ÖMER SEYFETTİN YÜKSEK ÖKÇELER ÖZETİ, KİŞİLER, YER, ZAMAN (AYRINTILI TAHLİLİ)

Ömer Seyfettin Yüksek Ökçeler Hikaye İncelemesi (Konusu, teması, olay örgüsü, kişiler ve özellikleri, mekan ve zaman, çatışmaları, ana düşüncesi...)

ÖMER SEYFETTİN-YÜKSEK ÖKÇELER

Hikayenin Konusu: Ömer Seyfettin’e ait olan “Yüksek Ökçeler” adlı hikaye, genç yaşında yaşlı bir ihtiyar ile evlenen daha sonra dul kalan zengin bir kadın olan Hatice Hanım'ın evinin hizmetçileri ile yaşamış olduğu olayları anlatıyor. Hatice Hanım’ın yüksek ökçeli ayakkabıları bu anekdotun hikayenin başında ortaya çıkmasını engellemiştir. Batı hayranlığının timsali olan yüksek ökçeli (topuklu) ayakkabılar ne zaman terk edilmiş o zaman da yalı içerisinde görülen diğer aksaklıklar Ömer Seyfettin’in üzerinde durduğu önemli temalar haline gelir.

Hikayenin Özeti:

Ömer Seyfettin bu hikayesinde Hatice Hanım karakteriyle Batı hayranlığını, şekil üzerinde uygulamaya çalışan bir kadın tiplemesinden faydalanarak dile getirir. Tanzimat Edebiyatı'nda sıkça işlenen bu konu Ömer Seyfettin'de bu hikaye ile devam eder. Hikayenin sosyal içerikli diğer bir konusu da izdivaç (evlilik)  olayındaki çarpıklığın dile getirilişidir. Devrin getirdiği sosyal yapılanma kadınların genç yaşta ilerlemiş yaştaki erkeklerle evlendirilmesine zemin hazırlıyordu. Hatice Hanım’ da on üç yaşında iken altmış altı yaşında zengin bir ihtiyarla evlenmiştir. Hatice Hanım'ın bu izdivacın sonunda erkeklerden nefret etmeye başladığı görülür. Eşinin ölümünden sonra da bir daha evlenmemesi bu tepkinin sonucudur.

Hatice Hanım'ın Batı hayranlığı yüksek ökçeli ayakkabı merakıyla dile getirilir. Bu merak Hatice Hanım'ın rahatsızlanmasına da sebep olmuştur. Devrin bu çarpık merakı Ömer Seyfettin’in kendi kaleminde şekilcilik boyutuyla kendi üslubuyla dile getirilir.

Bu çalkantılarda zamanla etkilenen Hatice Hanım’da artık gözünün görmediğinden vicdanım rahat düşüncesi ile eski hayatına tekrar geri döner.

Teması: Sosyal çarpıklık, toplumsal yozlaşma

Ana düşüncesi: Göz görmeyince gönül katlanır.
                                                             
ŞAHIS KADROSU VE ÖZELLİKLERİ:
Hatice Hanım: On üç yaşında iken altmış yaşında biri ile evlendirilmiş, genç yaşta dul kalmış biridir. Başlıca merakı temizlik ve namusluluktur. Köşkteki hizmetçileri sürekli traş ettirir, temizler. Beyazlar giydirir. Genç yaşta ihtiyar biri ile evlendirilmesinden dolayı izdivaç lafından nefret eder. Yüksek ökçeli ayakkabı giyme merakı vardır.

Aşçı Mehmet : Köşkte aşçılık yapmaktadır. Hatice Hanım'ın çok güvendiği birisidir. Fakat sadık biri değildir. Evden yiyecek içecek aşırıp etrafındakilerle yemektedir. Hırsızdır. Yöresel ağızla konuşur.

Gülter: Hatice Hanımın evlatlığıdır. O da hırsızlıkta Mehmet’le işbirliği yapar.

Eleni: Köşkün hizmetçisidir. Hatice Hanım'ın güvenin boşa çıkarır. İşinden olma korkusuyla Mehmet’le fazla görüşmez. Fakat o da Mehmet gibi hırsızlık yapar.

MEKAN: Göztepe'de bir köşk. Köşkün arka bahçesinde bir mutfak var. Üst kata merdivenlerle çıkılıyor.

ZAMAN: Hikayede zaman gerçekçidir. Zaman ifadeleri yıl, ve yaş kavramları etrafında oluşmuştur. Bunun dışında hikayenin Tanzimat sonrası Milli Edebiyat Dönemi'ni anlattığını eserden ve yazarın zihniyetinden çıkarabiliriz. Metinde geçen zaman ifadeleri:

“On üç yaşında iken altmış yaşında biri ile evlendirilmiş, on sene vardı ki, bir gün olup, iki gün içinde, bir hafta içinde, ertesi gün, bu dokuz senelik sadık hizmetçiler..”

ANLATICI VE BAKIŞ AÇISI: Hikayede anlatılanlar ilahi anlatıcı bakış açısıyla aktarılmıştır. Anlatıcı olayların öncesi ve sonrasını, kahramanların iç dünyalarını bilen "hakim anlatıcı"dır.

DİL VE ANLATIM: Eserde sürükleyici bir anlatım kullanılmış, merak duygusu ön plana çıkarıldığı için eser akıcı bir özellik kazanıyor. Dili dönemine göre sade ve yalındır.  Hikaye Mili Edebiyat akımının dil anlayışını yansıtıyor.

Yazar Hakkında: Ömer Seyfettin Edebi Kişiliği ve Eserleri