Bu yazımızda Alp Er Tonga sagusunda ahengi sağlayan özellikleri, unsurları yani kafiyelerini, rediflerini, kafiye düzenini, ölçüsünü, duraklarını, asonans ve aliterasyonlarını inceledik...
ALPER TONGA SAGUSU
Teması: Saguda birden fazla tema işlenmiştir: Ölüm, kahramanlık, erdemin yüceliği...
Konusu: Ünlü Türk hükümdarı Alp Er Tonganın ölümünden duyulan acı, aynı zamanda oluştuğu dönemde kötülüklerin çoğalması, erdemin ve ahlakın zayıflaması gibi konular işlenmiştir.
AHENK UNSURLARI
Saguda ahengi sağlayan özellikler/unsurlar
ALPER TONGA SAGUSU
Teması: Saguda birden fazla tema işlenmiştir: Ölüm, kahramanlık, erdemin yüceliği...
Konusu: Ünlü Türk hükümdarı Alp Er Tonganın ölümünden duyulan acı, aynı zamanda oluştuğu dönemde kötülüklerin çoğalması, erdemin ve ahlakın zayıflaması gibi konular işlenmiştir.
AHENK UNSURLARI
Saguda ahengi sağlayan özellikler/unsurlar
- hece ölçüsü (7'li hece ölçüsü)
- Kafiye (genelde yarım kafiye)
- redif
- aliterasyon (l, r sesleri)
- asonans (a, u sesleri)
Kafiye düzeni➠aaab/cccb/dddb/eeeb/fffb (düz kafiye örgüsü)
Ölçüsü ➠7'li hce ölçüsü (4+3 duraklı)
ALP ER TONGA SAGUSU KAFİYE VE REDİFLERİ
Alp Er Tunga/ öldi mü
Isız ajun/ kaldı mu
Ödlek öçin/ aldı mu
Emdi yürek/ yırtılur
“di mü”ler redif, “l” yarım uyak
“ tılur/tülür” redif, “ –r” yarım kafiye (☝her dörtlük kendi arasında kafiyeli)
Begler atın/ argurup
Kagdu anı/ turgurup
Menğzi yüzü/ sargarup
Körküm ağnar/ türtülür
“gur-up” redif; “r” yarım uyak
“ tılur/tülür” redif, “ –r” yarım kafiye
Ulşıp eren/ börleyü
Yırtıp yaka/ urlayu
Sıkrıp üni/ yurlayu
Sıgtap közi /örtülür
“le-yü” redif; “r” yarım uyak
“ tılur/tülür” redif, “ –r” yarım kafiye
Könğlüm için/ örtedi
Yitmiş yaşığ /kartadı
Keçmiş özüg /irtedi
Tün kün keçüp/ irtelür
“tedi” redif “ – r”yarım kafiye
“ tılur/tülür” redif, “ –r” yarım kafiye
ALP ER TONGA SAGUSU KAFİYE VE REDİFLERİ
Alp Er Tunga/ öldi mü
Isız ajun/ kaldı mu
Ödlek öçin/ aldı mu
Emdi yürek/ yırtılur
“di mü”ler redif, “l” yarım uyak
“ tılur/tülür” redif, “ –r” yarım kafiye (☝her dörtlük kendi arasında kafiyeli)
Begler atın/ argurup
Kagdu anı/ turgurup
Menğzi yüzü/ sargarup
Körküm ağnar/ türtülür
“gur-up” redif; “r” yarım uyak
“ tılur/tülür” redif, “ –r” yarım kafiye
Ulşıp eren/ börleyü
Yırtıp yaka/ urlayu
Sıkrıp üni/ yurlayu
Sıgtap közi /örtülür
“le-yü” redif; “r” yarım uyak
“ tılur/tülür” redif, “ –r” yarım kafiye
Könğlüm için/ örtedi
Yitmiş yaşığ /kartadı
Keçmiş özüg /irtedi
Tün kün keçüp/ irtelür
“tedi” redif “ – r”yarım kafiye
“ tılur/tülür” redif, “ –r” yarım kafiye
SAGUDAKİ SÖZ SANATLARI
- “Alp Er Tunga öldü mü?” denilerek tecahül-i arif (bilip de bilmemezlikten gelme sanatı)
- “Felek öcünü aldı mı?” felek’e insani özellik kazandırılarak teşhis (kişileştirme)
- “Şimdi yürek yırtılır.” dizesinde Mübalağa (abartma)
- “Felek niyet edip ok atarsa” teşhis (kişileştirme)
- “Safran sürülmüş gibi” teşbih (benzetme) yüz rengi safrana benzetilmiş…
- “Erkekler kurt gibi uluyorlar” teşbih (benzetme)
- “Kalbimin içi yandı” mübalağa (abartma)
- Metinde kullanılan bu sanatlar anlatımı güçlendirip metnin daha sanatsal olmasına katkı sağlıyor.
Sagunun söylendiği dönemin gerçekliğini yansıtan unsurlar
- Ölenin ardından "yuğ" adı verilen tören düzenlemeleri
- Türklerin kahramanlarına ve bilge kişilere değer vermesi
- Kötülüklerin çoğalmasından, ahlak ve erdem gibi değerlerin zayıflamasından şikayet edilmesi
- Kötülüklerden rahatsız olunması
SAGUDAKİ MİLLİ, MANEVİ VE EVRENSEL DEĞERLER
Milli ve Manevi Değerler
Kahramanlığın övülmesi
Bilgeliğe önem verilmesi
Ölüm töreni
Ahlak, erdem ve iyiliğe önem verilmesi
Evrensel Değerler
- Ölümün ardından duyulan acı
- İyilik
- Bilgiye verilen önem
- Kötülüğün eleştirilmesi
Yorum Gönderme
YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...
1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.