9.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları, 2018, Sayfa 275

Sayfa 275

DİLBİLGİSİ

a. Yukarıdaki parçada geçen çekimli fiilleri bulunuz.

Parçadaki çekimli fiiler:


inmiştim
istedi
dedi
getirin
dedim
utanmıyor
söyledim
yükümlü tıutmalı
bulundurmayacak
soğutmayacak
soğutsun
içecek
getireyim
dedi
sesimi çıkarmadım
oturuyor
durmıyor
kımıldıyor
kalkıyor
sarsılıyoruz
atıyor
okuyor
katlamıyor
açıyor
değecek
kalkamıyorum
açmış
büzüldüm
düşünmüyor
genişliyor
dayanamadım
büzülemiyorum
yer kalmadı
sesini çıkarmadı
kalktı
değiştirdi
biliyor


b. Bulduğunuz fiilerin metindeki işlevlerini belirleyiniz.

Fiiler genel olarak metinde iş, oluş ve hareket bildiren bildiren kelimelerdir. Aşağıda metindeki bazı fiillerin özellikleri verilmiştir.


inmiştim➜ durum fiili
istedim➜kılış fiili
dedi➜kılış fiili
getirin➜kılış fiili
dedim➜kılış fiili
utanmıyor➜durum
söyledim➜kılış fiili
yükümlü tutmalı➜kılış fiili
bulundurmayacak➜kılış fiili
soğutmayacak➜ kılış 
soğutsun➜kılış fiili
...
c. Parçada bulduğunuz çekimli fiillerin kip ve kişi eklerini belirleyiniz.

Cevap:

inmiştim➜ öğrenilen geçmiş zamanın hikayesi, I.tekil kişi
istedim➜  görülen geçmiş zaman, I.tekil kişi
dedi➜görülen geçmiş zaman, III.tekil kişi
getirin➜emir kipi, II.çoğul kişi
dedim➜görülen geçmiş zaman, I.tekil kişi
utanmıyor➜şimdiki zaman, III.tekil kişi
söyledim➜görülen geçmiş zaman, I.tekil kişi
yükümlü tutmalı➜gereklilik kipi,  III.tekil kişi
bulundurmayacak➜gelecek  zaman, III.tekil kişi
soğutmayacak➜ gelecek zaman kipi, III.tekil kişi
soğutsun➜emir kipi, III.tekil kişi
içecek➜ gelecek zaman kipi, III.tekil kişi
getireyim➜ istek kipi, I.tekil kişi
dedi➜görülen geçmiş zaman, III.tekil kişi
sesimi çıkarmadım➜ görülen geçmiş zaman, I.tekil kişi
oturuyor➜şimdiki zaman, III.tekil kişi
durmuyor➜ Şimdiki zaman, III.tekil kişi
kımıldıyor➜ Şimdiki zaman, III.tekil kişi
kalkıyor➜ Şimdiki zaman, III.tekil kişi
sarsılıyoruz➜ Şimdiki zaman, I.çoğul kişi
atıyor➜ Şimdiki zaman, III.tekil kişi
okuyor➜ Şimdiki zaman, III.tekil kişi
katlamıyor➜ Şimdiki zaman, III.tekil kişi
açıyor➜ Şimdiki zaman, III.tekil kişi
değecek➜ Gelecek zaman,  III.tekil kişi
kalkamıyorum➜ Şimdiki zaman, I.tekil kişi
açmış➜ Duyulan geçmiş zaman, III.tekil kişi
büzüldüm➜görülen geçmiş zaman, III.tekil kişi
düşünmüyor➜Şimdiki zaman, III.tekil kişi
genişliyor➜Şimdiki zaman, III.tekil kişi
dayanamadım➜ Görülen geçmiş zaman, I.tekil kişi
büzülemiyorum➜Şimdiki zaman, I.tekil kişi
yer kalmadı➜Görülen geçmiş zaman, III.tekil kişi
sesini çıkarmadı➜Görülen geçmiş zaman, III.tekil kişi
kalktı➜Görülen geçmiş zaman, III.tekil kişi
değiştirdi➜Görülen geçmiş zaman, III.tekil kişi
biliyor➜Şimdiki zaman, III.tekil kişi


ç. Bulduğunuz çekimli fiilleri yapılarına göre inceleyiniz.

Cevap:

inmiştim➜ basit
istedim➜  basit
dedi➜basit
getirin➜basit
dedim➜basit
utanmıyor➜basit
söyledim➜basit
yükümlü tutmalı➜birleşik 
bulundurmayacak➜türemiş
soğutmayacak➜ türemiş
soğutsun➜türemiş
içecek➜ basit
getireyim➜basit
sesimi çıkarmadım➜ birleşik 
oturuyor➜basit
durmuyor➜ basit
kalkıyor➜ basit
sarsılıyoruz➜ türemiş
atıyor➜ basit
okuyor➜ basit
katlamıyor➜ türemiş
açıyor➜ basit
değecek➜ basit
kalkamıyorum➜ birleşik
açmış➜ basit
büzüldüm➜türemiş
düşünmüyor➜türemiş
genişliyor➜türemiş
dayanamadım➜birleşik
büzülemiyorum➜brileşik
 kalmadı➜basit
sesini çıkarmadı➜birleşik
kalktı➜ basit
değiştirdi➜türemiş
biliyor➜basit

d. Bulduğunuz çekimli fiillerin öznelerine ve nesnelerine göre çatılarını inceleyiniz.

Cevap:

inmiştim➜ etken-geçişsiz
istedim➜  etken-geçişli
dedi➜etken-geçişli
getirin➜ etken-geçişli
dedim➜etken-geçişli
utanmıyor➜ etken-geçişsiz
söyledim➜etken-geçişli
yükümlü tutmalı➜ etken-geçişli
soğutmayacak➜etken-oldurgan
soğutsun➜etken-oldurgan
içecek➜ etken-geçişli
getireyim➜etken-geçişli
sesimi çıkarmadım➜ etken-geçişsiz
oturuyor➜etken-geçişsiz
durmuyor➜ etken-geçişsiz
kalkıyor➜ etken-geçişsiz
sarsılıyoruz➜ dönüşlü-geçişsiz
atıyor➜ etken-geçişli
okuyor➜ etken-geçişli
katlamıyor➜ etken-geçişli
açıyor➜ etken-geçişli
değecek➜ etken-geçişli
kalkamıyorum➜ etken-geçişsiz
açmış➜ etken-geçişli
büzüldüm➜dönüşlü-geçişsiz
düşünmüyor➜etken-geçişsiz
genişliyor➜etken-geçişli
dayanamadım➜etken-geçişsiz
büzülemiyorum➜dönüşlü-geçişsiz
 kalmadı➜etken-geçişsiz
kalktı➜ etken-geçişsiz
değiştirdi➜ etken-oldurgan
biliyor➜etken-geçişli

2. Türkiye’deki tarihine bakacak olursak çay ilk olarak II. Abdülhamid döneminde 1894’te Japonya’dan getirilmiş. Bursa’da deneme dikimi yapılmış. Çayın üretimine Cumhuriyet’ten sonra başlanmış ve 1963’e kadar çay talebi başka ülkelerden sağlanmış. Kısacık zaman diliminde hayatımızın her anında çay yerini almış.

Yukarıdaki parçada noktalama işaretlerinin kullanılma amaçlarını belirleyiniz.Cevap:
Nokta(.) ➜  Cümle sonlarında ve  sayılardan sonra sıra bildirmek için (örnek:II.Abdülhamid) konmuştur. 
Kesme işareti (') ➜  Özel isimlere(Türkiye’deki, Bursa'da)  ve sayılara (örnek: 1963'e) getirilen çekim eklerinden sonra kullanılmıştır.

3. Nurullah Ataç’ın günlüğünde günümüz yazım kurallarına uymayan kullanımları tespit ederek bu durumun nedenini açıklayınız.

Cevap:

Tespit-Nedeni
buğünkü➜ bugünkü
22.45'de➜ 22.45'te

Ayrıca yazar, günümüzde kullanılmayan "uzak-konuşur (telefon)", salkı (haber), balı (şehir) buğulu(vapur) gibi Öz Türkçe sözcükler kullanmıştır. Bunun sebebi Nurullah Ataç'ın Türkçeyi sadeleştirme çabalarının savunucusu olması ve  tamamen öz Türkçe bir dil anlayışını benimsemesidir.




Sayfa 276

b. Yazma Sürecini Uygulama

1. Yazma Tür ve Tekniklerini Tanıma bölümünde yapılan açıklamalar doğrultusunda bir günlük yazınız.

Açıklamalar doğrultusunda bir günlük yazınız.

2. Bir blog oluşturarak başta günlükleriniz olmak üzere diğer yazılı veya görsel üretimlerinizi bu blogda paylaşınız. Ürettiğiniz ve paylaştığınız metinlerin sorumluluğunu üstleniniz.

...

SÖZLÜ İLETİŞİM ÇALIŞMALARI

Farklı günlüklerden / bloglardan seçtiğiniz metinlerden bir sunu hazırlayıp sınıf ortamında sununuz. Not: Konuşmanızda beden dilini doğru ve etkili biçimde kullanınız.







Yazıya Tepkini Göster!

Bir Yorum Yaz

YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...

1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.

أحدث أقدم

Reklam

Reklamlar