Dede Korkut'un Hikayelerdeki Rolü Nedir?

Dede Korkut Hikayeleri Oğuz Türklerini, onların inanışlarını, yaşayışlarını, gelenek ve göreneklerini, yiğitliklerini, sağlam karakteri ve ahlâkını, ruh enginliğini, saf, arı-duru bir Türkçe ile dile getiren çok değerli kültür hazinemizdir. Bu yazımızda Dede Korkut hikayelerinin değişmeyen simgesi Dede Korkut'un hikayelerdeki rolünü inceledik...

DEDE KORKUT'UN HİKAYELERDEKİ ROLÜ NEDİR?

Dede Korkut simgesi, hikâyelerin değişmeyen motifidir. Hikâyelerde olayların sonlanması ile birlikte Dede Korkut ortaya çıkmakta ve hayır dualar etmektedir. Oğuz boylarının başı derde girdiğinde veya sevinçli bir durumu olduğunda "Oğuz bilicisi" Dede Korkut'a danışır; o ne derse o yapılırdı. Çocuklara ad konulacağı zaman Dede Korkut çağrılırdı. Dede Korkut, hikâyelerin sonunda kopuzuyla şiir söyler ve hem kahraman için hem Oğuz toplumu için dua eder. edebiyatfatihi.net

EK BİLGİ:

DEDE KORKUT HİKAYELERİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ

• Destan geleneğinden halk hikayeciliğine geçişin ilk ürünüdür.
• Asıl adı “Kitab-ı Dede Korkut Âlâ Lisan-ı Taife-i Oğuzan” şeklindedir.
• Korkut destanı veya hikâyeleri Orta Asya'da şekillenmeye başlamış; Türklerin Müslüman olmalarından ve Anadolu'ya gelmelerinden sonra din ve çevre motiflerine göre bazı değişikliklere uğramıştır.
• 12, 13 ve 14. yy.da Doğu Anadolu’da ve Azerbaycan’da yaşayan Müslüman Oğuz boylarının geleneklerini, göreneklerini, iç mücadelelerini, doğaüstü güçlerle, yaratıklarla savaşmalarını ele alır.
• 14. ve 15. yy.da yazıya geçirilmiştir. Bu konudaki yaygın kanaat hikâyelerin 14.yy.da yazıya geçirildiği şeklindedir. Hikâyelerin kimin tarafından yazıya geçirildiği bilinmemektedir.(anonimdir)
• Bir önsöz ile 12 hikayeden oluşur.
• Şiir ve düzyazı (nazım-nesir) karışık oluşturulmuştur.
• Hikâyelerde az da olsa masal ve destan unsurları görülür.
• Çok temiz, güzel ve zengin bir kullanılmıştır.
• Anlatım açık, yalın ve durudur. Kesinlik ifade eder.
• Hikâyelerde en önemli meziyet kahramanlıktır.
• Aileye, çoğalmaya, kadına, çocuğa ve çocuk terbiyesine büyük önem verilir. Kadınların ailenin en önemli unsuru olduğu vurgulanır. Önsözünde dört ayrı tadın tipi çizilir.
• Bütün hikâyelerde dini unsurlar (namaz kılma, dua etme, arı sudan abdest alma) görülür.
• Kahramanlar dövüşlerini, Allah ve peygamber sevgisi için yapar.
• Türk milletinin karakteristik özellikleri; doğruluk, adalet, güzellik yüceltilir.
• Misafirperverlik ve cömertlik insanların ortak özelliğidir.
• At, ağaç, su, yeşillik kısaca tabiat çok sevilir.
• Kahramanların en büyük yardımcısı atlardır.
• Kadınlar, eşlerine karşı aşırı saygılı ve itaatkârdır. Eşler de kadınlarına önem verir, iyi davranır.
• Hikâyelerde, birçok öğüt vardır. Bu nedenle bu hikâyeler didaktiktir.
• Hikâyelerde yaşanan olayların tarihi bilgilerle ilgisi vardır.
• Dede Korkut simgesi, hikâyelerin değişmeyen motifidir. Oğuz boylarının başı derde girdiğinde veya sevinçli bir durumu olduğunda "Oğuz bilicisi" Dede Korkut'a danışır; o ne derse o yapılırdı. Çocuklara ad konulacağı zaman Dede Korkut çağrılırdı.
• Bu hikayeler, Türk dilinin en güzel örnekleri olduğu gibi, Türk ruhuna, Türk düşüncesine ışık tutan en açık belgelerdir.