Nobel Edebiyat Ödülü Nedir? Önemi, Ödülle İlgili İlginç Notlar

Nobel Edebiyat Ödülü Nedir? Önemi, Ödülle İlgili İlginç Notlar

Nobel Edebiyat Ödülü Nedir?

Nobel Edebiyat Ödülü, Alfred Nobel’in (1833-1896) vasiyeti üzerine, 1901 yılında, İsveç Akademisi üyelerinin oluşturduğu bir komite tarafından verilmeye başlanan uluslararası bir edebiyat ödülüdür.

Nobel Ödülleri’nin bir dalı olan edebiyat ödülleri çok tartışılan ve eleştirilen organizasyonlardan biri olsa da bu ödül şu an dünyanın en saygın ödülleri arasında gösterilmektedir. Diğer ödüllerden farkı, en eski ve saygın uluslararası edebiyat ödülü olması ve maddi karşılığının yüksek olmasıdır.

Nobel Edebiyat Ödülüyle İlgili Notlar

• İlk olarak 1901 yılında verilmiştir.
• Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan kadınlar: Selma Lagerlöf, Grazia Deledda, Sigrid Undset, Pearl S. Buck, Gabriela Mistral, Nelly Sachs, Nadine Gordimer, Toni Morrison, Wislawa Szymborska, Elfriede Jelinek, Doris Lessing, Herta Müller, Alice Munro, Svetlana Aleksiyeviç
• Nobel Edebiyat ödülünü en genç yaşta alan yazar Rudyard Kipling. İngiliz sömürgeciliğinden yana tutumuyla tanınan romancı, şair ve öykü yazarı Kipling, 1907 yılında Nobel'i aldığında 42 yaşındaydı.
• Nobel Edebiyat Ödülünü en yaşlı alan yazar Doris Lessing. 2007 yılında Nobel'i aldığında 88 yaşındaydı.
• En uzun yaşamış Nobel Edebiyat Ödülü sahibi, İngiliz mantıkçı ve düşünür Bertrand Russell. 1945'te Batı Felsefesi Tarihi'ni yayımlayan, 1950 yılında ödüle değer bulunan Russell 1970'te öldüğünde 97 yaşında idi.
• En genç ölen Nobel Edebiyat Ödülü sahibi, Fransız düşünür, romancı, deneme ve oyun yazarı Albert Camus. 1957'de ödüle layık görülen Camus, 1960'ta bir trafik kazasında hayatını kaybettiğinde 46 yaşındaydı.
• Jean Paul Sartre Nobel Edebiyat ödülünü kabul etmeyen tek yazardır.

Nobel Edebiyat Ödülü Sahipleri (2000 yılı ve sonrası)

(2000 öncesi ödül sahiplerini şuradan öğrenebilirsiniz)

• 2000 Gao Xingjian (Fransa) 
• 2001 Vidiadhar Surajprasad Naipaul (İngiltere/Britanya) 
• 2002 Imre Kertész (Macaristan)
• 2003 John Maxwell Coetzee (Güney Afrika)
• 2004 Elfriede Jelinek (Avusturya)
• 2005 Harold Pinter (İngiltere/Britanya) 
• 2006 Orhan Pamuk (Türkiye)
• 2007 Doris Lessing (İngiltere/Britanya) 
• 2008 Jean-Marie Gustave Le Clézio (Fransa) 
• 2009 Herta Müller (Almanya) 
• 2010 Mario Vargas Llosa (Peru) 
• 2011 Tomas Gösta Tranströmer (İsveç)
• 2012 MoYan (Guan Moye) (Çin)
• 2013 Alice Munro (Kanada)
• 2014 Patrick Modiano (Fransa)
• 2015 Svetlana Aleksiyeviç (Beyaz rusya)
• 2016 Bob Dylan (Asıl adı: Robert Allen Zimmerman) (ABD)
• 2017 Kazuo Ishiguro (Japon asıllı İngiltere vatandaşı)
• 2018 Akademi, üyelerinden birinin eşi hakkındaki cinsel taciz iddiaları nedeniyle 2018'de Nobel edebiyat ödülünün verilmeyeceğini açıklamıştı.

Nobel Edebiyat Ödülü Türkiye Notları

• Türkiye'den Nobel Edebiyat Ödülü'ne ilk yazarımız Yaşar Kemal'dir.
• Türkiye'den Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilen ilk kadın yazarımız  Leyla Erbil'dir.
• Türkiye'de Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan ilk yazar ise Orhan Pamuk'tur. (2006)

Kaynakça:

• KÜÇÜKİSLAMOĞLU Ümran, Nobel Edebiyat Ödülü'nün Yapısı ve Dünya Edebiyatındaki İşlevi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2014
• Wikipedia, www.wikipedia.org (ET. 5.02.2019)