Edebiyat-Toplum İlişkisi Maddeler Halinde, Örnekler

Edebiyat-Toplum İlişkisi Maddeler Halinde, Edebiyat-Toplum İlişkisine Örnekler

Hazırlayan: www.edebiyatfatihi.net

Edebiyat malzemesi dil olan güzel sanat etkinliğidir.  İnsan toplumsal bir varlıktır ve edebiyatın konusu da insandır. Edebi eserler insan ilişkilerine, toplumun duyuş ve düşünüşüne göre şekillenir.  Edebi eserlerin bir kısmı, topluma öncülük etmek, onu değiştirip geliştirmek amacını taşır. Yazarlar içinden çıktığı toplumun duyuş ve düşünüşünü eserlerine yansıtır. 

Edebiyat-Toplum İlişkisi Maddeler Halinde

• Edebiyat toplumun aynasıdır. 
•  Edebiyat ile toplum, toplum ile edebiyat karşılıklı olarak birbirlerini etkiler.
• Edebî eserler yazıldıkları dönemin toplumsal hayatını yansıtır.
• Edebi eserlerin yazıldığı süreçte yazar sosyolojik araştırmalardan yararlanabilir.
• Edebiyatın toplumu etkileme ve yönlendirme özelliği vardır.
• Edebî metinler sosyal hayatın bir parçasıdır ve sosyal bir çevrede ortaya çıkar.
• Şair ve yazarlar, içinde yaşadığı toplumun bir üyesidir. Bunlar, yetiştikleri çevrenin etkisinde kalırlar. Toplumdaki çeşitli anlayışlardan birini veya birkaçını benimserler. Onların herhangi bir insandan farkları, kabul ettiği, hoşlandığı bir anlayışı başkalarına da kabul ettirebilmeleridir. Bunun için toplumlardaki değişmelerde şair ve yazarların öncü olduklarını görüyoruz. 

Edebiyat-Toplum İlişkisine Örnekler:

Örneğin Milli Mücadele'yi yaşayan sanatkâr ve yazarlar, bu durum­dan etkilenmişler ve eserlerinde de bu etkiyi belli bir oranda göstermişlerdir. Güzel sanatlar ve edebi­yat, sosyal çevre dediğimiz düşünce hayatı, sosyal ve siyasi hayattan yararlanarak oluşturulurlar.

www.edebiyatfatihi.net

Edebî metinler, devrin sosyal, siyasî ve tarihî şartlarından yararlanılarak ortaya konulan sa­nat eserleridir. Edebî eserler, yazıldıkları devrin şartlarından etkilenebilir. Bu etkilenme asla tek taraflı olamaz. Edebî eserler de toplumu bir şekilde etkile­yebilmektedir. Reşat Nuri Güntekin'in ölümsüz eseri Çalıkuşu romanındaki genç ve idealist bir öğret­men karakteri olan Feride, toplum tarafından o kadar çok sevilmiş ve benimsenmiştir ki, anneler ve babalar çocuklarına bu ismi vermeye başlamışlardır.

Türk edebiyatında  Orhan Kemal, Fakir Baykurt, Kemal Tahir, Yaşar Kemal, Aziz Nesin gibi toplumsal gerçekçi yazarlar  toplumdaki düzensizlik ve çatışmalar ile köy gibi küçük yerleşim yerlerinin sorunları üzerinde yoğunlaştılar; eserlerini ağa-köylü, öğretmen-imam, halk-yönetici, zengin-fakir, güçlü-güçsüz, aydın-cahil gibi belirgin farklılıklar üzerine kurmuşlardır. 

www.edebiyatfatihi.net 

ÖRNEĞİN;

Orhan Kemal;  eserlerinin  hemen hepsinde toplumsal yapıdaki çelişkileri ustaca vurguladı. 

Kemal Tahir;  romanlarıyla Anadolu insanının yaşamını , sorunlarını , töre ve inançlarını toplumsal – gerçekçi bir bakış açısıyla sergiledi.

Yaşar Kemal;  yapıtlarında Torosları, Çukurova’yı, Çukurova insanının acı yaşamını, ezilişini, sömürülüşünü, kan davasını, ağalık ile toprak sorununu çarpıcı bir biçimde ortaya koyar.

Fakir Baykurt;  romanlarında Türkiye'deki köylü yaşamını halkçı ve devrimci bir bakış açısıyla ele aldı.

Aziz Nesin; öykülerinde Türk toplumunu ayrıntılarıyla yansıttı.

Bir diğer örnek de dünya edebiyatından... Charles Dickens'ın ünlü romanı Oliver Twist'in  yayımlanmasıyla birlikte İngiltere'de çocuk hakları konusunda çalışmalar yapılmıştır.