SALTUKNAME HAKKINDA BİLGİ
SALTUKNÂME’DE YER ALAN EFSANELERİN GÜNÜMÜZ SÖZLÜ KÜLTÜRÜNE YANSIMASI
Prof. Dr. Ali Berat ALPTEKİN
Sarı Saltuk, Anadolu ve Rumeli’nin fethi ve İslamlaştırılmasında üstün başarılar göstermiş menkıbevi bir kahramandır. Bu kahramanın hayatı ve gazaları etrafında pek çok efsane / menkıbe oluşmuştur. Sarı Saltuk’un hayatı ve menkıbelerini konu alan Saltuknâme adlı üç ciltten oluşan ba- ğımsız bir eser vardır. Eser, Ebu’l Hayr-ı Rumî tarafından Cem Sultan’ın isteği üzerine hazırlanmıştır. Eserde yer alan bilgiler -Saltuk’un hayatı, kahramanlıkları ve menkıbeleri- Rumî tarafından, dönemin Türk coğrafyasından yedi yıl boyunca yapılan derlemeler sonucu elde edilmiştir. Sarı Saltuk hakkında anlatılan menkıbelerin benzerlerine günümüz sözlü kültüründe de rastlanmaktadır. Bu durum beş yüz yıl boyunca Anadolu insanının sözlü kültür ortamında efsanelerin / menkıbelerin önemli bir yeri olduğunu göstermektedir. Bu özellik ayrıca kültürün sürekliliği bağlamında da değerlendirilmelidir. Saltuknâme üzerinde tarih, halk edebiyatı ve dil alanında olmak üzere üç önemli çalışma yapılmıştır. Ancak bu çalışmalarda konu üzerinde hemen hemen hiç durulmamıştır. Bu makalede Saltuknâme’de tespit ettiğimiz menkıbeler kültürün sürekliliği bağlamında incelenmiştir. Bu menkıbeler günümüz sözlü kültüründe yaşayan benzer örnekleriyle çeşitli açılardan karşılaştırılmış ve metinlerde meydana gelen değişiklikler tespit edilmiştir. Makalemiz metinler arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları tespit etmek üzere hazırlanmış metin merkezli bir incelemedir. Bu nedenle metinlerin yaşatıldığı bağlam ve anlatıcıları üzerinde durulmamıştır.
MAKALENİN TAMAMINA ULAŞMAK İÇİN TIKLAYINIZ