“Ferdâ” ve “Elhân-ı Şitâ” adlı şiirleri tema, yapı, dil ve anlatım açısından karşılaştırması

“Ferdâ” ve “Elhân-ı Şitâ” adlı şiirleri tema, yapı, dil ve anlatım açısından karşılaştırması
Ferda;  Tevfik Fikret'in Türk gençlerine vatana karşı görevlerini ve sorumluluklarını ifade ettiği bir şiirdir. Elhan-ı Şita ise Cenap Şehabettin'in karın yağışını okuyucuya hissettirdiği bir şiirdir. Bu açıklamadan sonra şiirleri karşılaştıralım:

“Ferdâ” ve “Elhân-ı Şitâ” adlı şiirleri tema, yapı, dil ve anlatım açısından karşılaştırması

TEMA: Ferda şiirinin teması gençliğin vatana karşı görevleri, Elhan-ı Şita adlı şiirin teması ise "kar"dır. edebiyatfatihi.net

YAPI: Ferda şiiri serbest müstezat biçimindedir.  Anlam bir dizede tamamlanmamış birkaç dizeye yayılmıştır. Şiirde cümleler, bir dizede bitmemiş diğer dizelerde devam etmiştir.Elhan-ı Şita şiirinde  mısraların kümelenişi itibariyle karışık düzenli serbest bir şekle sahiptir. Yapı içerikle  ile birlikte kurgulanmıştır. “ Elhân-ı Şitâ’nın dış şekli, tamamen müzikal bir özellik gösterir.

DİL ve ANLATIM: Ferda şiirinde ağır, süslü ve sanatlı bir dil kullanılmıştır. Elhan-ı Şita şiirinin  dili de ağırdır. Şiirde çokça Arapça ve Farsça sözcük ve  tamlamaya , sıfatlara , mecazlara yer verilmiştir.

EK BİLGİLER:

TEVFİK FİKRET KİMDİR?

• Servetifünun edebiyatının en önemli şairidir.
• Önceleri sanat için sanat, sonraları toplum için sanat anlayışını savunmuş ve buna uygun eserler vermiştir.
• Servetifünun topluluğunun dağılmasından sonra yazdığı şiirlerde toplumsal konulara yönelir. Bu şiirlerinin ana teması "hürriyet" ve "medeniyet"tir.1901'den sonraysa yöneldiği toplumsalcı nitelikteki şiirlerini topladı.
• Toplumsal ve siyasal ortamı Han-ı Yağma, 95’e Doğru, Balıkçılar, Haluk’un Bayramı, Tarih-i Kadim, Promete, Sis gibi şiirleriyle eleştirmiştir. 
• SİS (şiirin tahlili için tıklayınız) şiirinde İstanbul'a nefretini dile getirmiştir.
• Ferda (Yarın) şiirinde gençlerin vatana karşı sorunluluk ve görev temasını işlemiştir. 
• Karamsarlığı ve iç dünyasındaki çalkantıları şiirlerinde öne çıkmıştır. 
• Serbest müstezatı şiirlerinde başarıyla kullanmıştır. 
• Aruzla Türkçeyi, şiirle düz yazıyı başarıyla kaynaştırmayı bilmiştir 
• Beyit ve mısra bütünlüğünü kırmış, anlamı birkaç dizeye yaymıştır. (anjambman özelliği)
• Nazmı nesre başarıyla yaklaştırmış, manzum hikayeler yazmıştır. 
• Şiirlerinde noktalama işaretlerine, biçimsel mükemmelliğe, tasvire önem vermiştir. 
• “Yağmur” şiirinde olduğu gibi şiirin içeriğine uygun aruz kalıplarını seçmiş ve kullanmıştır. 
• Şiirlerinde parnasizmden etkilenmiştir.

CENAP ŞEHABETTİN KİMDİR?

EDEBİ KİŞİLİĞİ VE SANAT ANLAYIŞI

Tevfik Fikret'tten sonra Servetifünun topluluğunun en önemli şairidir. 

İlk şiirini "Saadet" dergisinde yayımlar. İlkin Muallim Naci'nin etkisinde divan tarzında şiirler yazdı. Sonrasında ise Dünya edebiyatından Paul Verlaine'den; Türk edebiyatında da Recaizade Mahmut Ekrem ve Abdülhak Hamit Tarhan'dan etkilenerek Batı tarzı şiire yöneldi. 

Gelenekçi şairlerin en çok eleştirdiği ve saldırdığı yenilikçi şair olan Cenap Şahabettin, Tevfik Fikret ve Halit Ziya Uşaklıgil'le birlikte Servetifünun edebiyatının üç önemli ismini oluşturur.
“Sanat için sanat” anlayışına uygun eserler vermiştir. 

Eserlerinde sosyal konulara hiç değinmemiştir. Bireysel temalara yönelmiş, şiirlerinde genellikle aşk ve doğa konularını işlemiştir. 

Cenap Şahabettin, farklı ve ince hayallerini dile getirmek için Arapça ve Farsçadan yeni sözcükler kullanmış bu da onun şiir dilini iyice ağırlaştırmıştır. Şiirlerinde çok zengin bir lirizm ve geniş hayal gücü göze çarpar. 

Cenap Şahabettin, bütün şiirlerini aruz vezni ile yazmış, ahenk ve müzikaliteyi ön planda tutmuştur.

Ahmet Haşim gibi o da  hece ölçüsüne hep karşı durmuş, onu küçümsemiş, hece ölçüsünü "parmak hesabı" olarak nitelendirmiş ve hece ölçüsünün bir nazım ölçüsü olamayacağı görüşünü savunmuştur. "Kafiye kulak içindir." anlayışını benimsemiştir.

 Cenap Şahabettin, "serbest müstezat" nazım biçimini geliştirerek başarıyla şiirlerinde kullanmıştır. Ayrıca "sone" nazım biçimini de başarıyla kullanan şairler arasında yer alır.

Parnasizmin ilk örneklerini o vermiştir. 

Şaire göre şiir kelimelerle resim yapma işidir. 
Şiirlerinde müziğe önem vermiş ve sembolizmin etkisinde kalmıştır.