Hikayenin Yapı Unsurları Nelerdir? Örnekler

Bu yazımızda önce hikâye türünün yapı unsurlarını açıklayıp sonra örnek bir hikâyenin yapı unsurlarını gösterdik...

HİKAYENİN YAPI UNSURLARI
Kişiler:

• Öyküdeki olayları ya da durumları kişi veya kişiler yaşar.
• Öyküde kişi sayısı azdır.
• Öyküdeki kişilerin fiziksel ve ruhsal durumları uzun uzun anlatılmaz; sadece olayla ilgili belirgin yönleri verilir.
• Öykü kişileri yalnızca insanlar arasından seçilmez.
• Canlı, cansız bütün varlıklar öykünün kişisi olabilir

Olay:

• Öykü kahramanının başından geçen olay veya durumdur.
• Öyküde belirli bir düzen içinde verilen olay tektir ve ayrıntılardan arındırılmıştır.
• Durum öykülerinde olay yok denecek kadar belirsizdir.
• Bu tür öykülerde yazar, olaydan çok,gözlem ve izlenimlerini anlatır.

Zaman:

• Olayların başlaması, gelişmesi, son bulması belli bir zamanda olur.
• Bazı öykülerde zaman verilmez, sezdirilir.
• Öykücü zamanı bir düzen içinde vermeyebilir.
• Olayın veya durumun son bulmasından başlayarak olayın başlama noktasına doğru gelinebilir.

Yer:

• Öykülerde olay veya durum belli bir yerde geçer.
• Çevre, uzun betimlemelerle verilmez; öyküyü ilgilendiren yönüyle verilir.
• Olay veya duruma bağlı olarak öyküdeki yer değişse de çevre betimlemesi kısa tutulur.

Yapı Unsurları Örnek:

Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatının önemli sanatçısı Sabahattin Ali' nin Kamyon adlı hikâyesinin yapı unsurları incelemesi şöyle:

Kamyon Hikayesinin Olay örgüsü 

• İzmir’e gidecek kamyonun yolculuk için hazırlanması
• Yoksul genç bir köylünün yolculuk için gelmesi
• Önce yer yok diye alınmayan genç köylünün kamyona alınması
• Yolculuğun başlaması
• Genç delikanlının kamyocuya verecek yol parasını olmadığı için endişelenmesi
• Parasız köylünün para ödememek için kamyondan aşağı atlayarak uçurumdan yuvarlanmasıwww.edebiyatfatihi.net

• Kişiler ve Özellikleri:

Genç köylü: Öykünün başkahramanıdır. 18 yaşlarında yoksul ve çaresiz  köylü bir gençtir. Ailesine yük olmamak için İzmir'e amelelik yapmaya gitmektedir. Hem parasızlık hem de bir kamyona ilk kez binmenin verdiği heyecan ve endişe içindedir. Kamyonun yolculuk bitmesine yakın durdurulup şoförün yol parası toplayacak olması onda derin bir korku uyandırır. Hiç parası olmadığı için çareyi kamyondan atlamakta bulur, uçurumdan yuvarlanır.

Diğer Kişiler: Kamyon şoförü, yamak, manifaturacı, genç köylünün babası ve ona akıl veren arkadaşı ile kamyondaki diğer yolcular öykünün yardımcı kişileridir.

• Mekan ve Özellikleri:

Mekân: Zincirli Han, kamyon kasası, geriye dönüşle anlatılan genç köylünün köyü...

• Zaman ve Özellikleri:

Hikayede belirgin zaman ifadeler yoktur. "Yolculuğun ikinci günü akşamına doğru" gibi zaman bildiren ifadeler geçmektedir. Yolculuğun başladığı ilk gün hikayedeki zamanın başlangıcıdır. Ayrıca hikayede başkahramanın babası ve arkadaşıyla ilgili olan kısımlarda geriye dönüşler söz konusudur.