Benzetmeci ve Göstermeci Tiyatronun Özellikleri, Farkları Nelerdir?

Bu yazıda benzetmeci ve göstermeci tiyatronun özelliklerini ve aralarındaki farklar yer alıyor. 

Tiyatro türünün başlıca biçimleri şunlardır:

a) Benzetmeci Tiyatro: Sahnede gösterilenlerin gerçek yaşamdan farklı olmadığını anlatan tiyatro eserleri, benzetmeci tiyatronun örnekleridir. Bu tür tiyatronun amacı, seyircileri sahnede gördüklerinin bir oyun olmadığı, yaşamlarından bir kesit olduğu düşüncesine götürmektir. Benzetmeci tiyatro, seyirciyi böylece yanıltmak ister. Oyuncular, sahnede rol yaparken sanki hiç seyirci yokmuş gibi davranırlar. Oyunun bitiminde de ortada gözükmeyerek seyircide uyandırdıkları etkinin sürüp gitmesini düşünürler.

b) Göstermeci Tiyatro: Bu tiyatro biçimi benzetmeci tiyatroya karşıt bir anlayışla geliştirilmiştir. Göstermeci tiyatroda sahnede gösterilenlere aldanmamak gerektiği, bunun bir oyundan ibaret olduğu vurgulanır. Sahne ile seyirci arasında yakın bir diyalog vardır. Oyuncular zaman zaman seyircilere seslenirler ve sahnede gösterilenlerin bir oyundan ibaret olduğunu hatırlatırlar. Türk halk tiyatrosundaki ortaoyunu, göstermeci tiyatronun tipik bir örneğidir.

KARŞILATIRMASI

Benzetmeci Tiyatro Eylemlerle çalışır. Seyirci, sahne eylemine karıştırılır. Etkinliği harcanıp tüketilir. Seyircide bir takım duyguların uyanması sağlanır. Seyirciye bir yaşantı sunulur. Seyirci olay içerisine sokulur. Aşılama yoluyla çalışılır. Seyircinin duyguları olduğu gibi tutulur. İnsan, bilinen bir varlık olarak kabul edilir. İnsan, hiç değişmez. Seyircinin kaygısı, son üzerinde toplanır. Her sahne, bir sonrası için vardır. Organik bir büyüme görülür. Olaylar, düz bir çizgi üzerinde sürüp gider. Olayların gelişmesi evrimsel yoldadır. İnsan belirli bir niceliktir. Düşünce, varoluşu yönetir. Duygu egemendir.

Göstermeci Tiyatro Anlatım’a başvurulur. Seyirci, gözlemci, olarak tutulur. Etkin duruma sokulur. Seyirciye bir takım yargılar verdirilir. Bir dünya görüşü sunulur. Seyirci olay karşısında tutulur. Kanıtlar, tanıtmalarla çalışılır. Duyguları ileri götürüp bir takım bilgilere varılır. İnsan, inceleme konusu yapılır. İnsan, değişir de, değiştirir de. Oyunun gidişi üzerine toplanır. Her sahne, kendisi için vardır. Kurgu yöntemi gereklidir. Olaylar, eğriler durumunda sürüp gider. Olayların gelişmesi sıçramalıdır. İnsan, oluşum durumundadır. Toplumsal varoluş, düşünceyi yönetir. Akıl egemendir.

Kaynak: Karşılaştırma tablo https://selingecici.wordpress.com adresinden alıntıdır.