Şikayetname Konusu, Dil ve Anlatım Özellikleri, Şiirsel Ögeler
Hazırlayan: edebiyatfatihi.net
Divan edebiyatının en lirik ve en büyük şairlerinden olan Fuzûlî'nin bilinen birçok gazeli, kasidesi yanında bir de Nişancı Celâlzade Mustafa Çelebi'ye dönemindeki memurları şikayet ettiği Şikayetname adında meşhur bir mektubu vardır. Mektup, dönemin zihniyetiyle ilgili ipuçları da barındıran yergisel bir mektuptur.
Şikayetname divan edebiyatının ilk edebi mektupları arasındadır. Bu mektubun içeriği şöyle:
Kanunî Sultan Süleyman Bağdat’ı fethettiğinde, yoksul bir şair olan Fuzûlî, Kanunî’ye kasideler
sunar. Padişah da ona vakıf gelirlerinden maaş bağlar. Kanunî, İstanbul’a döndükten sonra vakıf memurları birtakım bahaneler öne sürerek bu maaşı şaire ödemez. Çaresiz kalan Fuzûlî, Nişancı Celâlzade Mustafa Çelebi’ye yazdığı mektupta memurların davranışlarını şikâyet eder.
→Dil ve Anlatım Özellikleri: Fuzuli'nin ünlü Şikayetnamesi'nde Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalarla yüklü günümüze göre ağır bir dil kullanılmıştır. Anlatım karşılıklı konuşma halinde, nükteli, iğneleyici, yergisel ve zariftir . Ayrıca metinde secilerle (düzyazıdaki kafiye) şiirsel üslup kullanılmıştır.
Aşağıda mektubun ilk bölümü metnin dil ve anlatım özellikleri hakkında ipucu verecektir.
"Şikayetname"den bir bölüm:
"Selâm verdüm rüşvet degüldür deyu almadılar, hüküm gösterdüm fâ’idesüzdür deyu mültefit olmadılar. Egerçi zâhirde sûret-i itâ’at gösterdiler ammâ zebân-ı hâl ile cemî’-i su’âlüme cevâb verdiler. Dedüm “yâ eyyühe’l-eshâb” bu ne fi’l-i hatâ ve çîn-i ebrûdur dediler muttasıl ’âdetümüz budur. Dedüm benüm ve re’âyetüm vâcib görmüşler ve bana berât-ı tekâ’ud vermişler ki evkâfdan hemîşe behre-mend olam ve Pâdişâha ferâgatle du’â kılam. Dediler ey miskîn senün mezâlimüne girmişler ve sana sermâye-i tereddüd vermişler ki müdâm bî-fâ’ide cidâl edesin ve nâmübârek yüzler görüb nâ-mülâyim sözler işidesin. edebiyatfatihi
→Şikayetnamedeki Şiirsel Ögeler:
Şikayetname'de secilerle yüklü (düzyazıdaki kafiye) şiirsel üslup kullanılmıştır.
SECİ: Divan edebiyatında cümle içinde veya sonunda kafiyeli sözcüklerin bir arada kullanılmasıdır.
Örneğin, aşağıda Şikayename'den alınan cümlelerdeki altı çizili sözcükler kendi arasında kafiyelidir.
Selâm verdüm rüşvet degüldür deyu almadılar, hüküm gösterdüm fâ’idesüzdür deyu mültefit olmadılar. Egerçi zâhirde sûret-i itâ’at gösterdiler ammâ zebân-ı hâl ile cemî’-i su’âlüme cevâb verdiler. Dedüm “yâ eyyühe’l-eshâb” bu ne fi’l-i hatâ ve çîn-i ebrûdur dediler muttasıl ’âdetümüz budur.
Hazırlayan: edebiyatfatihi.net
Divan edebiyatının en lirik ve en büyük şairlerinden olan Fuzûlî'nin bilinen birçok gazeli, kasidesi yanında bir de Nişancı Celâlzade Mustafa Çelebi'ye dönemindeki memurları şikayet ettiği Şikayetname adında meşhur bir mektubu vardır. Mektup, dönemin zihniyetiyle ilgili ipuçları da barındıran yergisel bir mektuptur.
Şikayetname divan edebiyatının ilk edebi mektupları arasındadır. Bu mektubun içeriği şöyle:
Kanunî Sultan Süleyman Bağdat’ı fethettiğinde, yoksul bir şair olan Fuzûlî, Kanunî’ye kasideler
sunar. Padişah da ona vakıf gelirlerinden maaş bağlar. Kanunî, İstanbul’a döndükten sonra vakıf memurları birtakım bahaneler öne sürerek bu maaşı şaire ödemez. Çaresiz kalan Fuzûlî, Nişancı Celâlzade Mustafa Çelebi’ye yazdığı mektupta memurların davranışlarını şikâyet eder.
→Dil ve Anlatım Özellikleri: Fuzuli'nin ünlü Şikayetnamesi'nde Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalarla yüklü günümüze göre ağır bir dil kullanılmıştır. Anlatım karşılıklı konuşma halinde, nükteli, iğneleyici, yergisel ve zariftir . Ayrıca metinde secilerle (düzyazıdaki kafiye) şiirsel üslup kullanılmıştır.
Aşağıda mektubun ilk bölümü metnin dil ve anlatım özellikleri hakkında ipucu verecektir.
"Şikayetname"den bir bölüm:
"Selâm verdüm rüşvet degüldür deyu almadılar, hüküm gösterdüm fâ’idesüzdür deyu mültefit olmadılar. Egerçi zâhirde sûret-i itâ’at gösterdiler ammâ zebân-ı hâl ile cemî’-i su’âlüme cevâb verdiler. Dedüm “yâ eyyühe’l-eshâb” bu ne fi’l-i hatâ ve çîn-i ebrûdur dediler muttasıl ’âdetümüz budur. Dedüm benüm ve re’âyetüm vâcib görmüşler ve bana berât-ı tekâ’ud vermişler ki evkâfdan hemîşe behre-mend olam ve Pâdişâha ferâgatle du’â kılam. Dediler ey miskîn senün mezâlimüne girmişler ve sana sermâye-i tereddüd vermişler ki müdâm bî-fâ’ide cidâl edesin ve nâmübârek yüzler görüb nâ-mülâyim sözler işidesin. edebiyatfatihi
→Şikayetnamedeki Şiirsel Ögeler:
Şikayetname'de secilerle yüklü (düzyazıdaki kafiye) şiirsel üslup kullanılmıştır.
SECİ: Divan edebiyatında cümle içinde veya sonunda kafiyeli sözcüklerin bir arada kullanılmasıdır.
Örneğin, aşağıda Şikayename'den alınan cümlelerdeki altı çizili sözcükler kendi arasında kafiyelidir.
Selâm verdüm rüşvet degüldür deyu almadılar, hüküm gösterdüm fâ’idesüzdür deyu mültefit olmadılar. Egerçi zâhirde sûret-i itâ’at gösterdiler ammâ zebân-ı hâl ile cemî’-i su’âlüme cevâb verdiler. Dedüm “yâ eyyühe’l-eshâb” bu ne fi’l-i hatâ ve çîn-i ebrûdur dediler muttasıl ’âdetümüz budur.
www.edebiyatfatihi.net
Yorum Gönderme
YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...
1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.