Aşkın gönülde yaktığı ateştir. Su bile ateşi söndüremez.

Günbed-i Devvar: Dünya anlamında kullanılmıştır.

Peykan: Kirpik anlamındadır. Sevgilinin kirpikleri bir ok gibi aşığı yaralar.

Dürr: İnci demektir. Sevgili, bir inci gibi kıymetlidir.

Gül: Sevgili anlamındadır. Sevgili gül gibi güzel ve narindir.

Müjgan: Kirpik anlamındadır.

Sayfa 132

a. Şiirin ilk beytinde şair, gönlündeki ateşin su ile söndürülemeyecek derecede çok olduğunu söyleyerek mübalağa (abartma) sanatı yapmaktadır. "Ateş" anlamındaki "od" kelimesini, aşk ateşi yerine kullanarak "mecaz" yapmaktadır. Yine aynı beyitte "su ve ateş" kelimelerini bir arada kullanarak da tezat (zıtlık) sanatı yapmıştır.

Şiirin ilk beytinde şair, kitapta anlatıldığı gibi mübalağa ve tezat sanatına yer vermiştir.

b. Şiirin 2, 3, 4, 5, 6 ve 7. beyitlerindeki söz sanatlarının adlarıaşağıda belirtilmiştir. Bu sanatla-rın nasıl yapıldığınıaçıklayınız.

İkinci beyit: Tecahüliarif:Şair  dünyanın rengini bilmiyormuş gibi davranır.

Mübalağa: Şairin gözyaşları dünyayı kaplamıştır.

Hüsnitalil: Dünyanın rengini gözyaşlarından aldığını düşünmektedir.

Tenasüp: Gözyaşı, göz, su ile kubbe, dünya  kelimelerinde anlam ilişkiis vardır.

Üçüncü Beyit:

Açık istiare: Akarsu sevgilinin keskin bakışlarına, duvar ise aşığa benzetilir.

TenasüP: Kılıç, keskin, parça parça yarık kelimeleri arasında anlam ilişkisi vardır.

Teşbih: Sevgilinin bakışları keskin bir kılıca benzetilmiştir.

Dördüncü Beyit:

Ad aktarması: Kirpiklerin sözünü korkarak söyleyen  gönül değil dildir. Gönül sözüyle dil kastedilmiştir.

Tenasüp: Korkmak, çekinmek kelimeleri arasında anlam ilişkisi vardır.

Açık istiare: Su aşka benzetilmiştir.

Beşinci Beyit:

Teşbih: Sevgilinin yüzü güle benzetilmiştir.

Tevriye: Sele vermek sözü hem boş vermek hem de bolca su vermek anlamında kullanılmıştır

Tenasüp: “Bahçıvan, gül, gül bahçesi” kelimeleri arasında anlam ilişkisi vardır.

Altıncı Beyit:

Teşbih: Su, siyahlığı yönüyle kalemin yazısına benzetilmiştir.

Kinaye: Kalem gibi sözüyle yüzdeki tüylerin özenle çizilmiş olduğu anlatılmaktadır.

Tenasüp: kalem, yazı kelimeleri arasında anlam ilişkisi vardır.

Yedinci Beyit:

Tezat: gül- diken kelimeleri arasında

Ad Aktarması: “Yanak” kelimesiyle sevgili kastedilmektedir. (parça- bütün)

Tenasüp: Yanak, kirpik kelimeleri arasında anlam ilişkisi vardır.

c. Şiirdeki imgeler ve söz sanatlarının şiire katkısını belirtiniz.

Şiirdeki imge ve söz sanatları anlatımın etkileyici ve derin bir özellik kazanmasına yardımcı olur.

ç. "Ahmed-i Muhtâr, Seyyit, Ensâr, Şeb-i Mirac" isimlerinin şiirde kullanılma nedenini açıklayınız.

”Ahmed- Muhtar, Seyyit, Ensar, Şeb-i Miraç”  isimleri Peygamber efendimizle ilgili duygu ve düşüncelerin daha somut bir biçimde ifade edilmesini sağlamak amacıyla  kullanılmıştır.

3.      Okuduğunuz şiirde Fuzulî'nin gözlem, izlenim, sezgi ve kişisel duyarlılığını belirten bölümleri söyleyiniz. Bunların yaşanmasının mümkün olup olmadığını açıklayınız.

Fuzuli Hz. Muhammed’e duyduğu sevgi ve hürmeti kendine özgü şiirsel ve felsefi bir üslupla dile getirmiştir. Bu sevgiyi doğrudan anlatmak yerine tabiatın en kutsal varlığı ve yaşam kaynağı olan “su” kavramı ile özdeşleştirerek dile getirmiştir.  Birçok beyitte suyu kişileştirmiştir.

4.      Şiiri, yan anlam bakımından değerlendiriniz.

Şiirdeki kelimelerin büyük bir çoğunluğu yan anlamda kullanılmıştır.

b.  Fuzulî'nin şiirinde dile getirilen duygu ve düşüncenin günümüz şiirinde nasıl dile getirildiğini
belirtiniz.

Fuzuli’nin şiirinde peygamber sevgisi yoğun bir imge ve mecazla övülmüş, benzetmeler ve soyut ifadelerle derinlik kazanmıştır. Ağır ve süslü bir dille sunulan bu kasidenin  anlam boyutu da derinlerdedir.

5.   a. Şiirde kullanılan Arapça ve Farsça kelimelerden birkaç örneği aşağıya yazınız.

•   Bu kelimelerin şiirde neden kullanıldığını tartışınız. Ulaştığınız sonucu belirtiniz.

Arapça Kelimeler:Devvar, muhit, aceb, mürur, rahne, vehm, mecruh

Farsça Kelimeler: Eşk, ab-gun, divar, peykan, bağ-ban, gül-zar, dil, gubar

Arapça ve Farsça kelimeleri kullanmak, divan şiirinin dil ve anlatım geleneğinin bir sonucudur.

b. Şiirin hangi geleneğin etkisiyle yazıldığını belirtiniz.

Divan şiiri kaside geleneğine göre yazılmıştır.

 Sayfa 133

b.  Fuzulî hakkındaki bilgileriniz ve okuduğunuz şiirden hakkındaki çıkarımlarınızı aşağıya yazınıZ

FUZULİ MADDELER HALİNDE TIKLAYINIZ...

c. Fuzulî'nin edebî ve fikrî yönüyle "Su Kasidesi" arasında nasıl bir ilişki olduğunu açıklayınız.

Su Kasidesi’nde Fuzuli’nin hem şair yönünü hem de peygamber sevgisini görmekteyiz.

1. Şiirdeki ahenk ögelerini belirleyiniz. Tespitlerinizi aşağıya yazınız.

Aliterasyon:ş, z

Asonans: e, u

Ölçü: Aruz ölçüsü

Uyak: -uz biz:redif

-uş:Zengin uyak

Söyleyiş özelliği: Şair, duygularını kendinden emin bir söyleyişle dile getirmektedir. Aşk duygusuyla aklını yitirmekten, susup kalmaktan gururla söz etmektedir.

2. a. Okuduğunuz şîirîn bîrimini belirtiniz.

Şiirin birim benttir.

b. Birimin özelliklerini sıralayınız.

Rubailer dört dizelik bentlerden oluşur. Aaba biçiminde uyak şeması vardır. Genellikle tek bentlik şiirlerdir.

b.  Osmanlı Devleti'nin XVII. yüzyıldaki durumu Neşatî'nin söyleyişine nasıl yansımıştır? Açıklayınız.

Neşati, tıpkı Baki gibi şiirlerinde özgüven duygusuna dayalı, kendine güvenen, yüksek perdeden bir söyleyiş sergiler.