Yeşil Kurbağalar Öter Göllerde Türküsünün İncelemesi

Bu yazımızda Kemaliye yöresi türkülerinden olan "Yeşil Kurbağalar Öter Göllerde" adlı türküyü biçim, içerik ve ahenk yönlerinden inceledik... edebiyatfatihi.net

YEŞİL KURBAĞALAR ÖTER GÖLLERDE

Yeşil kurbağalar öter göllerde
Kırıldı kanadım kaldım çöllerde
Anasız babasız gurbet ellerde

Ya ben ağlamayım kimler ağlasın
Şu mahzun gönlümü kimler eylesin

Eğin viran olmuş bülbül ötmüyor
Ağam ırak yolda elim yetmiyor
Sayı tutam dedim sayı yetmiyor

Gel ağam gel ağam tez gel sılaya
Sen gelmezsen ağam gelem oraya

Ağam sen gideli yedi yıl oldu
Diktiğin ağaçlar meyveyle doldu
Seninle gidenler sılaya döndü

Tez gel ağam tez gel eğlenmeyesin
Elde güzel çoktur evlenmeyesin

Bayram geldi diye oynuyor kızlar
Yari düşününce yüreğim sızlar
Karalar geyinmiş gökte yıldızlar

Tez gel ağam tez gel bayram geliyor
Eller sevdiğine allar alıyor

Türkü İncelemesi:

İÇERİK İNCELEMESİ

Teması: Ayrılık ve üzüntü

Konusu: Gurbette olmanın verdiği hüzün

BİÇİM İNCELEMESİ

Nazım Biçimi: Türkü

Kafiye Örgüsü:

-----a

-----a

-----a

-----b

-----b

-----c

-----c

-----c

-----b

-----b

-----d

-----d

-----d

-----b

-----b

Türkü düz uyak biçimde kafiyelenmiştir.

AHENEK UNSURLARI

Ölçü: 11'li hece ölçüsüyle yazılmıştır. (6+5 durakları vardır)

Kafiye ve Redifleri:

I.

-- göllerde         "lerde" redif, "l" yarım uyak
--çöllerde
---ellerde

---ağlasın           "sin" redif

----eylesin 

II.

---ötmüyor 

--- yetmiyor         "miyor" redif, "t" yarım uyak
 ---yetmiyor

-- sılaya    "ya" redif, "a" yarım uyak

 --oraya

III.

--- oldu
--- doldu     "du" redif
 ---döndü

--- eğlenmeyesin     "meyesin" redif, "len" zengin uyak
--- evlenmeyesin

IV.

--- kızlar
---sızlar               "lar" redif, "z" yarım uyak 
--- yıldızlar

---geliyor           "iyor" redif, "l" yarım uyak
---alıyor

SÖZ SANATLARI

Kırıldı kanadım: İstiare sanatı yapılmıştır. 

Karalar geyinmiş gökte yıldızlar: Teşhis sanatı, yıldızlara ayrıca yas tutan birine benzetilmiştir.

TÜRKÜ NAZIM BİÇİMİNİN ÖZELLİKLERİ:

Bir ezgi eşliğinde söylenen halk şiirlerine "türkü" denir.
Türküler, adına "bent" denen 2-4 dizelik bölümlerden oluşur.
Çoğu zaman bu bentler, ezgisi ve sözleri değişmeden tekrarlanan ve adına "kavuştak" denen dizelerle birbirlerine bağlanırlar. Kavuştaklar çoğunlukla 1-4 dizeden oluşurlar.
Kendisine özgür ezgilere yer verilmiştir.
Aşk, memleket, yurt, tabiat, sevgi konuları işlenerek yazılır.
Hece ölçülerinde 7,8 ve 11’li hece ölçüleri kullanılır.
Bazıları koşma şeklinde yazılır.
Türkler dörder mısra ve bentlerden oluşmaktadır.
Türküler kafiyeli olup “aaab cccb dddb”, “aaabb cccbb dddbb” veya “aaabcc dddbcc eeebcc” şeklindedir.
Ait oldukları bölgelerin isimlerini almışlardır.
Türküler ana dörtlük veya üçlüklerle, onu izleyen nakaratlardan oluşur. Türkülerdeki dörtlüklere Bent adı verilir. Nakaratlar, halk dilinde bağlama ve kavuştak olarak adlandırılır.

Ezgilere göre Türküler:

Usulsüz olanlar: divan, bozlak, koşma, hoyrat ve Çukurova'yı içine alan uzun havalardır.

Usullü olanlar: Genellikle oyun havaları bu gruptadır. Bunlara Konya'da oturak havası, Urfa'da kırık hava adı verilmektedir.

İşlenen konuya göre Türküler: Ninniler, Çocuk, Doğa, Aşk, Kahramanlık, Askerlik, Tören, İş, Ölüm, Oyun, Tabiat, Hayvan, Zeybek, Derebeyi Türküleri, Cinayetler ve Acıklı Olaylarla İlgili Türküler, Güldürücü Türküler, Yemeklerle İlgili Türküler, Karşılıklı Türkülerdir.

Yapılarına göre Türküler: Bentleri mani dörtlükleriyle kurulan, Bentleri dörtlüklerle kurulan, Bentleri üçlüklerle kurulan, Bentleri beyitlerle kurulan türkülerdir.