Zihniyet Nedir? Metinlerden Zihniyet Unsurları Örnekleri

Zihniyet Nedir? Metinlerden Zihniyet Unsurları Örnekleri

Zihniyet: Bir dönemdeki sosyal, siyasî, idarî, adlî, askerî, dinî güçlerin, sivil toplum örgütlerinin, ticarî hayatın, eğitim etkinliklerinin birlikte oluşturdukları ortam ve bunların hiçbirine indirgenemeyen duygu, anlayış ve zevk bütünüdür. Şairin şiirini yazdığı dönemde hâkim olan düşünce sistemine zihniyet denir.

• Bir toplumun bireyleri, o toplumun kültürüyle, gelenek ve görenekleriyle, değer yargılarıyla yetişir.Bireyler, ortak bir zihniyete ulaşırlar. Yazar ve şairlerin edebî metinlerinde, doğal olarak bu zihniyetin yansıması da görülür. Sanatçılar, yaşamdan aldıkları konuları işlerken, toplumu zihniyetiyle birlikte ele alırlar. Zihniyet, dönemden döneme değişim gösterir.
• Sanatçı Şiirini Yazarken
•  Şiirin yazıldığı dönemdeki hâkim zihniyetten,
• Şiirin yazıldığı dönemde tartışılan sanat anlayışlarından,
• Şiirin yazıldığı dönemin sosyal, siyasî ve kültürel hayatının özelliklerinden,
• Dönemin geleneklerinden, etkilenir. Ve bu etkileri şiirine yansıtır.

METİNLERDEN ZİHNİYET ÖRNEKLERİ:

KOŞMA

Kalktı göç eyledi Avşar elleri,

Ağır ağır giden eller bizimdir.

Arap atlar yakın eder ırağı,

Yüce dağdan aşan yollar bizimdir.

Belimizde kılıcımız Kirmani,

Taşı deler mızrağımın temreni.

Hakkımızda devlet etmiş fermanı,

Ferman padişahın,dağlar bizimdir.

Dadaloğlu

Şiirin Zihniyet Unsurları

• Göçebe hayatın izleri vardır.
• At önemli bir ulaşım aracıdır o dönemde...
• Kılıç, mızrak gibi savaş aletleri kullanılmaktadır.
• Devlet yönetimi ile ozanın aşireti arasında mücadele vardır.
• Devlet padişah tarafından yönetilmektedir.
• Ozanın epik bir söyleyişi vardır.
• Ozan yiğit , cesur ve korkusuzdur.

OĞUZ KAĞAN DESTANI'NDAKİ ZİHNİYET UNSURLARI ŞÖYLEDİR

• Kağanın “kut”lu olduğu inancı(Tanrı gibi gökte olmuş Türk Bilge Kağan…)
• Gök Tanrı inancı( inanç sistemi)
• Devlet idaresindeki birtakım unsurlar:(şadpıt, tarkat, buyruk beyleri…)
• Ordunun sevk edilmesi, düzenlenen askeri seferler
• Dönemin yer adları:(Ötüken,Şantung Ovası,Demir Kapı,İnci Nehri,Tibet)
• Çinlilerle anlaşmalar yapıldığı (siyasi zihniyet)
• Çinlilerle ipek,altın , (edebiyat fatihi özgün içerik) gümüş ticareti yapıldığı (ekonomik zihniyet
• Çinlilerin Türklere yaptığı hileler, entrikalar…(siyasi ilişkiler)
• Kısa cümlelerin kullanılması, dilin ÖzTürkçe olması,anlatımda aliterasyonlar görülmesi,bir söylev niteliğinde olması edebi zevki yansıtmaktadır.

• DİKKAT METİNLER ÜZERİNDE DİĞER ZİHNİYET ÖRNEKLERİ İÇİN AŞAĞIDAKİ BAĞLANTILARI TIKLAYINIZ...

• İSTİKLAL MARŞINDAKİ ZİHNİYET UNSURLARI
• BOZKURT DESTANI'NDAKİ ZİNHİYET
• OĞUZ KAĞAN DESTANININ ZİHİNYET UNSURLARI
• DİNİ-TASAVVUFİ ŞİİRLERDEKİ ZİHNİYET
• SEYYİD NESİMİ'NİN YAŞADIĞI DÖNEMDEKİ ZİHNİYET
• YUNUS EMRE'NİN İLAHİ'SİNDEKİ ZİHNİYET
• LALE DEVRİ'NİN HAKİM ZİHNİYETİ VE BUNUN METİNLERE YANSIMASI
• ORHAN VELİ'NİN ŞİİRLERİNDEKİ ZİHNİYET