Fiilimsilerin Çekimli Fiilerden Farkları Nelerdir? Örneklerle

Fiilimsilerin Çekimli Fiilerden Farkları Nelerdir? Örneklerle

Aradaki farklara geçmeden önce tanımlarına bakalım:

Fiillere getirilen birtakım özel eklerle oluşturulan; fiillerin isim, sıfat, zarf şeklini yapan sözcüklere fiilimsi denir. Bu arada fiile getirilen her yapım ekinin fiilimsi oluşturmayacağını bilmeniz gerekir. Örneğin bil-gi kelimesi fiilden türemesine rağmen fiilimsi değildir. Fiilimsi ekleri şunlardır:

1. İsim-fiil: "-mak, -mek" , "-ma, -me", "-ış, -iş, -uş, -üş" (mayışmak şeklinde kodlayabilirsiniz)

2. Sıfat Fiil:  -an (-en),; -ası (-esi),; -mez (-maz),; -ar (-er, -r),; -dik (-dık, -tik, -tık),; -ecek (-acak),; -miş (-mış, -muş, -müş). (Anası mezar dikecekmiş kodlamasıyla  kolayca aklınızda tutabilirsiniz)

3. Zarf fiil ekleri: (-ıp, -ip, -up, -üp), -arak (-erek), -a (-e), -ınca (-ince, -unca, -ünce), -madan --(meden), -maksızın (-meksizin), -dıkça (-dikçe, -dukça, -dükçe, -tıkça, -tikçe, tukça, -tükçe), --alı (-eli ) -ken, -dığında (-diğinde, -duğunda, -düğünde, -tığında, -tiğinde, -tuğunda,-

 Çekimli fiil ise Bir fiilin kip ve şahıs bildirecek biçimde yapılanmasıdır. Çekimli fiillerde kip her zaman vardır, şahıs eki her zaman olmayabilir.

Fiilimsilerin Çekimli Fiilerden Farkları Nelerdir?

1- Fiilimsiler, kip ve şahıs eklerini almaz. Çekimli fiiller ise kip ve şahıs eklerini alır. Fiilimsiler çekimlenemez. 

Örnek: oku-yor-um (çekimli fiildir, şimdiki zaman eki olan "yor" ve "um" şahıs ekini almıştır.

 Oku-y-an kelimesi fiilimsidir, bir zaman ve şahıs anlamı yoktur. 

2. Fiilimsiler tek başına cümle  kuramaz, çekimli fiiler kurar.

Örneğin bil-en sözcüğü fiilimsidir, tek başına bir cümle kuramaz. 

Uyudum sözcüğü görülen geçmiş zaman çekimlenmiş bir fiildir ve tek başına cümledir.

3. Fiiller kip ve şahıs eki alırken fiilimsiler ise isim çekim alırlar.

oku-y-acak-ım (çekimli fiil →kip ve şahıs ekleri)

başar-malı-sın (çekimli fiil → kip+şahıs eki)

oku-y-an-lar (→ -lar isim çekim eki)

oku-y-an-a (→-a yönelme hali yani isim çekim eki)

4. Bazı fiilimsi ekleri kip eklerini birbirine karıştırmamalıyız. Lütfen aşağıdaki tabloyu dikkatlice inceleyiniz...

FİİLİMSİ	ÇEKİMLİ FİİL
Görünmez kazalara karşı dikkatli olmalı.	O bu saatlerde kimseye görünmez.
Yazar kasa bozuldu.	Her akşam şiir yazar.
Tanıdık kimse yok burada.	Hepimiz o yazarı tanıdık.
Yakacak odunları taşıdı.	Getirdiği odunları yakacak.
Pişmiş aşa su katılmaz	Yemek çok güzel pişmiş.