Şair Evlenmesi'nin Karagöz ve Ortaoyunuyla Benzerlikleri

Şair Evlenmesi'nin Karagöz ve Ortaoyunuyla Benzerlikleri

edebiyatfatihi.net

Bilindiği gibi Batılı anlamdaki ilk yerli tiyatro örneği olan Şair Evlenmesi geleneksel Türk tiyatrosunun izlerini taşır. Şinasi bu eserinde halktan seçilmiş kişileri, halkın diliyle konuşturularak topluma ait töresel bir uygulamanın ortaya çıkardığı yanlışlıklar göstererek bu geleneğin eleştirisi yapmıştır.

Şair Evlenmesi'nin Karagöz ve Ortaoyunuyla Benzerlikleri

Bu benzerlikleri kısaca şöyle açıklayabiliriz:

Şair Evlenmesi'ndeki kişilerin geleneksel Türk tiyatrosundaki kişilerle benzer yönleri vardır. Birbirini seven Müştak ile Kumru’ya geleneksel tiyatromuzun Çelebi ve Zennesi gözü ile bakılabilir. Özellikle Müştak, yaşadığı aşk, şaşkınlık ve çaresizlikle iyi çizilmiş bir Çelebi örneğidir. Aynı zamanda Hikmet'le aralarındaki ilişki farklılıklar taşımasına karşın tipik bir Hacivat- Karagöz ilişkisini andırmaktadır. Hikmet, uyanık tavrıyla durumdan ders çıkarıp nasihat vermeye kalkan Hacivat’ı anımsatırken Müştak, Karagöz’e benzer bir kişilik sergiliyor.

Karagöz ve Ortaoyunu özelliği taşıyan konuşma örgüsünün yaratılmasında büyük paya sahip iki oyun kişisi Batak Ese ve Atak Köse’nin konuşmaları, Karagöz oyunlarının Kayserili, Kastamonulu, Laz vs. tiplerini andırmaktadır. Mahalle halkından sayılan bu kişilerin durum ve davranışları da Karagöz oyunlarının mahallelisinden farklı değildir.

Şair Evlenmesi Oyunundaki Güldürü Unsurları

Yanlış anlamalar, kelime oyunları, taklitler, olayın güldürücülüğünü arttıran güldürü unsurlarıdır. Örneğin; bekçinin, tiyatroyu tarator diye telaffuz etmesi, imamın, Hikmet Efendi'den rüşvet alırken 'yan cebime koy' der ve sonra bunu 'yan canibimde durma, git' sözüyle yakıştırması vb.