9. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Sorumluluk Sınavı Örnek Soruları ve Cevap Anahtarı (Eylül-2020)

Bu yazımızda 9. sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Eylül Dönemi sorumluluk sınavı örnek soruları ve cevap anahtarı yer alıyor. Sorumluluk sınavı soruları sadece ilk dönem üniteleri (giriş, hikaye, şiir, masal-fabl) ve bu ünitelerde yer alan dil bilgisi konuları olan isimler, sıfatlar, noktalama işaretlerini kapsamaktadır. www.edebiyatfatihi.net

EDEBİYAT FATİHİ 9. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI SORUMLULUK SINAVI ÖRNEK SORULARI

Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?

Benim mi Allahım bu çizgili yüz?

Ya gözler altındaki mor halkalar?

Neden böyle düşman görünürsünüz,

Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?

...
Neylersin ölüm herkesin başında.
Uyudun uyanamadın olacak.
Kim bilir nerde, nasıl, kaç yaşında?
Bir namazlık saltanatın olacak,
Taht misali o musalla taşında.

                                     (Cahit Sıtkı Tarancı)

1. Tablodaki soruları şiire göre cevaplayınız. (10 Puan)

Nazım birimi
Teması
Redif-Kafiyeleri
Ölçüsü
Konusuna Göre Şiir Türü

2. Şiirden iki adet söz sanatı bulup bunları açıklayarak yazınız. (10 Puan)


3. Şiirden beş tane sıfat bulup çeşidiyle yazınız.  (10 Puan)

Öğretmen edebiyat dersinde öğrencilere "Edebiyatın tarihle ilişkisini anladınız mı?" diye sorar. Öğrenciler de "Evet, anladık." der.

4. Yukarıdaki parçada geçen iletişimin ögelerini belirleyiniz. (10 Puan)

a) Gönderici:

b) Alıcı:

c) İleti:

d) Kanal:

e) Bağlam:

5. Aşağıda boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız. (10 Puan)

a) Güzel sanatlar; ......................,  görsel (plastik) ve dramatik (ritmik) sanatlar olmak üzere üç gruba ayrılır.
b) Bir hikaye yazarı hastanedeki kahramanın içsel özelliklerini anlatmak için ................................ biliminden yararlanır.
c) Masallarda…………………………. bölümü, dinleyicinin ilgisini çekme amacı taşıyan tekerleme bölümüdür.
d) ………………………..; edebî bir heyecan uyandırmak, estetik zevk ve anlayış kazandırmak amacıyla yazılır.
e) İlk örneklerini Rus yazar Anton Çehov’un verdiği hikaye türü ………………………………… hikayesidir.
f)  ………………………….. aynı meslek veya topluluktaki insanların ortak dilden ayrı olarak kullandıkları özel dil veya söz dağarcığıdır
g) Hikayelerde toplumsal değil sadece kendini temsil eden kişiye ……………………………………. denir.
h) Bir dilin, tarihî gelişimi içinde yazılı kaynaklarla izlenemeyen dönemlerinde ayrılmış kollarına ………………….. denir.
ı) XV. yüzyılda …………………………..’nin yazdığı Harnâme, Türk edebiyatındaki ilk fabl örneğidir.

i) .............................  bir dilin bir ülke sınırları içindeki farklıyerleşim bölgelerinde ses, şekil, söz dizimi ve anlamca farklılaşan konuşma biçimidir.

6. Masal ile fabl arasındaki farklardan dört tanesini yazınız.  (10 Puan)

7. Aşağıdakileri soruları hikaye parçasına göre cevaplayınız.  (10 Puan)

KAŞAĞI

Hasan hastalandığından beri Pervin’in yanında yatıyordum. O gece hiç uyuyamadım.  Dalar dalmaz kardeşimin hayali gözümün önüne geliyordu. “İftiracı!” diye karşımda ağlıyordu. Hemen Pervin’i uyandırdım.

— Ben Hasan’ın yanına gideceğim, dedim.

— Niçin?

— Babama bir şey söyleyeceğim!

— Ne söyleyeceksin?

— Kaşağıyı benim kırdığımı söyleyeceğim!

— Hangi kaşağıyı?

— Geçen yılki... Hani babam Hasan’ı dövmüştü sonra da darılmıştı ya!

Lafımı tamamlayamadım. Hıçkırıklar içinde boğuluyordum. Ağlaya ağlaya Pervin’e olanları anlattım. Babama söylersem belki Hasan da duyacak, beni affedecekti. Pervin:

— Yarın söylersin, dedi.

— Hayır, şimdi gideceğim.

— Şimdi Baban uyuyor. Hasan da uyuyor. Yarın sabahtan söylersin. Kardeşini de öpersin, ağlarsın seni bağışlar.

— Oldu öyleyse.

— Haydi, şimdi uyu!

Sabaha kadar uyuyamadım. Hava aydınlanmaya başlarken Pervin’i uyandırdım. Kalktık.  İçimdeki zehir gibi vicdan azabını boşaltmak istiyor, acele ediyordum. Sofada babamla Dadaruh’u ağlarken bulduk. Ne yazık ki zavallı kardeşim o gece ölmüştü.

8. Aşağıdakileri soruları hikaye parçasına göre cevaplayınız.  (10 Puan)

a) Hikayede ........................ teması işlenmiştir. 

b) Parça .......................... bakış açısıyla yazılmıştır.

c) Hikayede ............................. anlatım tekniğinden yararlanılmıştır. 

d) Hikaye türü olarak ............................. hikayesinin özelliklerini yansıtmaktadır.

e) Parça hikayenin ........................... bölümüdür. 

9. "Kaşağı" başlıklı parçadan aşağıdaki isim çeşitlerinden birer örnek bulup yazınız. (10 Puan)

a) Cins isim:

b) Özel İsim:

c) Soyut İsim:

d) Somut İsim:

e) Tekil isim: 

10. Aşağıdaki parçada yay ayraçla belirtilen yerlere uygun  noktalama işaretlerini yazınız.  (10 Puan)

Oldum olası sevmişimdir vapur yolculuğunu (  ) Bu sabah da 9(  )15 Beşiktaş( )Kadıköy

vapurundaydım. Yanımda bir genç (   ) Elinde telefon ( ) kulağında kulaklıkla kendinden

geçmiş vaziyette bambaşka bir evrende bambaşka bir hayat yaşıyor gibiydi.

Not: Süre bir ders saatidir, her sorunun tam ve doğru cevabı 10 puandır. 

CEVAP ANAHTARI

Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?

Benim mi Allahım bu çizgili yüz?

Ya gözler altındaki mor halkalar?

Neden böyle düşman görünürsünüz,

Yıllar yılı dost bildiğim aynalar?

...
Neylersin ölüm herkesin başında.
Uyudun uyanamadın olacak.
Kim bilir nerde, nasıl, kaç yaşında?
Bir namazlık saltanatın olacak,
Taht misali o musalla taşında.

1. Tablodaki soruları şiire göre cevaplayınız. 

Nazım birimi	Bent
Teması	Ölüm
İkinci  birimin Redif-Kafiyeleri	başında-yaşında ➡-ında: redif, -aş: tam uyak olacak: redif, -ın: tam uyak
Ölçüsü	11'li hece ölçüsü
Konusuna Göre Şiir Türü	Lirik şiir

2. Şiirden iki adet söz sanatı bulup bunları açıklayarak yazınız.

• Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?/ Benim mi Allahım bu çizgili yüz? dizelerinde şair saçlarının beyazladığını bildiği halde bilmez­likten gelerek “şakaklarıma kar mı yağdı” diyor; ayrıca çizgili yüzün kendine ait olduğunu biliyor ama bilmez­likten gelerek “benim mi Allahım” diyerek tecahül-i arif sanatı yapmıştır. Saçlarının beyazlığını kar'a benzetip saçları söylemediği için istiare sanatı yapmıştır. 
• Cenaze namazı sırasında tabutun konduğu musalla taşı bir taht’a benzetilmiştir, teşbih sanatı vardır.

3. Şiirden beş tane sıfat bulup çeşidiyle yazınız. 

• bu➠işaret sıfatı
• çizgili➠niteleme sıfatı
• mor➠niteleme sıfatı
• dost bildiğim➠niteleme sıfatı 
• kaç➠soru sıfatı

Öğretmen edebiyat dersinde öğrencilere "Edebiyatın tarihle ilişkisini anladınız mı?" diye sorar. Öğrenciler de "Evet, anladık." der.

4. Yukarıdaki parçada geçen iletişimin ögelerini belirleyiniz.

a) Gönderici: Öğretmen

b) Alıcı: Öğrenciler

c) İleti:  "Edebiyatın tarihle ilişkisini anladınız mı?" 

d) Kanal: Söz

e) Bağlam: Sınıf

5. Aşağıda boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle tamamlayınız.
a) Güzel sanatlar; fonetik (işitsel)  görsel (plastik) ve dramatik (ritmik) sanatlar olmak üzere üç gruba ayrılır.
b) Bir hikaye yazarı hastanedeki kahramanın içsel özelliklerini anlatmak için psikoloji biliminden yararlanır.
c) Masallarda döşeme bölümü, dinleyicinin ilgisini çekme amacı taşıyan tekerleme bölümüdür.
d) Edebi metinler .; edebî bir heyecan uyandırmak, estetik zevk ve anlayış kazandırmak amacıyla yazılır.
e) İlk örneklerini Rus yazar Anton Çehov’un verdiği hikaye türü  durum  hikayesidir.
f)  Jargon aynı meslek veya topluluktaki insanların ortak dilden ayrı olarak kullandıkları özel dil veya söz dağarcığıdır
g) Hikayelerde toplumsal değil sadece kendini temsil eden kişiye karakter denir.
h) Bir dilin, tarihî gelişimi içinde yazılı kaynaklarla izlenemeyen dönemlerinde ayrılmış kollarına lehçe denir.
ı) XV. yüzyılda Şeyhi’nin yazdığı Harnâme, Türk edebiyatındaki ilk fabl örneğidir.

i) Ağız  bir dilin bir ülke sınırları içindeki farklıyerleşim bölgelerinde ses, şekil, söz dizimi ve anlamca farklılaşan konuşma biçimidir.

6. Masal ile fabl arasındaki farklardan dört tanesini yazınız. 

• Masalların çoğu sonradan yazıya geçirilmiştir, fablların çoğunun yazarı bilinir. 
• Masallar düz yazı şeklindedir, fabllar ise genellikle manzumdur.
• Masallar tekerlemeyle başlarken fabllar başlamaz. 
• Masallarda dilek bölümü vardır fabllarda ise öğüt bölümü...

7. Aşağıdakileri soruları hikaye parçasına göre cevaplayınız. 

KAŞAĞI

Hasan hastalandığından beri Pervin’in yanında yatıyordum. O gece hiç uyuyamadım.  Dalar dalmaz kardeşimin hayali gözümün önüne geliyordu. “İftiracı!” diye karşımda ağlıyordu. Hemen Pervin’i uyandırdım.

— Ben Hasan’ın yanına gideceğim, dedim.

— Niçin?

— Babama bir şey söyleyeceğim!

— Ne söyleyeceksin?

— Kaşağıyı benim kırdığımı söyleyeceğim!

— Hangi kaşağıyı?

— Geçen yılki... Hani babam Hasan’ı dövmüştü sonra da darılmıştı ya!

Lafımı tamamlayamadım. Hıçkırıklar içinde boğuluyordum. Ağlaya ağlaya Pervin’e olanları anlattım. Babama söylersem belki Hasan da duyacak, beni affedecekti. Pervin:

— Yarın söylersin, dedi.

— Hayır, şimdi gideceğim.

— Şimdi Baban uyuyor. Hasan da uyuyor. Yarın sabahtan söylersin. Kardeşini de öpersin, ağlarsın seni bağışlar.

— Oldu öyleyse.

— Haydi, şimdi uyu!

Sabaha kadar uyuyamadım. Hava aydınlanmaya başlarken Pervin’i uyandırdım. Kalktık.  İçimdeki zehir gibi vicdan azabını boşaltmak istiyor, acele ediyordum. Sofada babamla Dadaruh’u ağlarken bulduk. Ne yazık ki zavallı kardeşim o gece ölmüştü.

8. Aşağıdakileri soruları hikaye parçasına göre cevaplayınız. 

a) Hikayede vicdan azabı teması işlenmiştir. 

b) Parça kahraman anlatıcının bakış açısıyla yazılmıştır.

c) Hikayede diyalog  anlatım tekniğinden yararlanılmıştır. 

d) Hikaye türü olarak olay hikayesinin özelliklerini yansıtmaktadır.

e) Parça hikayenin çözüm bölümüdür. 

9. "Kaşağı" başlıklı parçadan aşağıdaki isim çeşitlerinden birer örnek bulup yazınız.

a) Cins isim: kaşağı, göz...

b) Özel İsim: Pervin, Dadaruh...

c) Soyut İsim: hayal, vicdan..

d) Somut İsim: kaşağı, hava...

e) Tekil isim: gece, kaşağı...

10. Aşağıdaki parçada yay ayraçla belirtilen yerlere uygun  noktalama işaretlerini yazınız. 

Oldum olası sevmişimdir vapur yolculuğunu (.) Bu sabah da 9(.)15 Beşiktaş(-)Kadıköy

vapurundaydım. Yanımda bir genç (...) Elinde telefon (,) kulağında kulaklıkla kendinden

geçmiş vaziyette bambaşka bir evrende bambaşka bir hayat yaşıyor gibiydi.

Başarılar dileriz...