Ziya Osman Saba Sebil ve Güvercinler Şiirinin İncelemesi

Bu yazımızda Yedi Meşalaciler topluluğunun önemli şairi Ziya Osman Saba'nın Sebil ve Güvercinler şiirini yapı, içerik, ahenk vb. ölçütlere göre inceledik... edebiyatfatihi.net

"Sebil ve Güvercinler" Şiir İncelemesi

İnceleme: www.edebiyatfatihi.net 

Zihniyet:

Şiir tabiata ve çevreye duyulan hassasiyetin bir örneği olarak kaleme alınmıştır. Samimiyet ve hassasiyet şiirin en önemli özellikleridir. Şiir Yedi Meşale şiir anlayışını yansıtmaktadır. Yani bireysellik ve sanat kaygısı burada ön plandadır.

YAPI: 

Nazım Birimi:

Şiir iki dörtlük ve iki üçlükten oluşmuştur. Bu birimler şairin vermek istediği duygulanımın farklı boyutlarını göstermektedir.

Teması:Şiirin teması yaşanan hisli bir anın ardından duyulan şaşkınlık ve özlemdir. Bu duygu evrensel bir duyguyu ifade etmektedir. Dolayısıyla bireysel gibi görünen bu tema esasen tüm insanları ilgilendirir.

Ahenk Unsurları

Söyleyiş tarzı: Şiir bireysel bir söyleyiş tarzıyla ahenkli bir şekilde yazılmıştır.
Ritim: Şiir 14' lü hece ölçüsüyle ve 7+7 durak yapısıyla kaleme alınmıştır.
Kafiye: Kafiye şeması abba/abba/cca/dda şeklindedir.
Asonans: "Tutuşmuş ruhlarına bir damla gözyaşı sun." mısrasında "u" seslerinin tekrarı ile.
Aliterasyon: "Ürkmeden su içsinler yavaşça, susun, susun!" mısrasında "s" seslerinin tekrarı.
Ölçü: 14'lü hece ölçüsü
Ses akışı: Sözcüklerin uyumlu sesleriyle, ulamalarla kesintisiz ve rahat okunuş.

Söz Sanatları ve İmgeler:

"Tutuşmuş ruhlarına bir damla gözyaşı sun." mısrasında ruh somut bir maddeye benzetilmiştir ve kapalı istiare yapılmıştır. Ayrıca bu dizede tutuşmak ve gözyaşı sözcükleri arasında tezat sanatı vardır . "Ürkmeden su içsinler yavaşça, susun, susun!" mısrasında kelime tekrarı yaparak tekrir, 

"Şimdi bomboş sebilden selviler bir şey sorar," mısrasında selvilere insan özelliği verilerek teşhis ( kişileştirme) , 

"Bırak, yorgun başları bu taşlarda uyusun." mısrasında uyuyan sadece başlar değil güvercinlerin kendisi olduğundan mecaz-ı mürsel, 

"Çözülen bir demetten indiler birer birer," mısrasında ise kuş sürüsü bir demete benzetilerek açık istiare sanatından yararlanılmıştır. 

Söz Sanatlarının İşlevi: 

Bu söz sanatları ile şiir daha edebi hale gelmiş ve derinleşmiştir. Söz sanatları sayesinde bu dönem şiiri derinliğini ve kıymetini bulmuş, sadeleşen dil ile birlikte yüzeyselliğe düşmemiştir.

Şiirdeki İmgeler:

Şiirde tabiat imgeleri şairin ruh dünyasının anlatılmasında bir araç olarak kullanılmıştır. Şair şiirdeki ruhsal duyarlılığını bu vasıtayla somutlaştırmış ve görünür kılmıştır. Böylece anlatımın gücünü pekiştirmiştir.

Şiirde güvercin imgesi insan isteklerini ifade eder. Sebil imgesi ise bu isteklerin giderildiği, gerçekleştirildiği bir imgedir. Günümüz şartlarında sebil ve güvercin arasında kurulan bu hayal geçersizdir çünkü gündelik hayatlarda artık bu gerçeklikten söz etmemiz mümkün değildir. Çöl imgesi burada ruhun geçirdiği zorlu durumları temsil etmektedir. Uçuşan beyaz tüyler imgesi ise özlemi ve yitirmişliği anlatır. Özlemlerin, hasretlerin göç eden kuşlar vasıtasıyla anlatılması günümüz için de kıymetli şiirsel anlatımlardır.

Şiir Dili:

Bu şiirde gördüğümüz gibi dönem Türkçesi en ince duyguları bile ifade etmede zenginliğiyle göze çarpmaktadır. Dönem dili sade fakat derinliği bulunan, nüanslara sahip bir dildir. Burada kelimelerin çağrışım gücünün etkisinden söz edilebilir. Beş Hececilerin halkı romantik bir bakış açısıyla anlattıkları dili sade şiirler ile Yedi Meşale şiirinin derinliği ve bireysel duyguları ifade etme gücü karşılaştırılamaz. Dil bu dönemde daha soyut konuları ve bireysel duygulanımları daha rahat ifade edebilecek şekilde evrilmiştir.

Gelenek:

Şiir Öz Şiir geleneğine ve Yedi Meşale geleneğine bağlıdır.

Edebi Akımlar:

Sebil ve Güvercinler şiiri sembolizm ve empresyonizmden etkilenerek yazılmıştır.

Şair Hakkında
ZİYA OSMAN SABA FİKRİ VE EDEBİ YÖNÜ MADDELER HALİNDE...