Sitemize edebiyat öğretmeni Halil İbrahim Arslanhan tarafından gönderilen 10. Sınıf Türk Dili Ve Edebiyatı yazılı çalışma soruları ve cevaplarını yayınlıyoruz. Klasik ve boşluk doldurma sorularından oluşan bu uygulama sınavında 83 soru var. Bu kaliteli doküman için kıymetli öğretmenimize çok teşekkür ediyoruz... Dilerseniz aşağıdaki bağlantıdan soruları ve cevapları direkt indirebilirsiniz... www.edebiyatfatihi.net
10. SINIF TÜRK DİLİ VE DEBİYATI ÇALIŞMA SORULARI, 2018-2019
1. Bir milletin tarih boyunca farklı alfabeler kullanmasında neler etkili olmuş olabilir?
…………………………………………………
2. Türklerin 8. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar kullandıkları tek yazı diline………… denir.
3. Eski Türkçe………………..,……………… ve ……………………….. devirlerini içine alır.
4. Divân-ı Lugati’t Türk ve Atabetü’l Hakayık gibi eserler ………….Türkçe ile yazılmıştır.
5. Eski Türkçeden sonraki Türkçe döneminin adı ………………….dir.
6. Orta Türkçe döneminde Türkçe, …………………… ve ………………………… adı ile ikiye ayrılmıştır.
7. Kuzey-doğu Türkçesi ……... yüzyıl ile ………….…… yüzyıllarda Eski Türkçenin devamı olarak ………………….’nin kuzeyinde ve ……………………’da kullanıldı.
8. Kuzey doğu Türkçesi …………………… ve …………………………….olmak üzere ikiye ayrılır.
9. Hazar Denizi’nin güneyinden geçerek batıya gelip yerleşen Oğuz Türklerinin yazı dilinin adı ……………………………….dir.
10. Batı Türkçesi hangi yüzyıllar arasında kullanılmıştır?
.………………………………………………………….
11. Batı Türkçesi, ……………………., ……………… ……… ve ……..………………... olarak üç devreye ayrılır.
12. Batı Türkçesinin ilk devri olan …………………13. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar devam etmiştir.
13. Eski Anadolu Türkçesini hangi devletler kullanmıştır?
.………………………………………………………….
14. Türkçenin 16. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar devam eden dönemine ………………………….. adı verilir.
15. Batı Türkçesinin üçüncü devresi ……….…devresidir.
16. Batı Türkçesinin başlangıcı kabul edilen hareketin adı ………………………………………..dir.
17. Batı Türkçesinin temelinde, …………………………. esas alındığı bir yazı dili vardır.
18. Latin alfabesi ……………………’de kabul edilmiştir.
19. Varlığı belgelerle kanıtlanan ilk ve en eski dönem edebiyatımızın adı ……………………………………..’dir.
20. İslamiyet öncesi dönemin özellikleri:
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
21. İslamiyet öncesi edebiyatımız …….. ve ….…edebiyat olmak üzere ikiye ayrılır.
22. Sözlü edebiyat ürünleri arasında …………………, ……………,………………………………..yer alır.
23. İslamiyet öncesi dönemde şairlere ………………… …………………………………..gibi adlar verilirdi.
24. İslamiyet öncesi Türk Şiiri ……………..adı verilen çalgı eşliğinde söylenirdi.
25. İslamiyet öncesi Türk şiirinde ozanların görevleri şunlardır: …………………,……………,………… …………………………’dir.
26. Bir kimsenin ölümünden sonra yapılan ve ……….. adı verilen dinsel yas törenlerinde söylenen şiirlere ......... denir. www.edebiyatfatihi.net
27. ………adı verilen dinsel sürgün avları ile şölen ya da ……….denilen dinsel ziyafetlerde söylenen şiirlere ……… denir.
28. Koşuklar genellikle ………… vezniyle, ………….. hâlinde söylenen şiirlerdir.
29. Savların bugünkü karşılığı ………………..dür.
30. Türk edebiyatının bilinen ilk yazılı metinleri ………………………………’dır.
31. Bu yazıtlar ………………, …………………… ve kardeşi ………………………….. adına dikilmiştir.
32. Bu yazıtlar 8.yy.da …………………... ile yazılmıştır.
33. İslamiyet öncesi dönemde yazılan Uygur Metinleri: ……………….., ………………, …………………….’dir.
34. Türkler arasında Müslümanlığın yayıldığı 10. yüzyılla, divan edebiyatının başlangıcı olarak kabul edilen 13. yüzyıl arasındaki döneme ………………….. adı verilir.
35. Geçiş dönemi eserleri şunlardır: …………………, ……………………,……………….. ,. ……………….’tir.
36. Geçiş dönemi eserleri ……………. lehçesiyle yazılan genel itibariyle ……………………………… ürünlerdir.
37. İslami Dönem Türk Edebiyatı: …………………. ve …………………………. olmak üzere iki kolda gelişmiştir.
38. Halk edebiyatı kendi içinde: ……………………, …………………, …………………………………., olmak üzere üçe ayrılmaktadır.
39. Divan edebiyatının genel özellikleri:
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
40. Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı, ….. yüzyılda başlayıp ………….. devam eden bir edebî dönemdir.
41. Modern hikâyecilik …………. döneminde başlar.
42. Tanzimat edebiyatı, ……….ile ……………..’nin çıkardığı ………………………………. ile başlamıştır.
43. Tanzimat dönemi edebiyatını etkileyen unsurlar nelerdir?
……………, ………………, Batı edebiyatından yapılan ………….., ……………… Türk edebiyatına yön vermiştir.
44. Batı etkisindeki Türk edebiyatının dönemleri: .………………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
45. Deli Dumrul hikâyesi, hangi hikâyeden alınmıştır?
…………………………………………’nden alınmıştır.
46. Dede korkut Hikâyeleri ………………………. ile yazılmıştır.
47. Dede Korkut Hikâyelerinde .………………………………………………………….
………………………………………………bazılarında …………………………; bazılarında da ……………… ……………………………………… anlatılmıştır.
48. Dede Korkut Hikâyeleri içinde bir ön sözle ………. hikâye vardır.
49. Dede Korkut Hikayeleri …... ya da …... yy.da ……………………………. tarafından yazıya geçirilmiştir.
50. Dede Korkut kimdir?
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
51. Dede Korkut hikâyelerinin önemi nedir?
……………………………………………………………. ilk örneği kabul edilir.
52. Dede Korkut Hikâyeleri neden destandan halk hikâyeciliğine geçişin ilk örneği kabul edilir?
.………………………………………………………….
………………bakımlarından da halk hikâyesi karakteri taşımaktadır.
53. Oğuz Türkçesiyle söylenen Dede Korkut Hikâyeleri’nin; biri ………’de, diğeri …………..’da olmak üzere iki yazma nüshası vardır.
54. Halkın ortak malı olan, göçebe hayattan yerleşik hayata geçişin ilk ürünleri sayılan ve nazım nesir olarak düzenlenen eserlere ………………………. adı verilir.
55. Halk hikâyeleri, döneminde hangi ürünlerle beslenerek kullanılmıştır?
.………………………………………………………….
56. Halk hikâyelerinin konuları genelde ………ve …………………………………….tır.
57. “Halk hikâyelerinden hangileri aşk konuludur?
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
58. “Halk hikâyelerinden hangileri kahramanlık konuludur?
.………………………………………………………….
59. Hem aşk hem kahramanlık konulu hikâyelerin adları nelerdir?
.………………………………………………………….
60. Halk hikâyelerinin kaynaklan olan medeniyetlerin adları nelerdir?
.………………………………………………………….
61. Halk Hikâyeleri ………….…ve ………………….. tarafından anlatılmıştır
62. Kerem ile Aslı hikâyesindeki Kerem hangi yüzyılda, nerede yaşamıştır?
.………………………………………………………….
63. Halk Hikâyelerinin Özellikleri:
….……………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
64. Leyla ile Mecnun eserinin türü ………………’dir.
65. Türk edebiyatında ……………………………….
……………………….. gibi pek çok sanatçı Leyla ve Mecnun hikâyesini konu alan mesneviler yazmıştır.
66. Okuduğunuz mesnevinin seçilen beyitlerinde …….
……………………………………………………………. ……………………………………tipini simgelemektedir.
67. Divan edebiyatındaki sevgili tipi nasıldır?
….……………………………………………………….
…………………………………………………………..
SORULAR
1. Bir milletin tarih boyunca farklı alfabeler kullanmasında neler etkili olmuş olabilir?
…………………………………………………
2. Türklerin 8. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar kullandıkları tek yazı diline………… denir.
3. Eski Türkçe………………..,……………… ve ……………………….. devirlerini içine alır.
4. Divân-ı Lugati’t Türk ve Atabetü’l Hakayık gibi eserler ………….Türkçe ile yazılmıştır.
5. Eski Türkçeden sonraki Türkçe döneminin adı ………………….dir.
6. Orta Türkçe döneminde Türkçe, …………………… ve ………………………… adı ile ikiye ayrılmıştır.
7. Kuzey-doğu Türkçesi ……... yüzyıl ile ………….…… yüzyıllarda Eski Türkçenin devamı olarak ………………….’nin kuzeyinde ve ……………………’da kullanıldı.
8. Kuzey doğu Türkçesi …………………… ve …………………………….olmak üzere ikiye ayrılır.
9. Hazar Denizi’nin güneyinden geçerek batıya gelip yerleşen Oğuz Türklerinin yazı dilinin adı ……………………………….dir.
10. Batı Türkçesi hangi yüzyıllar arasında kullanılmıştır?
.………………………………………………………….
11. Batı Türkçesi, ……………………., ……………… ……… ve ……..………………... olarak üç devreye ayrılır.
12. Batı Türkçesinin ilk devri olan …………………13. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar devam etmiştir.
13. Eski Anadolu Türkçesini hangi devletler kullanmıştır?
.………………………………………………………….
14. Türkçenin 16. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar devam eden dönemine ………………………….. adı verilir.
15. Batı Türkçesinin üçüncü devresi ……….…devresidir.
16. Batı Türkçesinin başlangıcı kabul edilen hareketin adı ………………………………………..dir.
17. Batı Türkçesinin temelinde, …………………………. esas alındığı bir yazı dili vardır.
18. Latin alfabesi ……………………’de kabul edilmiştir.
19. Varlığı belgelerle kanıtlanan ilk ve en eski dönem edebiyatımızın adı ……………………………………..’dir.
20. İslamiyet öncesi dönemin özellikleri:
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
21. İslamiyet öncesi edebiyatımız …….. ve ….…edebiyat olmak üzere ikiye ayrılır.
22. Sözlü edebiyat ürünleri arasında …………………, ……………,………………………………..yer alır.
23. İslamiyet öncesi dönemde şairlere ………………… …………………………………..gibi adlar verilirdi.
24. İslamiyet öncesi Türk Şiiri ……………..adı verilen çalgı eşliğinde söylenirdi.
25. İslamiyet öncesi Türk şiirinde ozanların görevleri şunlardır: …………………,……………,………… …………………………’dir.
26. Bir kimsenin ölümünden sonra yapılan ve ……….. adı verilen dinsel yas törenlerinde söylenen şiirlere ......... denir. www.edebiyatfatihi.net
27. ………adı verilen dinsel sürgün avları ile şölen ya da ……….denilen dinsel ziyafetlerde söylenen şiirlere ……… denir.
28. Koşuklar genellikle ………… vezniyle, ………….. hâlinde söylenen şiirlerdir.
29. Savların bugünkü karşılığı ………………..dür.
30. Türk edebiyatının bilinen ilk yazılı metinleri ………………………………’dır.
31. Bu yazıtlar ………………, …………………… ve kardeşi ………………………….. adına dikilmiştir.
32. Bu yazıtlar 8.yy.da …………………... ile yazılmıştır.
33. İslamiyet öncesi dönemde yazılan Uygur Metinleri: ……………….., ………………, …………………….’dir.
34. Türkler arasında Müslümanlığın yayıldığı 10. yüzyılla, divan edebiyatının başlangıcı olarak kabul edilen 13. yüzyıl arasındaki döneme ………………….. adı verilir.
35. Geçiş dönemi eserleri şunlardır: …………………, ……………………,……………….. ,. ……………….’tir.
36. Geçiş dönemi eserleri ……………. lehçesiyle yazılan genel itibariyle ……………………………… ürünlerdir.
37. İslami Dönem Türk Edebiyatı: …………………. ve …………………………. olmak üzere iki kolda gelişmiştir.
38. Halk edebiyatı kendi içinde: ……………………, …………………, …………………………………., olmak üzere üçe ayrılmaktadır.
39. Divan edebiyatının genel özellikleri:
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
40. Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı, ….. yüzyılda başlayıp ………….. devam eden bir edebî dönemdir.
41. Modern hikâyecilik …………. döneminde başlar.
42. Tanzimat edebiyatı, ……….ile ……………..’nin çıkardığı ………………………………. ile başlamıştır.
43. Tanzimat dönemi edebiyatını etkileyen unsurlar nelerdir?
……………, ………………, Batı edebiyatından yapılan ………….., ……………… Türk edebiyatına yön vermiştir.
44. Batı etkisindeki Türk edebiyatının dönemleri: .………………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
45. Deli Dumrul hikâyesi, hangi hikâyeden alınmıştır?
…………………………………………’nden alınmıştır.
46. Dede korkut Hikâyeleri ………………………. ile yazılmıştır.
47. Dede Korkut Hikâyelerinde .………………………………………………………….
………………………………………………bazılarında …………………………; bazılarında da ……………… ……………………………………… anlatılmıştır.
48. Dede Korkut Hikâyeleri içinde bir ön sözle ………. hikâye vardır.
49. Dede Korkut Hikayeleri …... ya da …... yy.da ……………………………. tarafından yazıya geçirilmiştir.
50. Dede Korkut kimdir?
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
51. Dede Korkut hikâyelerinin önemi nedir?
……………………………………………………………. ilk örneği kabul edilir.
52. Dede Korkut Hikâyeleri neden destandan halk hikâyeciliğine geçişin ilk örneği kabul edilir?
.………………………………………………………….
………………bakımlarından da halk hikâyesi karakteri taşımaktadır.
53. Oğuz Türkçesiyle söylenen Dede Korkut Hikâyeleri’nin; biri ………’de, diğeri …………..’da olmak üzere iki yazma nüshası vardır.
54. Halkın ortak malı olan, göçebe hayattan yerleşik hayata geçişin ilk ürünleri sayılan ve nazım nesir olarak düzenlenen eserlere ………………………. adı verilir.
55. Halk hikâyeleri, döneminde hangi ürünlerle beslenerek kullanılmıştır?
.………………………………………………………….
56. Halk hikâyelerinin konuları genelde ………ve …………………………………….tır.
57. “Halk hikâyelerinden hangileri aşk konuludur?
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
58. “Halk hikâyelerinden hangileri kahramanlık konuludur?
.………………………………………………………….
59. Hem aşk hem kahramanlık konulu hikâyelerin adları nelerdir?
.………………………………………………………….
60. Halk hikâyelerinin kaynaklan olan medeniyetlerin adları nelerdir?
.………………………………………………………….
61. Halk Hikâyeleri ………….…ve ………………….. tarafından anlatılmıştır
62. Kerem ile Aslı hikâyesindeki Kerem hangi yüzyılda, nerede yaşamıştır?
.………………………………………………………….
63. Halk Hikâyelerinin Özellikleri:
….……………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
64. Leyla ile Mecnun eserinin türü ………………’dir.
65. Türk edebiyatında ……………………………….
……………………….. gibi pek çok sanatçı Leyla ve Mecnun hikâyesini konu alan mesneviler yazmıştır.
66. Okuduğunuz mesnevinin seçilen beyitlerinde …….
……………………………………………………………. ……………………………………tipini simgelemektedir.
67. Divan edebiyatındaki sevgili tipi nasıldır?
….……………………………………………………….
…………………………………………………………..
……………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
68. Mesnevinin Özellikleri
….……………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
69. Beş mesneviden oluşan esere …………… denir.
70. Bir şehrin güzelliğini anlatan mesnevilere ………………. denir.
71. Hamse sahibi şairler: ……………………………..
………………………………………….
72. Halk Hikâyeleriyle Mesnevilerin farkları nelerdir?
….……………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
73. Harname mesnevisini …………………….yazmıştır.
74. İskendername’nin yazarı ………………….’dir.
75. Mantıku’t Tayr’ın yazarı …………………..’dir.
76. İlk mesnevi olan Kutadgu Bilig’in yazarı …………………….’tir.
77. Vesiletü’n Necat’ın yazarı ……………………’dir.
78. Hayrabad’ın yazarı …………………....’dir.
79. Mesnevi’nin yazarı ……………………’dır.
80. Mesneviler günümüz ……………. ve ……………. yerini tutmaktaydı.
81. …………………., ……………………………. adlı eserler Fuzuli’ye aittir.
82. Milli edebiyat döneminin en büyük hikâyecisi ………………………..’dir.
83. Milli edebiyat döneminde diğer öykücüler ……………………………………………………….………….....................................................................................................................................’dir.
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
…………………………………………………………..
68. Mesnevinin Özellikleri
….……………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
…………………………………………………………..
69. Beş mesneviden oluşan esere …………… denir.
70. Bir şehrin güzelliğini anlatan mesnevilere ………………. denir.
71. Hamse sahibi şairler: ……………………………..
………………………………………….
72. Halk Hikâyeleriyle Mesnevilerin farkları nelerdir?
….……………………………………………………….
…………………………………………………………..
.………………………………………………………….
73. Harname mesnevisini …………………….yazmıştır.
74. İskendername’nin yazarı ………………….’dir.
75. Mantıku’t Tayr’ın yazarı …………………..’dir.
76. İlk mesnevi olan Kutadgu Bilig’in yazarı …………………….’tir.
77. Vesiletü’n Necat’ın yazarı ……………………’dir.
78. Hayrabad’ın yazarı …………………....’dir.
79. Mesnevi’nin yazarı ……………………’dır.
80. Mesneviler günümüz ……………. ve ……………. yerini tutmaktaydı.
81. …………………., ……………………………. adlı eserler Fuzuli’ye aittir.
82. Milli edebiyat döneminin en büyük hikâyecisi ………………………..’dir.
83. Milli edebiyat döneminde diğer öykücüler ……………………………………………………….………….....................................................................................................................................’dir.
Halil İbrahim ARSLANHAN
Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni
CEVAP ANAHTARI
TÜRK DİLİ VE DEBİYATI 10 ÇALIŞMA SORULARI CEVAP ANAHTARI
Farklı kültürler, savaşlar, din değişikliği, dil devrimi.
2. Türklerin 8. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar kullandıkları tek yazı diline Eski Türkçe denir.
3. Eski Türkçe; Kök Türk, Uygur ve Karahanlı devirlerini içine alır.
4. Divân-ı Lugati’t Türk ve Atabetü’l Hakayık gibi eserler Eski Türkçe ile yazılmıştır.
5. Eski Türkçeden sonraki Türkçe döneminin adı Orta Türkçedir.
6. Orta Türkçe döneminde Türkçe, Kuzey-doğu Türkçesi ve Batı Türkçesi adı ile ikiye ayrılmıştır.
7. Kuzey-doğu Türkçesi 13. yüzyıl ile 14. yüzyıllarda Eski Türkçenin devamı olarak Hazar Denizi’nin kuzeyinde ve Orta Asya’da kullanıldı.
8. Kuzey doğu Türkçesi Kuzey Türkçesi ve Doğu Türkçesi olmak üzere ikiye ayrılır.
9. Hazar Denizi’nin güneyinden geçerek batıya gelip yerleşen Oğuz Türklerinin yazı dilinin adı Batı Türkçesidir.
9. Hazar Denizi’nin güneyinden geçerek batıya gelip yerleşen Oğuz Türklerinin yazı dilinin adı Batı Türkçesidir.
Batı Türkçesi 13. yüzyıldan günümüze kadar kesintisiz devam etmiştir.
11. Batı Türkçesi, Eski Anadolu Türkçesi, Osmanlı Türkçesi ve Türkiye Türkçesi olarak üç devreye ayrılır.
12. Batı Türkçesinin ilk devri olan Eski Anadolu Türkçesi 13. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar devam etmiştir.
13. Eski Anadolu Türkçesini hangi devletler kullanmıştır?
Selçuklular, Anadolu Beylikleri ve ilk Osmanlı bu devre girmektedir.
14. Türkçenin 16. yüzyıldan 20. yüzyıla kadar devam eden dönemine Osmanlı Türkçesi adı verilir.
15. Batı Türkçesinin üçüncü devresi Türkiye Türkçesi devresidir.
16. Batı Türkçesinin başlangıcı kabul edilen hareketin adı Yeni Lisan Hareketi'dir.
17. Batı Türkçesinin temelinde, İstanbul konuşmasının esas alındığı bir yazı dili vardır.
18. Latin alfabesi 1 Kasım 1928’de kabul edilmiştir.
20. İslamiyet öncesi dönemin özellikleri:
- İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı dil, anlatım, duyuş ve zevk itibariyle yabancı etkilerden uzak ve millî bir edebiyat niteliğindedir.
- Sözlü edebiyat köklü bir geleneğe dayanır.
- Şiirler saz eşliğinde söylenir.
- Anlatım sözlüdür
21. İslamiyet öncesi edebiyatımız Sözlü ve yazılı edebiyat olmak üzere ikiye ayrılır.
22. Sözlü edebiyat ürünleri arasında destanlar, savlar, sagular, koşuklar yer alır.
23. İslamiyet öncesi dönemde şairlere Şaman, Kam, Baksı, Ozan gibi adlar verilirdi.
24. İslamiyet öncesi Türk Şiiri Kopuz adı verilen çalgı eşliğinde söylenirdi.
25. İslamiyet öncesi Türk şiirinde ozanların görevleri şunlardır: büyücülük, hekimlik, şairlik, tören yöneticiliği’dir.
26. Bir kimsenin ölümünden sonra yapılan ve Yuğ adı verilen dinsel yas törenlerinde söylenen şiirlere sagu denir.
27. Sığır adı verilen dinsel sürgün avları ile şölen ya da toy denilen dinsel ziyafetlerde söylenen şiirlere koşuk denir.
28. Koşuklar genellikle 7’li hece vezniyle, dörtlükler hâlinde söylenen şiirlerdir.
29. Savların bugünkü karşılığı atasözüdür.
30. Türk edebiyatının bilinen ilk yazılı metinleri Orhun Anıtları’dır.
31. Bu yazıtlar Vezir Tonyukuk, Bilge Kağan ve kardeşi Kültigin adına dikilmiştir.
32. Bu yazıtlar 8.yy.da Göktürk alfabesi ile yazılmıştır.
33. İslamiyet öncesi dönemde yazılan Uygur Metinleri: Altun Yaruk, Sekiz Yükmek, Irk Bitig’dir.
34. Türkler arasında Müslümanlığın yayıldığı 10. yüzyılla, divan edebiyatının başlangıcı olarak kabul edilen 13. yüzyıl arasındaki döneme geçiş dönemi adı verilir.
35. Geçiş dönemi eserleri şunlardır: Kutadgu Bilig, Atabetü’l Hakayık, Divanu Lügati’t-Türk Divan-ı Hikmet’tir.
36. Geçiş dönemi eserleri Hakaniye lehçesiyle yazılan genel itibariyle didaktik (öğretici) ürünlerdir.
37. İslami Dönem Türk Edebiyatı: Halk edebiyatı ve Divan edebiyatı olmak üzere iki kolda gelişmiştir.
38. Halk edebiyatı kendi içinde: Dinî-tasavvufi, Âşık tarzı, Anonim halk edebiyatı, olmak üzere üçe ayrılmaktadır.
39. Divan edebiyatının genel özellikleri:
- 1. Divan edebiyatı İslami kültüre dayalı bir edebiyattır.
- 2. Daha çok medrese öğrenimi görmüş, eğitimli sanatçıların oluşturdukları edebiyattır.
- 3. Bu anlayışla verilen eserlerde Arapça-Farsça kelime ve tamlamalarla yüklü, ağır, sanatlı bir dil kullanılmıştır.
- 4. Soyut ve hayali bir bir edebiyattır.
- 5. Gazel, kaside, mesnevi, rubai, şarkı gibi nazım şekilleri yoğun olarak kullanılmıştır.
40. Batı etkisinde gelişen Türk edebiyatı, 19. yüzyılda başlayıp günümüze kadar devam eden bir edebî dönemdir.
41. Modern hikâyecilik Tanzimat döneminde başlar.
42. Tanzimat edebiyatı, Şinasi ile Agâh Efendi’nin çıkardığı Tercüman-ı Ahval ile başlamıştır.
43. Tanzimat dönemi edebiyatını etkileyen unsurlar nelerdir?
Tercüme odaları, gazeteler, Batı edebiyatından yapılan çeviriler, uyarlamalar Türk edebiyatına yön vermiştir.
44. Batı etkisindeki Türk edebiyatının dönemleri: Tanzimat edebiyatı, Servetifünûn edebiyatı, Fecriâtî edebiyatı, Millî Edebiyat, Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı.
45. Deli Dumrul hikâyesi, hangi hikâyeden alınmıştır?
Dede Korkut Hikâyeleri’nden alınmıştır.
46. Dede korkut Hikâyeleri Oğuz Türkçesi ile yazılmıştır.
47. Dede Korkut Hikâyelerinde Müslüman Oğuzların, komşuları olan Rum, Ermeni ve Gürcü devlet veya beyliklerle yaptıkları savaşlar; bazılarında kendi iç mücadeleleri; bazılarında da tabiatüstü varlıklara karşı giriştikleri mücadeleler anlatılmıştır.
48. Dede Korkut Hikâyeleri içinde bir ön sözle on iki hikâye vardır.
49. Dede Korkut Hikayeleri 15. ya da 16. yy.da ismi bilinmeyen birisi tarafından yazıya geçirilmiştir.
50. Dede Korkut kimdir?
Her hikâyede adı geçen, olaylardan hisse çıkaran, hana dua eden Dede Korkut; hikâyenin yazarı değil daha çok manzum destanî hikâyeler anlatan, ozanları simgeleyen bilge bir kişidir.
51. Dede Korkut hikâyelerinin önemi nedir?
Destan döneminden halk hikâyeciliği dönemine geçişin ilk örneği kabul edilir.
52. Dede Korkut Hikâyeleri neden destandan halk hikâyeciliğine geçişin ilk örneği kabul edilir?
Nazım ve nesir karışık yazılmaları, kısa olmaları, ayrıntılar üzerinde durmamaları bakımlarından da halk hikâyesi karakteri taşımaktadır.
53. Oğuz Türkçesiyle söylenen Dede Korkut Hikâyeleri’nin; biri Dresden’de, diğeri Vatikan’da olmak üzere iki yazma nüshası vardır.
54. Halkın ortak malı olan, göçebe hayattan yerleşik hayata geçişin ilk ürünleri sayılan ve nazım nesir olarak düzenlenen eserlere Halk Hikâyesi adı verilir
55. Halk hikâyeleri, döneminde hangi ürünlerle beslenerek kullanılmıştır?
Efsane, masal, menkıbe, destan
56. Halk hikâyelerinin konuları genelde aşk ve kahramanlıktır.
57. “Halk hikâyelerinden hangileri aşk konuludur?
Kerem ile Aslı, Tahir ile Zühre, Arzu ile Kamber, Âşık Garip Hikâyesi
58. “Halk hikâyelerinden hangileri kahramanlık konuludur?
Köroğlu
59. Hem aşk hem kahramanlık konulu hikâyelerin adları nelerdir?
Kirman Şah, Yaralı Mahmut
60. Halk hikâyelerinin kaynaklan olan medeniyetlerin adları nelerdir?
Türk, Arap-İslam ve Hint-İran
61. Halk Hikâyeleri meddahlar ve saz ustası âşıklar tarafından anlatılmıştır
62. Kerem ile Aslı hikâyesindeki Kerem hangi yüzyılda, nerede yaşamıştır?
17. yy.da Doğu Anadolu’da yaşadığı düşünülmektedir.
63. Halk Hikâyelerinin Özellikleri:
- 1-Âşıklar (ozanlar) tarafından anlatılan manzum ve mensur (şiir-düzyazı) bölümlerden oluşan anonim ürünlerdir.
- 2-Hikâyelerde konu çoğunlukla aşktır. Bunun yanı sıra İslam’ı yayma düşüncesi ile yapılan savaş ve mücadelenin anlatıldığı kahramanlık konulu hikâyeler de vardır.
- 3-Dil sade, anlatım açıktır.
- 4-Hikâyeler anonimdir. Aynı hikâyenin birden çok varyantı bulunur.
- 5-Hikâyeler şiir ve düzyazı karışıktır. Hikâye anlatıcısı olan ozan, halk âşıkları duygunun en yoğun olduğu bölümlerde şiir, türkü okur.
- 6-Dinin etkisi ile anlatılarda sihir ve büyünün yerini keramet ve mucizeler alır.
- 7-Olağanüstü özellikler azalmıştır.
64. Leyla ile Mecnun eserinin türü Mesnevi’dir.
65. Türk edebiyatında Şâhidî, Ali Şîr Nevâî, Hamdullah Hamdi, Fuzuli gibi pek çok sanatçı Leyla ve Mecnun hikâyesini konu alan mesneviler yazmıştır.
66. Okuduğunuz mesnevinin seçilen beyitlerinde Leyla, divan edebiyatındaki sevgili tipini; Mecnun ise âşık tipini simgelemektedir.
67. Divan edebiyatındaki sevgili tipi nasıldır?
- Gönül mülkünün ve güzellik ülkesinin padişahıdır.
- Yüzü parlaklık bakımından güneş ya da aya benzetilir.
- Ağzı, küçük olması yönüyle goncaya ve noktaya benzetilir.
- Dudağı renk bakımından lal, akik ve yakut gibi değerli taşlarla ifade edilir.
- Dişleri inci, beli kıl, gözü nergis ve ahudur.
- Kaşları hilal, keman, yay; kirpikleri ok; bakışları (gamze) kılıçtır.
- Saçlar gece kadar karanlık, kıyamet kadar uzun, misk, amber ve sümbül kokuludur.
- İnce ve uzun boylu olması yönüyle sevgili; servi, şimşad, ar’ar gibi ağaçlara benzetilir.
68. Mesnevinin Özellikler
- 1. Mesnevi, divan edebiyatına ait bir nazım şeklidir.
- 2. Nazım birimi beyittir.
- 3. Her beyti kendi arasında kafiyeli olup kafiye düzeni aa-bb-cc-dd … şeklindedir. Bu özellik, şaire kafiye bulmada kolaylık sağlamaktadır. Bu nedenle mesnevi, şairler tarafından rağbet gören bir nazım şekli olmuştur.
- 4. Genellikle aruzun kısa kalıplarıyla yazılan mesnevilerde beyit sınırlaması yoktur.
- 5. Mesnevilerde aşk, kahramanlık, din, tasavvuf gibi konular işlenmektedir.
69. Beş mesneviden oluşan esere hamse denir.
70. Bir şehrin güzelliğini anlatan mesnevilere Şehrengiz denir.
71. Hamse sahibi şairler: Lamî Çelebi, Taşlıcalı Yahya, Ali Şir Nevaî.
72. Halk Hikâyeleriyle Mesnevilerin farkları nelerdir?
- 1. Mesneviler aruz ölçüsüyle yazılırken, Halk Hikâyelerindeki şiir kısımları hece ölçüsüyle yazılır.
- 2. Mesneviler beyitle yazılırken, Halk Hikâyeleri nazım nesir karışıktır.
- 3. Mesneviler Divan Edebiyatında, Halk Hikâyeleri Halk Edebiyatında karşımıza çıkar.
- 4. Mesneviler yazılı gelenek ürünüdür, Halk Hikâyeleri sözlü gelenek ürünüdür.
73. Harname mesnevisini Şeyhi yazmıştır.
74. İskendername’nin yazarı Ahmedi’dir.
75. Mantıku’t Tayr’ın yazarı Gülşehri’dir.
76. İlk mesnevi olan Kutadgu Bilig’in yazarı Yusuf Has Hacip’tir.
77. Vesiletü’n Necat’ın yazarı Süleyman Çelebi’dir.
78. Hayrabad’ın yazarı Nabi’dir.
79. Mesnevi’nin yazarı Mevlana’dır.
80. Mesneviler günümüz roman ve hikâyesinin yerini tutmaktaydı.
81. Beng ü Bâde, Rind ü Zahid adlı eserler Fuzuli’ye aittir.
82. Milli edebiyat döneminin en büyük hikâyecisi Ömer Seyfettin’dir.
83. Milli edebiyat döneminde diğer öykücüler Refik Halit Karay, Halide Edip Adıvar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Aka Gündüz ve Reşat Nuri Güntekin’dir.
Halil İbrahim ARSLANHAN
Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni
Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni
Yorum Gönderme
YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...
1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.