10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 2. Dönem Genel Tekrar Soruları ve Cevapları

10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 2. Dönem Tekrar Çalışması

Bu yazımızda  10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı 2. dönem konularıyla ilgili  çalışma sorularını ve cevap anahtarı yer alıyor. 10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı müfredatında yer alan destan-efsane ve roman ünitesini kapsayan boşluk doldurma soruları, doğru/yanlış, eşleştirme ve açık uçlu (klasik) tarzdaki sorularımızla okulda öğrendiğiniz bilgilerinizi pekiştirebilirsiniz...  Faydalı olması dileğiyle...

• 
  

10. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 2. DÖNEM GENEL TEKRAR SORULARI

A) BOŞLUK DOLDURMA SORULARI 

1. Bilinen ilk destan Sümerlere ait …………………………..Destanıdır. 
2. Destan sözcüğünün kökeni Yunanca “……………..” kelimesine dayanmaktadır. 
3. Destanlar …………………………., kimin söylediği belli değildir. 
4. Destanlar …………………. şiirin ilk örneği kabul edilir 
5. Yapma destanın bilinen ilk örneği Latin şairi Vergilius‘un “……………..“dir. 
6.  ……………….., motifi destanlarda olağanüstü güce sahip, kurtarıcı, yol gösterici atalar ruhu, mistik bir sembol olarak karşımıza çıkar. 
7. Üç Şehitler Destanı ……………………………’a ait yapma destan örneğidir. 
8. İtalyan şairi Tasso tarafından yazılan ……………………. adlı yapma destan Haçlı Seferlerini anlatır.
9. …………………. kısa, yalın, ağızdan ağıza yayılan anonim halk anlatımları olup ağızdan ağıza anlatılırken her anlatıcının özelliklerine göre değişikliklere uğrarlar. 
10. Mitolojik bir simge olarak .................................... yarısı insan yarısı yılan olan varlıktır. 
11. Tema, metindeki temel -------------------nın en kısa ifadesidir, diyebiliriz. 
12.  ---------------------- bakış açısında, anlatıcı kendisinden “ben” diye söz etmez, hep III. tekil kişi adılı “o”yu kullanır.
13. Roman türünün ilk örneği İspanyol yazar Cervantes’in ------------- adlı eseridir. 
14. Ahmet Mithat Efendi'nin Felatun Bey'le Rakım Efendi romanında ..............-.............. çatışması işlenir.
15. Hayal İçinde, Nadide Servetifünun Dönemi yazarı ...........................................'a ait eserlerdir.
16. Tanzimat Dönemi ve Servetifünun romanlarında mekan ...................................'dur.
17. Milli Edebiyat Dönemi romanlarında mekan ....................................'dur.
18. Servetifünun romanında aşk, ................., ............................., .......................... gibi bireysel temalar işlenmiştir.
19. Duygu ve hayale yer veren ................................ akımında kişiler tek taraflı ele alınır.
20. ......................................, romantizm akımına tepki olarak ortaya çıkmştır.
21. Edebiyatımızın ilk psikolojik romanı Mehmet Rauf tarafından ...............................'dür.
22. Mai ve Siyah romanının baş kahramanı ............................. adındaki hayalleri olan gençtir.
23. Mai ve Siyah romanında  .............................. akımının etkisi görülür.
24. Türk edebiyatında roman türündeki ilk örnekler -----------------Dönemi’nde verilmeye başlamıştır.
25. İlk yerli Şemsettin Sami'nin ..................................................'tır.
26. Sefiller ----------------‘nun romantizm akımına bağlı yazdığı romandır.
27. Çok üretken ve popülist bir yazar olan Tanzimat ilk dönem romancısı ............................... üretkenliğiyle "yazı makinesi" olarak bilinir. 
28. Tanzimat Dönemi ilk romanları teknik bakımdan .................................'dur.
29. ----------------------------anlatı türleri içerisinde kahramanların iç dünyası, duygu, düşünce ve hayallerinin ifade edildiği bir anlatım tekniğidir.
30. -------------------- Namık Kemal’in ilk tarihi romanıdır.
31. -------------------------- bakış açısında anlatıcı, gördüklerini anlatan bir şahit konumundadır. 
32. Romanın yapı unsurları olay örgüsü, kişiler ------------------ ve zamandır.
33. Yaprak Dökümü, ---------------------------------‘in sosyal türde bir romandır.
34. Handan Milli Edebiyat Dönemi sanatçısı ...................................'a ait bir eserdir.
35. Milli Edebiyat'ın öncülerinden Ömer Seyfettin'in tamamlanan tek romanı .....................'dir

B) EŞLEŞTİRME

İlyada ve Odissea                             Yunan
Oğuz Kağan                                      Alman
Maraş ve Ökkeş’in Destanı              Gülten Akın
İgor                                                   İspanyol
Kalevela                                            Fazıl Hüsnü Dağlarca
La Cid                                                Hun
Nibelungen                                        Rus
Üç Şehitler Destanı                            Fin

C) DOĞRU/YANLIŞ SORULARI 

1. Destan döneminde ırka ait özellikler hakimdir. ( ) 
2. Türk destanlarında olağanüstü olaylar görülmez. ( ) 
3. Sözlü edebiyat ürünleri dini törenlerden görülmüştür. ( ) 
4. Manzum yazılan destanlarda aruz ölçüsü kullanılır. ( ) 
5. Şu Destanı Saka Türklerine aittir. ( ) 
6. Efsanelerde çoğunlukla olağanüstülük ağır basar. ( ) 
7. Rüya motifi destanın bütününü etkileyen ve destan kahramanlarının hareket alanını belirleyen bir motiftir. ( ) 
8. Aşkar, Battal Gazi’nin atının adıdır. ( )
9. Yaratılış Destanı dünyanın en uzun destanıdır. ( ) 
10. Romanda olaylar tek bir mekanda geçer. ( )
11. Romanlarda olağanüstü olaylar görülmez. ( )
12. Türk edebiyatında roman türünün asıl gelişimi Servetifünun Dönemi’ndedir. ( )
13. Destan, efsane, mesnevi gibi türler romanın yerini türlerdir. ( )
14. Tahkiye roman ve hikâye gibi türlerin en önemli ifade tarzıdır. ( )
15. Romanlarda tek bir anlatıcı bulunur. (  )
16. Romanlarda betimlemelerin yanı sıra ruhsal çözümlemelere de sıkça yer verilir. ( ) 
17. Romanda betimlemelere ve psikolojik tahlillere öyküden daha az yer verilir. ( ) 
18. Romanda olaylar, roman kahramanlarının karakter özelliklerinden doğar. ( ) 
19. Romanların olay örgüleri olaylar arasındaki neden-sonuç ilişkilerinden doğar. ( ) 
20. Modern Türk romancılığının kurucusu Ömer Seyfettin'dir. ( ) 
21. Tanzimat Dönemi roman tekniği bakımından kusursuza yakındır. ( ) 
22. Tanzimat I. Dönem romanında dönemin siyasi koşulları etkisiyle bireysel temalar işlenmiştir.() 
23. Servetifünun romanında konuşma dili yazı dili haline getirilmiştir. ( ) 
24. Milli Edebiyat Dönemi romanında Anadolu ve Anadolu insanı sıkça işlenmeye başlanmıştır.()
25. Halit Ziya Uşaklıgil'in romanları halkın anlayabileceği sade ve yalın bir dile sahiptir. ( ) 

D) KLASİK YAZILI SORULARI

1. Yapma destan ve doğal destan arasındaki farklarını yazınız. 

2. Destan ile efsane farklarından beş tanesini yazınız. 

Günlerden bir gün, Ay Kağan'ın gözü parladı, doğum sancıları başladı ve bir erkek çocuk doğurdu. Bu çocuğun yüzü gök gibi parlaktı. Ağzı ateş kızılı, gözleri ela, saçları ve kaşları kara idi. Perilerden daha güzeldi.
Bu çocuk anasının göğsünden bir defa süt içti, bir daha içmedi. Çiğ et, aş ve şarap istedi. Dile gelmeye başladı. Kırk gün sonra büyüdü, yürüdü, oynadı. Ayağı öküz ayağı gibi (kuvvetli), beli kurt beli gibi (ince), omuzları samur omuzu gibi, göğsü ayı vücudu gibi (kuvvetli) ve bütün vücudu tüylü idi. Yılkı güder, ata biner, av avlardı. Günlerden, gecelerden sonra yiğit (delikanlı) oldu.

3. Yukarıdaki parçadan hareketle destan türü ile ilgili çıkarımlarınızı yazınız. 


4. Türk destanlarında kullanılan motiflerden beş tanesini yazınız. 


5. İslamiyet öncesi ve sonrası Türk destanlarını yazınız.

6. Tanzimat Dönemi romanıyla Servetifünun  Dönemi romanının farklarını yazınız.


7. Realizm ve romantizm farklarından beş tanesini yazınız.


8. Tanzimat Dönemi romanının genel özelliklerini yazınız. (5 madde)


9. Halit Ziya Uşaklıgil'in edebi kişiliğini ve roman türündeki eserlerini yazınız.


10. Milli Edebiyat Dönemi eserlerinden beş tanesini ve yazarını yazınız.


11. Tanzimat Dönemi romanlarından beş tanesini ve yazarını yazınız. 

12. Notre Dame'ın Kamburu romanının konusu nedir?

13. Ahmet Mithat Efendi'nin Felatun Bey'le Rakım Efendi romanındaki Felatun ve Rakım tiplerini karşılaştırınız.

CEVAP ANAHTARI

1. Bilinen ilk destan Sümerlere ait Gılgamış Destanıdır.
2. Destan sözcüğünün kökeni Yunanca “epope” kelimesine dayanmaktadır.
3. Destanlar anonimdir, kimin söylediği belli değildir.
4. Destanlar epik şiirin ilk örneği kabul edilir
5. Yapma destanın bilinen ilk örneği Latin şairi Vergilius‘un “Aeneis“dir.
6. Bozkurt motifi destanlarda olağanüstü güce sahip, kurtarıcı, yol gösterici atalar ruhu, mistik bir sembol olarak karşımıza çıkar.
7. Üç Şehitler Destanı Fazıl Hüsnü Dağlarca’ya ait yapma destan örneğidir.
8. İtalyan şairi Tasso tarafından yazılan Kurtarılmış Kudüs adlı yapma destan Haçlı Seferlerini anlatır.
9. Efsaneler kısa, yalın, ağızdan ağıza yayılan anonim halk anlatımları olup ağızdan ağıza anlatılırken her anlatıcının özelliklerine göre değişikliklere uğrarlar.
10. Mitolojik bir simge olarak Şahmeran yarısı insan yarısı yılan olan varlıktır.
11. Tema, metindeki temel çatışmanın  en kısa ifadesidir, diyebiliriz. 
12. İlahi  bakış açısında, anlatıcı kendisinden “ben” diye söz etmez, hep III. tekil kişi adılı “o”yu kullanır.
13. Roman türünün ilk örneği İspanyol yazar Cervantes’in Don Kişot  adlı eseridir. 
14. Ahmet Mithat Efendi'nin Felatun Bey'le Rakım Efendi romanında Doğu-Batı çatışması işlenir.
15. Hayal İçinde, Nadide Servetifünun Dönemi yazarı Hüseyin Cahit Yalçın'a ait eserlerdir.
16. Tanzimat Dönemi ve Servetifünun romanlarında mekan genel olarak İstanbul'dur.
17. Milli Edebiyat Dönemi romanlarında mekan Anadolu'dur.
18. Servetifünun romanında aşk, yalnızlık, hayal kırıklığı, karamsarlık gibi bireysel temalar işlenmiştir.
19. Duygu ve hayale yer veren romantizm akımında kişiler tek taraflı ele alınır.
20. Realizm, romantizm akımına tepki olarak ortaya çıkmıştır.
21. Edebiyatımızın ilk psikolojik romanı Mehmet Rauf tarafından Eylül'dür.
22. Mai ve Siyah romanının baş kahramanı Ahmet Cemil adındaki hayalleri olan gençtir.
23. Mai ve Siyah romanında  realizm akımının etkisi görülür.
24. Türk edebiyatında roman türündeki ilk örnekler Tanzimat Dönemi’nde verilmeye başlamıştır.
25. İlk yerli Şemsettin Sami'nin Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat'tır.
26. Sefiller Victor Hugo‘nun romantizm akımına bağlı yazdığı romandır.
27. Çok üretken ve popülist bir yazar olan Tanzimat ilk dönem romancısı Ahmet Mithat Efendi üretkenliğiyle "yazı makinesi" olarak bilinir. 
28. Tanzimat Dönemi ilk romanları teknik bakımdan kusurlu'dur.
29. İç çözümleme anlatı türleri içerisinde kahramanların iç dünyası, duygu, düşünce ve hayallerinin ifade edildiği bir anlatım tekniğidir.
30. Cezmi Namık Kemal’in ilk tarihi romanıdır.
31. Gözlemci bakış açısında anlatıcı, gördüklerini anlatan bir şahit konumundadır. 
32. Romanın yapı unsurları olay örgüsü, kişiler mekan ve zamandır.
33. Yaprak Dökümü, Reşat Nuri Güntekin‘in sosyal türde bir romandır.
34. Handan Milli Dönemi sanatçısı Halide Edip Adıvar'a ait bir eserdir.
35. Milli Edebiyat'ın öncülerinden Ömer Seyfettin'in tamamlanan tek romanı Efruz Bey'dir.

C) DOĞRU-YANLIŞ

1. Destan döneminde ırka ait özellikler hakimdir. (D)
2. Türk destanlarında olağanüstü olaylar görülmez. (Y)
3. Sözlü edebiyat ürünleri dini törenlerden görülmüştür. (D)
4. Manzum yazılan destanlarda aruz ölçüsü kullanılır. (Y)
5. Şu Destanı Saka Türklerine aittir. (D)
6. Efsanelerde çoğunlukla olağanüstülük ağır basar. (D)
7. Rüya motifi destanın bütününü etkileyen ve destan kahramanlarının hareket alanını belirleyen bir motiftir. (D)
8. Aşkar, Battal Gazi’nin atının adıdır. (D)
9. Yaratılış Destanı dünyanın en uzun destanıdır. (Y)
10. Romanda olaylar tek bir mekanda geçer. (Y)
11. Romanlarda olağanüstü olaylar görülmez. (Y)
12. Türk edebiyatında roman türünün asıl gelişimi Servetifünun Dönemi’ndedir. (D)
13. Destan, efsane, mesnevi gibi türler romanın yerini türlerdir. (D)
14. Tahkiye roman ve hikâye gibi türlerin en önemli ifade tarzıdır. (D)
15. Romanlarda tek bir anlatıcı bulunur. (D)
16. Romanlarda betimlemelerin yanı sıra ruhsal çözümlemelere de sıkça yer verilir. (D)
17. Romanda betimlemelere ve psikolojik tahlillere öyküden daha az yer verilir. (Y)
18. Romanda olaylar, roman kahramanlarının karakter özelliklerinden doğar. (D)
19. Romanların olay örgüleri olaylar arasındaki neden-sonuç ilişkilerinden doğar. (D)
20. Modern Türk romancılığının kurucusu Ömer Seyfettin'dir. (Y)
21. Tanzimat Dönemi roman tekniği bakımından kusursuza yakındır. (Y)
22. Tanzimat I. Dönem romanında dönemin siyasi koşulları etkisiyle bireysel temalar işlenmiştir. (Y)
23. Servetifünun romanında konuşma dili yazı dili haline getirilmiştir. (Y)
24. Milli Edebiyat Dönemi romanında Anadolu ve Anadolu insanı sıkça işlenmeye başlanmıştır. (D)
25. Halit Ziya Uşaklıgil'in romanları halkın anlayabileceği sade ve yalın bir dile sahiptir. (Y)

D) KLASİK YAZILI SORULARI

1. Yapma destan ve doğal destan arasındaki farklarını yazınız. 

2. Destan ile efsane farklarından beş tanesini yazınız. 

• Destanlar, toplumsal hayatta derin izler bırakan yaşanmış olayların etkisiyle oluşturulmuşken, efsane hayal gücünün ürünüdür. 
• Destanlar toplumun bütününü ilgilendiren bir olay anlatırken efsaneler daha bireysel nitelikler taşır. 
• Destanlarda genellikle kahramanlık teması işlenirken, efsanelerde konular farklıdır. 
• Destanlarda olağanüstü özelliklere sahip savaşçı, kahraman tipi ön plandayken efsanelerde ideal insan tipi ön plana çıkarılır. 
• Destanlar kutsal kabul edilmemesine rağmen bazı efsaneler kutsal kabul edilir. 
• Destanlar milli bir nitelik taşır, yani tamamen bir milletin ürünüyken efsanelerin farklı biçimlerine farklı milletlerde de rastlanılabilir. 

Günlerden bir gün, Ay Kağan'ın gözü parladı, doğum sancıları başladı ve bir erkek çocuk doğurdu. Bu çocuğun yüzü gök gibi parlaktı. Ağzı ateş kızılı, gözleri ela, saçları ve kaşları kara idi. Perilerden daha güzeldi.
Bu çocuk anasının göğsünden bir defa süt içti, bir daha içmedi. Çiğ et, aş ve şarap istedi. Dile gelmeye başladı. Kırk gün sonra büyüdü, yürüdü, oynadı. Ayağı öküz ayağı gibi (kuvvetli), beli kurt beli gibi (ince), omuzları samur omuzu gibi, göğsü ayı vücudu gibi (kuvvetli) ve bütün vücudu tüylü idi. Yılkı güder, ata biner, av avlardı. Günlerden, gecelerden sonra yiğit (delikanlı) oldu.

3. Yukarıdaki parçadan hareketle destan türü ile ilgili çıkarımlarınızı yazınız. 

• Olağanüstü özellikler görülür. 
• İlahi bakış açısıyla yazılır. 
• Öyküleyici ve betimleyici anlatım biçimleri kullanılır. 
• Zaman ve mekan ifadeleri genelde belirsizdir. 
• Sade bir dille anlatılır. 
• Destansı (epik) anlatım ağır basar. 

4. Türk destanlarında kullanılan motiflerden beş tanesini yazınız. 

Ağaç, ışık, bozkurt, yada taşı, ak sakallı ihtiyar, rüya… 

5. 

6. Tanzimat Dönemi romanıyla Servetifünun  Dönemi romanlarını karşılaştırınız.

7. Realizm ve romantizm farklarından beş tanesini yazınız.

• Romantizmde duygu ve hayallere önem verilir, realizmde ise his ve hayale kapılmadan toplum gerçeklerini olduğu gibi yansıtır.
• Romantizmdeki duygu ve hayallerin yerini realizmde toplum ve insan gerçekleri alır.  
• Romantizmde sanatçılar, kendi kişiliklerini gizlememiş; olaylarla ilgili görüşlerini açıkça ortaya koymuşlardır. Realizmde yazarlar eserlerine kendi duygu, düşünce ve yorumlarını katmazlar. 
• Romantik sanatçılar toplumun düzeltilmesi amacıyla "Sanat toplum içindir." ilkesine uyulmuştur. Realist  yazarların okuyucuyu eğitme gibi bir amaçları yoktur.
• Romantik sanatçılar, olayları anlatırken rastlantılara gereğinden fazla yer vermişlerdir. Realistler ise olağanüstü görülen istisnai olaylara yer vermemiş,  okura yaşanmış bir olay ya da yaşanabileceğinden şüphe edilmeyecek bir olay sunmuşlardır.

8. Tanzimat I. Dönem romanının genel özelliklerini  (5 madde) ve bu dönemin romancılarını yazınız.

• Teknik açıdan eserler kusurludur.
• Romantizmden etkilenilmiştir.
• Konu olarak genellikle yanlış batılılaşma işlenmiştir.
• Yazarlar romanın akışını kesip, konu ile ilgili kendi düşüncelerini savunmuşlar ve bu şekilde okuyucuya ders vermeyi amaçlamışlardır.
• Karakterler tek yönlü olarak seçilmiş iyiler daima iyi, kötüler daima kötüdür.
• Eserlerin sonunda iyiler kazanır ve ödülünü alır, kötüler de kaybeder ve cezalandırılırdı.
• İlk görüşte aşk, abartılı konular, olağan dışı rastlantılara yer verilmiştir.
• Ahmet Mithat Efendi, Namık Kemal, Şemsettin Sami bu dönemin romancılarıdır.

9. Halit Ziya Uşaklıgil'in edebi kişiliğini ve roman türündeki eserlerini yazınız.

• Türk edebiyatında Batılı anlamda ilk romanları yazan sanatçı olarak kabul edilir.
• Servetifünun döneminde roman ve hikâye türünün en önemli ismidir. 
• Eserleri realizmin tüm özelliklerini yansıtır, natüralizmden de etkilenmiştir. 
• Roman tekniği mükemmeldir; olaylar sebep-sonuç ilişkisi içinde, sağlam bir kurgu ile verilir. Kahramanların ruh çözümlemelerini, iç dünyalarını nesnel bir şekilde ele alır. 
• Eserleri güçlü bir gözlem gücünün ürünüdür. 
• Romanlarında İstanbul’un aydın çevrelerini başarılı bir şekilde yansıtan yazar, hikâyelerinde İstanbul dışına da yer vermiştir. 
• Hikâyelerinde İstanbul dışına yer vermesi lise yıllarını İzmir’de geçirmesine bağlanabilir. 
• Dili ağır ve sanatlıdır.
• Mai ve Siyah, Aşk-ı Memnu, Ferdi ve Şürekâsı, Kırık Hayatlar, Sefile roman türündeki eserleridir.

10. Milli Edebiyat Dönemi eserlerinden beş tanesini ve yazarını yazınız.

• Yaban➜ Yakup Kadri Karaosmanoğlu
• Nur Baba➜ Yakup Kadri Karaosmanoğlu
• Ateşten Gömlek➜ Halide Edip Adıvar
• Sinekli Bakkal➜ Halide Edip Adıvar
• Vurun Kahpeye➜Halide Edip Adıvar

11. Tanzimat Dönemi romanlarından on tanesini ve yazarını yazınız. 

• İntibah➜ Namık Kemal
• Hasan Mellah➜ Ahmet Mithat Efendi
• Felatun Bey'le Rakım Efendi➜ Ahmet Mithat Efendi
• Cezmi➜ Namık Kemal
• Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat➜ Şemsettin Sami
• Sergüzeşt➜ Sami Paşazade Sezai
• Araba Sevdası➜ Recaizade Mahmut Ekrem
• Karabibik➜Nabizade Nazım
• Zehra➜Nabizade Nazım
• Dürdane Hanım➜Ahmet Mithat Efendi
• www.edebiyatfatihi.net➜ Özgün, güncel ve kaliteli...

12. Notre Dame'ın Kamburu romanının konusu nedir?

Fransız edebiyatının önemli sanatçılarından Victor Hugo’nun Notre Dame’ın Kamburu adlı romanında çirkin ve kambur olan kilise zangocu Quasimodo ile Başdiyakoz Frollo’nun çingene kızı Esmeralda’ya olan aşkları, bu kişilerin ruhlarında oluşan ikilemler ve tepkiler romantik bir yaklaşımla işlenmiştir. 

13. Ahmet Mithat Efendi'nin Felatun Bey'le Rakım Efendi romanındaki Felatun ve Rakım tiplerini karşılaştırınız.

Felatun Bey'le Rakım Efendi romanında Râkım Efendi, çalışkanlık ve tutumlulukla mutluluğa kavuşan, kendi öz değerlerine bağlı insanların sembolü iken Felâtun Bey, tembellik ve israfla hayatını tüketen, Batılılaşmayı yanlı yorumlayan insanların temsilcisidir. Felatun'a göre göre Batılılaşmak, lüks yaşamak, şık giyinmek ve eğlence yerlerinde gezip tozmaktır. edebiyatfatihi.net