9. Sınıf Türk Dili Ve Edebiyatı 7. Ünite: Biyografi-Otobiyografi Ders Notları, PDF. İndir

9. Sınıf Türk Dili Ve Edebiyatı 7. Ünite: Biyografi-Otobiyografi Ders Notları, PDF. İndir

Bu yazımızda 9. sınıf Türk Dili ve Edebiyatı dersi 7. ünitesi biyografi/otobiyografi ders notlarını bulabilirsiniz... Özenle hazırladığımız ders notunun içeriğinde  biyografi/otobiyografi türlerinin özellikleri, diğer türlerden farkları, bu türlerin gelişimi ve bu Türk ve dünya edebiyatında biyografi/otobiyografi türündeki önemli eserleri ve yazarları, örnek metinler var. Ayrıca ünite içeriğinde yer alan hâl tercümesi, monografi, tezkire, özgeçmiş/CV, portre gibi terimlerin açıklamalarını da bulabilirsiniz...

Dilerseniz bu harika ders notunu aşağıdaki bağlantıya tıklayarak ders notunu PDF. şeklinde indirebilirsiniz...

• İNDİR-PDF.
• DİĞER PDF. NOTLAR

9. SINIF TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 

BİYOGRAFİ/OTOBİYOGRAFİ DERS NOTU-PDF

BİYOGRAFİ-OTOBİYOGRAFİ-TEZKİRE

Biyografi (yaşam öyküsü): Herhangi bir sanat, bilim ya da meslek dalında tanınmış kişilerin hayatlarının anlatıldığı yazılardır.

Hayat hikâyesi veya yaşam öyküsü de denir. Eski edebiyatımızda bu türe tercüme-i hâl denirdi. Divan edebiyatında biyografi türüyle benzerlik gösteren eserlere tezkire denir.

Özellikleri:

• Tanınmış kişilerin çektikleri sıkıntıları, karşılaştıkları engelleri, başarıya ulaşmada gösterdikleri gayretleri anlatmaktır. Okuyucunun, topluma örnek olan bu kişileri yakından tanıma imkânı bulması, bu insanların başarı öykülerinden hareketle kendi koşullarını en iyi şekilde değerlendirme yolunu seçmesi amaçlanır. 
• Biyografilerde dil göndergesel işlevde kullanılır. 
• Biyografiler nesnel olmalıdır. 
• Biyografilerde gereksiz ayrıntılara girilmez. 
• Biyografiler açık, yalın, duru bir dille yazılır. 
• Biyografilerde daha çok açıklayıcı anlatıma başvurulur. Konuya göre öyküleyici ve betimleyici anlatımlara da başvurulabilir. 

$ads={1}

Otobiyografi (Öz yaşam öyküsü)

• Bir düşünürün, bir sanatçının, bir sporcu ya da tanınmış bir kişinin kendi yaşam öyküsünü anlattığı eserlerdir. Öz yaşam öyküsü de denir. 
• Kişi, kendi hayatını anlattığından öznel ifadelere sıkça rastlanır. 
• Otobiyografilerde birinci kişili anlatım söz konusudur. (… doğdum, öğrenim gördüm, eser yazdım vb.) 
• Otobiyografi ve anı da yazar kendi yaşamından söz ettiği için ikisi de ben merkezli yazı türüdür. 

☝Türk edebiyatında fazla gelişmeyen bu türün ilk örneği olarak Kâtip Çelebi’nin Mizanü’l-Hak adlı eserinin “Hatime”si yani “son söz”ü gösterilmektedir.

Otobiyografi ile anı arasındaki fark: 

• Anı türünde yazarın amacı kendi hayatından ziyade dönemini ve tanık olduğu olayları da anlatmaktır. Otobiyografide yazar, kendi hayatını anlatmaya yoğunlaşır. 
• İki türün ortak noktası birinci kişi ağzından anlatılmasıdır. 

Biyografi ve otobiyografi türüyle benzerlik gösteren türler:
Monografi, öz geçmiş/CV, hâl tercümesi ve portre


Monografi (TEK YAZI): Ünlü bir kimsenin yaşamını, bir yazarın, sanatçının yaşamını ve yapıtlarını ya da herhangi bir alanda tek bir konuyu ele alan ve onu özgün bir görüşle inceleyen uzunca inceleme yazısıdır. Monografiler bir kişi, yer, eser, olay, konu hakkında yazılabilir.
Öz geçmiş / CV: İş başvurusunda bulunan veya işe alınmak istenen adayın geçmişe dönük (özgeçmiş) tecrübelerini, akademik bilgilerini ve iletişim bilgilerini sunum yapan yazılı belgedir. Öz geçmiş, çoğunlukla bir iş başvurusunda, kişinin kendini tanıtmak için başvuru yaptığı kurum ya da kuruluşa verilmek üzere yazılır.
Hâl tercümesi: Osmanlı Dönemi’nde yazılan, daha çok öz geçmiş özelliği gösteren eserlerdir.
Portre: Bir kişiyi ayırt edici yönleriyle tanıtmayı amaçlayan yazılardır. Kişiyi yalnızca dış görünüşüyle yansıtan portreye fiziksel portre; kişinin iç dünyasını, duygularını, düşüncelerini, huy ve karakter özelliklerini anlatan portreye de ruhsal portre denir. Portrelerin çoğunda bu iki türün özellikleri bir arada bulunur.

BİYOGRAFİ TÜRÜNÜN ÖNEMLİ ESERLERİ

Dünya edebiyatında bu türün ilk önemli yazarı, Eski Yunan Edebiyatı’ndan Plutarkhos’un “Hayatlar” adlı eseridir.

Dünya edebiyatı diğer önemli eserleri:

ESER	YAZARI
Hayatlar	Plutarkhos
Thomes More	William Roper'in
James Boswell'in	Samuel Johnson'un
Üç Büyük Usta	Stefan Zweig

TÜRK EDEBİYATI’NDA BİYOGRAFİ

• Divan edebiyatında şairleri anlatan eserlere “tezkire” denirdi.
• Çağatay yazarlarından Ali Şir Nevai 16. yüzyılda “Mecâlis’ün-Nefâis” adlı eseriyle Türk edebiyatında ilk biyografi örneğini vermiştir. 

$ads={2}

ÖNEMLİ BİYOGRAFİ ESERLERİ

☝Biyografik romanlar Türk edebiyatında önemli bir yer tutmaktadır. *Bazı sanatçılar romanlarını biyografi tarzında yazmışlardır.

• Mehmet Emin Erişilgil’in “Bir Fikir Adamının Romanı: Ziya Gökalp”, “Bir İslâm Şairinin Romanı: Mehmet Akif”;
• Tahir Alangu’nun “Ülkücü Bir Yazarın Romanı: Ömer Seyfettin”; 
• Oğuz Atay’ın “Bir Bilim Adamının Romanı: Mustafa İnan’ adlı eserleri biyografik romana örnek gösterilebilir.

OTOBİYOGRAFİ ÖNEMLİ ESERLER:

• Amerikan edebiyatında Paul Auster’in (Pol Ostır) İç Dünyamdan Notlar 
• Isaac Asimov’un (Ayzek Ezimov) Dolu Dolu Yaşadım, 
• Fransız edebiyatında Andrè Gide’in (Andre Jid) Tohum Ölmezse Dünya edebiyatının tanınmış otobiyografilerindendir

Türk edebiyatında Otobiyografi

• Abidin Dino➜Kısa Hayat Öyküm, 
• Yusuf Akçura➜Ya Kendim Ya da Defter-i Âmâlim
• Hasan Ali Yücel➜ Hayatım
• Şevket Süreyya Aydemir➜Suyu Arayan Adam 
• Ayşe Kulin ➜ Babama 

⇲Tüm PDF. ders notları için www.edebiyatfatihi.net

TEZKİRE NEDİR? ÖZELLİKLERİ
Eski dönemlerde önemli kişilerin, özellikle şairlerin hayatlarının anlatıldığı; eserlerinden örneklerin verildiği düzyazı türüdür. Günümüzdeki biyografik-antolojik eserlere benzeyen tezkireler bir tür
edebiyat tarihi çalışması da sayılabilir.

Tezkire Bölümleri

Tezkireler üç bölümden oluşur. Bunlar;

Mukaddime (Giriş): Eserin sunulduğu kişiye övgüler, dönemin şiir anlayışı ve eserin yazılma nedeni hakkında bilgilere yer verilir.
Asıl Metin: Tanıtılan kişinin sosyal çevresi, edebî kişiliğiyle ilgili bilgiler, sanatı üzerine değerlendirmeler ve eserlerinden örnekler bulunur.
Hâtimeden (Bitiş): Eserin bitiş tarihi, yazılış süreci ile ilgili bilgiler, dönemin padişahına veya önde gelen devlet adamlarına dualar, eserdeki kusurlar için af isteği yer alır.

Tezkire-biyografi farkı:

Nesnel bir tutumla, açık ve sade bir dille, bilgi vermek amacıyla yazılan biyografilere göre tezkireler; öznel bir tutumla, övgü veya yergi amacıyla kaleme alınmıştır. Tezkirelerde yazarlar, genellikle
sanat güçlerini göstermeye çalışmış; seci, aliterasyon, tezat ve tenasüplerle süslenmiş; sanatlı bir dil
kullanmıştır.

ÖNEMLİ TEZKİRELER:

Divan edebiyatında şairlerin hayatının anlatıldığı Şuâra Tezkireleri edebiyatımızda biyografi türündeki ilk eserler kabul edilir.

15. YY. ➜ Edebiyatımızdaki ilk tezkire 15. yüzyılın sonlarında Alî Şîr Nevâî’nin yazdığı Mecalisü’n-Nefâis adlı tezkiredir.

Türk Edebiyatı'nda sırasıyla;

16. YY. ➜ Sehi Bey: Heşt-Behişt (Anadolu sahasındaki ilk tezkiredir)

Latifî: Tezkiretü'ş-Şuara
Ahdî: Gülşen-i Şuârâ
Âşık Çelebi: Meşâiri’ş-Şuârâ
Kınalı-zâde Hasan Çelebi: Tezkiretü'ş-Şuara
Beyânî: Beyânî Tezkiresi

17. YY. ➜ Sâdıkî, Riyâzî, Fâizî, Rızâ, Yümnî, Asım ve Güftî;
18. YY. ➜ Mûcib, Safâyî, Sâlim, Beliğ, Safvet, Râmiz;
19. YY. ➜Fatin gibi belli başlı tezkire yazarları mevcuttur. Bunların dışında da yazılmış çok sayıda tezkire mevcuttur.

METİN ÖRNEKLERİ

Biyografi Örneği:

AZİZ SANCAR

1946'da Mardin'in Savur ilçesinde, orta gelirli çiftçi ailesinin sekiz çocuğundan yedincisi olarak dünyaya geldi. Ağabeyi Tahir Sancar'ın ifadesine göre, ailesi Oğuz Türkleri'nin Hasi kolundan olup Horasan'dan Mardin'e göç etmiştir. Aziz Sancar, ilk ve orta eğitimini Mardin'de tamamladı. Lise yıllarında futbolla ilgilendi, ancak son sınıfta futbolcu olmaktan vazgeçerek yüksek öğrenimine devam etmek üzere İstanbul'a gitti.

1963 yılında girdiği İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi'den 1969 yılında birincilikle mezun oldu. İki yıl Savur'da bir sağlık ocağında hekimlik yaptıktan sonra bir NATO-TÜBİTAK bursu ile önce Johns Hopkins Üniversitesi, ardından Dallas Teksas Üniversitesi'ne gitti. Dallas'ta üniversitenin moleküler biyoloji programına ve Caude Rupert’ın laboratuvarına katıldı. Bu laboratuvarda Sancar, danışmanı Claud Rupert ile fotoliyaz olarak adlandırılan bir geni kolonlamış ve genetik mühendisliği ile bakterilerde çok yüksek oranlarda çoğaltmıştır. Bu genin kodladığı enzim, ultraviyole ışıkları ile zarar görmüş DNA'nın onarımını yapar. Bu buluş Dr. Sancar’ın önce yüksek lisans, ardından doktora derecesi (1977) almasını sağladı.

Sancar, 1977-1982 yılları arasında Yale Üniversitesi'nin tıp fakültesinde çalıştı. Bu dönemde fotoliyaz enzimi çalışmalarına ara verip nükleotid kesim onarımı araştırmaları başladı. DNA onarımı dalında doçentlik tezini tamamladı. 1997 yılından itibaren araştırmalarını biyokimya ve biyofizik alanında yaptığı çalışmalarla tanınan Amerika Birleşik Devletleri North Carolina-Chapel Hill'de North Carolina Üniversitesi biyokimya ve biyofizik bölümünde sürdürmektedir.

Otobiyografi Örneği:

ÜMİT YAŞAR’IN HAYATI

Önce şunu belirtmek yerinde olur “benim hayatım” roman değildir. Baştan başa şiirdir benim hayatım, şiirdir ve aşktır.

Köhne dünyayı 1926 yılında şereflendirdim. Daha doğrusu çilem 1926 yılında Tarsus’ta başladı. Babamın adı Lütfi, Annemin adı Güzide.

İlk çocukluk yıllarımdan bu yana çeşitli kazalar, hastalıklar, ameliyatlar geçirdim. Üç yaşımda bacağım kırıldı, dört yaşımda mangala oturdum, beş yaşımda 20 basamak taş merdivenden düştüm, yedi yaşımda başıma sandık kapağı düştü, bu arada fazla ateşli olarak geçirdiğim kızamık sonucu kekeme kaldım, (o günden beri ateşliyimdir) 14 yaşımda apandisit, 19 yaşımda böbrek (tek böbrekliyim), 30 yaşımda bademcik ameliyatları geçirdim. 22 yaşımda evlendim. Düşme, boğulma otomobil kazası nev’inden canımdan bezdim.

Geçirdiğim kazaları sayarken 22 yaşımda evlendiğimi de söylemiştim. Eşimin adı Özhan. Vedat ve Lütfi adlarında iki oğlum var yaşları 18 ve 15…

Ümit Yaşar Oğuzcan

• İNDİR-PDF.
• DİĞER PDF. NOTLAR