Bu yazımızda ilahi türünün en önemli temsilcilerinden biri olan Yunus Emre'nin "Canım kurban olsun senin yoluna" ilahisinin teması, konusu, iletileri, ahenk unsurları (kafiye-redif-ölçü) vb. incelemesi yer alıyor.

İLAHİ 

Canım kurban olsun senin yoluna,
Adı güzel, kendi güzel Muhammed,
Şefaat eyle bu kemter kuluna,
Adı güzel, kendi güzel Muhammed

Mü'min olanların çoktur cefâsı,
Ahirette olur zevk-u sefâsı,
On sekiz bin âlemin Mustafâ'sı,
Adı güzel, kendi güzel Muhammed

Yedi kat gökleri seyrân eyleyen,
Kûrsûnün üstünde cevlân eyleyen.
Mi'râcda ümmetin Hak’dan dileyen,
Adı güzel, kendi güzel Muhammed

Hazırlayan:  edebiyatfatihi.net 

İÇERİK: 

Teması:  Hz. Muhammet (S.A.V) sevgisi, Hz. Muhammet'e övgü
İletiler:
  • Hz. Muhammet (S.A.V) sevgisi her şeyin üstündedir.
  • Peygamberimiz insanlığın en yücesi ve sevilenidir. 
  • Müslümanlar için dünyada cefa, sıkıntı çoktur.
  • İnananlar için gerçek zevk ve sefa yeri ahirettir.
  • Mirac'da yedi kat göğe yükselen peygamberimiz ümmeti için Allah'tan af ve mağfiret dilemiştir. edebiyatfatihi.net

Zihniyet: Yunus Emre tasavvuf düşüncesine sahip bir tekke-tasavvuf edebiyatı sanatçısıdır. Şiirde Hz. Muhammet'e (SAV) övgü ve ona duyulan sevgi tema olarak işlenmiştir.
Bu ilahiden çağın sanat, din, dil ve kültür anlayışıyla ilgili bilgiler ediniyoruz.

Şiir ve Ahenk:

Ahenk Unsurları

Ölçüsü: 11'li hece ölçüsü

Kafiye ve Redifleri:

a--Canım kurban olsun senin yoluna,
b--Adı güzel, kendi güzel Muhammed,
a--Şefaat eyle bu kemter kuluna,
b--Adı güzel, kendi güzel Muhammed

➠"-una" redif; "l" yarım kafiye
➠"Adı güzel, kendi güzel Muhammed" redif

c--Mü'min olanların çoktur cefâsı,
c--Ahirette olur zevk-u sefâsı,
c--On sekiz bin âlemin Mustafâ'sı,
b--Adı güzel, kendi güzel Muhammed

➠"sı" redif; "fâ" zengin kafiye (uzun ünlüler "â" iki ses kabul edilir.)

d--Yedi kat gökleri seyrân eyleyen,
d--Kûrsûnün üstünde cevlân eyleyen.
d--Mi'râcda ümmetin Hak’dan dileyen,
b--Adı güzel, kendi güzel Muhammed

➠"yen" redif; "le" tam kafiye

Kafiye Düzeni: abab/cccb/ dddb (Koşma tipi uyak düzeni)

Yapısı: Şiir dört dizelik bölümlerden oluşmuştur.  Nazım birimi dörtlüktür. Şiirde halk edebiyatına ait nazım biçimi özellikleri görülmektedir. (Kafiye düzeni koşma tipindedir) İçerik olarak halk edebiyatının dini-tasavvufi şiirinin özelliklerini yansıtmaktadır.

 Nazım Türü: İlahi

EK BİLGİ VE ÖNEMLİ UYARILAR: Emekli öğretim üyesi Nurettin Albayrak Halk Bilimi dergisindeki "Türk Halk Şiirinde Biçim ve Tür Sorunu" başlıklı makalesinde şöyle belirtiyor: İlahinin tür mü, biçim mi olduğu hususunda da araştırmacılar arasında kesin bir görüş birliği yoktur. Edebiyat terimi olarak ilahi kelimesi günümüzde nazım birimi, ölçüsü, uyak düzeni gibi şekil özellikleri kısmen belli olan bir nazım biçimini hatırlatsa bile  mutlaka dini bir içerik taşıyan ve beste eşliğinde okunan şiirleri ifade etmektedir. Bu temel özellikler dikkate alındığında şöyle bir tanım yapılabilir: İlahi, mutlaka dini içerikli olup kendine özgü bir ezgi eşliğinde söylenen ve biçim özellikleri az çok belirginlik kazanmış bir nazım türüdür.  (Makalenin tamamı için burayı tıklayabilirsiniz)

Şiir Dili ve Üslup:

İlahide sade, yalın bir halk dili kullanılmıştır. Coşkun bir lirizm ve içten söyleyiş hakimdir.

Metin ve Şair

YUNUS EMRE 
EDEBİ KİŞİLİĞİ

  • 1238'de doğduğu 1320'de vefat ettiği tahmin ediliyor.
  • Yaşına ilişkin bilgiler sınırlıdır. Doğum ve ölüm yeri kesin olarak bilinmemektedir.
  • 13. yüzyılın ortalarına doğru Moğol İstilası ve Selçuklu Devleti'nin yıkıldığı dönemde Anadolu'da yaşadığı sanılıyor.
  • Taptuk Emre'nin dergahında hitmet etti. Taptuk Emre'nin düşüncelerini yaymak için Anadolu'da köy köy kasaba kasaba dolaştı.
  • Şiirlerinde içli bir Allah aşkı ve derin bir insan sevgisi vardır.
  • Tüm şiirlerinde Allah'a ulaşma çabasıyla duyduğu mutluluk, O'na kavuşma isteğinin coşkusu ve kavuşamamanın verdiği acı vardır.
  • İlahi türünün en güzel örneklerini vermiştir.
  • Çoğunlukla hece ölçüsü kulllanmıştır. Risaletü'n Nushiyye adlı eserinde ise aruz ölçüsünü kullanmıştır.
  • Sade bir Türkçe ile söylemiştir. Halk dilinin deyiş ve özelliklerini de şiirlerinde kullanmıştır. Süsten uzak ve içten söylemiştir.
  • Tasavvufun çizgilerini ve felsefesini halka en iyi anlatan mutasavvıftır.
ESERLERİ
  • Divan
  • Risaletü'n Nushiyye (Nasihatler Kitabı)


Yazıya Tepkini Göster!

Bir Yorum Yaz

YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...

1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.

Daha yeni Daha eski

Reklam

Reklamlar