ŞEMSETTİN SAMİ KISACA EDEBİ KİŞİLİĞİ-ESERLERİ MADDELER HALİNDE

ŞEMSETTİN SAMİ( 1850-1904)

Edebi Kişiliği ve Eserleri: 

• Tanzimat edebiyatında dil, sözlük ve ansiklopedi alanında yaptığı çalışmalarıyla tanınan bir yazarımızdır.
• Kamus-ı Türki adlı sözlük, yazarın dilimize kazandırdığı en önemli eseridir. Ayrıca Kamus-ı Fransevi, Kamus-ı Arabi gibi sözlüklerle, ilk ansiklopedi sayılabilecek Kamusu'l-A'lam adlı altı ciltlik büyük yapıtı oluşturmuştur. 
• "Kamus-ı Alam"; tarih ve coğrafya alanında oluşturulan ve altı ciltten oluşan büyük bir sözlüktür. Türkçenin ilk ansiklopedisi olarak kabul edilir.
• Zamanın en büyük dil bilgini olarak tanınır. 
• Türkçenin, Osmanlıcılık fikrinin en önemli temsilcilerinden olan Şemsettin Sami, Osmanlı Devleti'nin modernleşerek güçlenmesi için büyük çaba gösterir ve ortak dil Türkçenin önemi üzerinde durur. 
• Şemsettin Sami'nin en önemli özelliği Türkçeye verdiği büyük emektir. Türkçeyi geliştirmek, öğretmek ve incelemek için çok büyük çaba gösterir. Türkçenin yapısı yani etimolojisi üzerinde önemle durur.
• Gazeteler ve dergiler çıkarmıştır.
• Türk dilinin sadeleştirilmesi konusunda önemli çalışmaları vardır.
• Orhun Yazıtlarını ve Kutadgu Bilig'i Türkiye Türkçesine çeviren ilk aydınımızdır.
• İlk yerli romanımız olan Taaşuk-ı Talat ve Fitnat onun eseridir. Talat ile Fitnat'ın aşkını, görücü usulü ile evlenmenin sakıncaları, kölelik ve cariyeliği anlatan bu eser ilk romanımızdır. İlk örnek olduğu için teknik yönden oldukça zayıftır.

                                                           
ESERLERİ:
Roman 

Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (1873)

OyunBesa yahut Ahde Vefa (1874)
Seydi Yahya (1875)
Gâve (1876)
Mezalim-i Endülüs (basılmadı)
Vicdan (basılmadı)


Çeviri Florian, Galatée 1773
Dumanoir & d'Ennery, İhtiyar Onbaşı (1874)
Daniel Defoe, Robinson Crusoe
Victor Hugo, Sefiller (1880, son cildi eksik)
Ali bin Ebi Talib Efendimizin Eş'ar-ı Müntehabeleri (1900, Ali bin Ebu Talib'e atfedilen Divan'dan çeviriler)

Sözlük ve Ansiklopediler
Kamus-ı Fransevî (1882-1905, Fransızca-Türkçe sözlük
Kamus-ı Fransevî (1885, Türkçe-Fransızca sözlük)
Küçük Kamus-ı Fransevî (1886, Fransızca-Türkçe sözlük)
Kamus-ül Âlam (6 cilt, 1889-1898, genel ansiklopedi)
Kamus-ı Arabî (1898, Arapça-Türkçe sözlük, tamamlanmadı)
Kamus-ı Türkî (2 cilt, 1899-1900, tıpkıbasımları 1978, 1998)

Dilbilgisi Kitapları

Usul-i Tenkit ve Tertib (1886)
Nev'usul Sarf-ı Türkî ((1891, modern Türkçe gramer)
Yeni Usul Elifba-yı Türkî (1898)
Usul-i Cedid-i Kavaid-i Arabîye (1910, yeni usul Arapça ders kitabı)
Tatbikat-ı Arabîye (1911)

Ayrıca "Cep Kütüphanesi" dizisinde astronomi, jeoloji, antropoloji, İslam medeniyeti tarihi, kadınlar, mitoloji, dilbilim üzerine kitapçıklar yazdı. Letaif adlı iki ciltlik fıkra derlemesi, Emsal adlı dört ciltlik özlü sözler derlemesi, okullar için alfabe ve okuma kitapları yayınladı.

Ayrıca Arnavutça bazı eserleri ve Abetarja e Shkronjëtoreja adlı gramer kitabı vardır.