10.Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı Kitabı Cevapları,Biryay, Sayfa 100
Sayfa 100

2. Okuduğunuz gazellerin aşağıdaki yapı özelliklerini bulunuz.

Nazım Birimi:
İki gazelin de nazım birimi beyittir.

Matla Beyti:
İlk beyitler matla

Makta Beyti: Son beyitler makta 

Mahlas Beyti: Son beyitler mahlas beyti

3. Beyitlerin yerini değiştirdiğimizde gazellerin anlamında bir değişme meydana geliyor mu? Açıklayınız.

Gelmiyor, çünkü gazellerde parça(beyit) güzelliği esastır, beyitlerin anlamı aynı beyit içinde başlayıp bitmektedir. 

4. Gazellere hâkim olan duygu nedir? Açıklayınız.
Aşk acısıdır. Divan şiirinde sevgililer aşıklarına karşı vefasız, ilgisiz ve zalimdir.  Aşık ise sevgiliden gelen her türlü cefaya katlanır, aşk, ızdırap ve acı ile doludur. Ama aşk acısı çekmekten de şikayet etmezler. 

Divan edebiyatında mazmun, kelime anlamı olarak “anlam, kavram” demektir. Edebiyatta, bazı düşüncelerin ifadesinde kullanılan klişeleşmiş söz ve anlatımlara denir. Çoğu divan şiirine Fars edebiyatından girmiştir. Arap edebiyatının da mazmunları sıkça kullanılır. Buna göre belli kelimelerin kullanılması bazı düşünceleri hatırlatır. Mesela sevgilinin ağzı için, “âb-ı hayât, gül, gonca, şarâp ve la’l” mazmunları kullanılır. Okuyucu ağzın bunlardan hangisiyle karşılandığını beyitte geçen diğer sözcüklerden anlar.. Yani “la’l veya gonca” denildiği zaman artık “ağız”ı da ayrıca söylemeye gerek kalmamıştır.

5. Yukarıdaki bilgilerden hareketle incelediğiniz gazellerde kullanılan mazmunları bulunuz. Bu
mazmunların şiirde nasıl kullanıldığını belirleyiniz.


İlk gazelde 
Peykan: Ok demektir. sevgilinin kaşları yay, kirpikleri oktur. sevgili(maşuk) her bakışıyla aşığın yüreğine oklar fırlatır.

İkinci gazelde:
Hat: Hat kelimesi ile sevgili söz konusu olunca daha çok ayva tüyü kastedilmiştir.
Mecnun: Divan şiirinde aşığın sembolü olarak kullanılır. Gazelde de şair, sevgilinin aşkından Mecnun gibi çöllere düştüğünü ifade ediyor.
Zülf: Sevgilinin saçı. âşığın gönlünü darmadağınık etmiştir. Âşık, o kanca gibi saçlara asılıdır, hep orada kalıp sevgiliyle yan yana olmak ister. Saç, karışık ve dağınıktır, âşık orada yok olmuştur.


6. Okuduğunuz gazelde “teşbih, mübalağa, telmih, tevriye ” sanatlarının kullanıldığı yerleri tespit ediniz. Bu edebî sanatların nasıl yapıldığını belirleyiniz.

Teşbih: İlk beyitte sevgilinin kirpikleri oka benzetilmiştir. 
İkinci gazelde şair kendini nisan bulutuna, hazan rüzgarına ve Mecnun'a benzetmiştir.
İkinci gazelde sevgiliyi Hz. Yusuf'a, kendisini Hz.Yakup'a benzetmiştir.
İkinci gazelde şair üzüntüsünü denize benzetmiştir. 

Mübalağa: "gam denizinde boğmak"

Telmih: İkinci gazelde Mecnun, Hz. Yusuf, Hz.Yusuf'a telmihte bulunulmuştur.

Tevriye: İlk gazelde  müjgan-peykan-zahm-ı sine kelimeleri arasında tevriye 
İkinci gazelde Hz. Yusuf ve Hz.Yakup birbiriyle ilişkili olduğunda tevriye sanatı

7. Okuduğunuz gazellerin en güzel beyti sizce hangisidir?

Eleştirel Okuma
Attila İlhan, "Hangi Edebiyat" isimli eserinde şöyle demektedir: “Râsih'in ünlü gazeli, Türk şiirinin
geleneksel ahengini en tumturaklı şekliyle hissettiren görkemli gazellerindendir; ilk defa 1943'te mi,
44'te mi ne, okuyup çarpılmıştım, yarabbi ne yaman bir sesti o.” dedikten sonra gazelin beş beytini de
eserine alır ve “Yattığın yer nur olsun Râsih efendi!” diyerek sözlerini tamamlar.

1. Attila İlhan’ın okuduğunuz şiirle ilgili eleştirisine katılıyor musunuz? Açıklayınız.
Evet, çünkü Rasih'in bu gazeli ahenk, anlam bakımından Divan şiirinde zirve bir noktadadır. 

2. Okuduğunuz gazellerdeki divan edebiyatı özellikleri nelerdir? Açıklayınız.
  • Beyitlerle yazılması
  • Aruz ölçüsünün kullanılması
  • İmgeli, sanatlı ve ağır dillerinin olması
  • Bireysel ve soyut bir anlayışın benimsenmesi
  • Son beyitlerde şairin mahlasının yer alması

3. Okuduğunuz gazelleri daha önce okuduğunuz halk edebiyatı şiirleriyle dil ve üslup açısından
karşılaştırınız. Benzerliklerini ve farklılıklarını aşağıdaki tabloya yazınız.

Benzerlikler:
  • Her ikisinde de şiirlerde başlık yoktur, Divan Edebiyatında redifleriyle ya da türleriyle , Halk Edebiyatında ise türleriyle adlandırılırlar.
  • Kafiye, redif, ölçü gibi ahenk unsurlarının kullanılması
  • Söz sanatlarına yer verilmesi edebiyatfatihi.net
Farklılıkları:
  • Gazellerde nazım birimi beyittir Halk şiirlerinde  ise dörtlüktür.
  • Gazellerde aruz ölçüsü, halk şiirlerde hece ölçüsü kullanılır.Gazellerde ağır , süslü sanatlı bir dil kullanılır. Halk Edebiyatında ise dil halkın konuştuğu günlük konuşma dilidir , sade anlaşılır bir dildir.
  • Gazelellerde tam ve zengin uyak kullanılmıştır, Halk edebiyatı şiirlerinde ise genel olarak yarım uyak hakimdir.
  • Gazellerde somut konulardan çok soyut konular işlenmiştir. Halk şiirlerinde ise somut konular işlenmiştir.
Diğer Sayfalar için aşağıdaki bağlantılara tıklayınız...

10.sınıf Türk dili ve edebiyatı kitabı cevapları 2017-2018,Biryay Yayınları,Yeni Kitap Cevapları Sayfa, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, 48, 49, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 85, 86, 87, 88, 89, 90, 91, 92, 93, 94, 95, 96, 97, 98, 99, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107 108, 109, 110, 111, 112, 113, 114, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 125, 126, 127, 128, 129, 130, 131, 132, 133, 134, 135, 136, 137, 138, 139, 140, 141, 142, 143, 144, 145, 146, 147, 148, 149, 150, 151, 152, 153, 154, 155, 156,, 157, 158, 159, 160, 161, 162, 163, 164, 165, 166, 167, 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174, 175, 176, 177, 178, 179, 180, 181, 182, 183, 184, 185, 186, 187, 188, 189, 190, 191, 192, 193, 194, 195, 196, 197, 198, 199, 200, 201, 202, 203, 204, 205, 206, 207 208, 209, 210, 211, 212, 213, 214, 215, 216, 217, 218, 219, 220, 221, 222, 223, 224, 225, 226, 227, 228, 229, 230, 231, 232, 233, 234, 235, 236, 237, 238, 239, 240, 241, 242, 243, 244, 245, 246, 247, 248, 249, 250, 251, 252, 253, 254, 255, 256, 257, 258, 259, 260, 261, 262, 263, 264, 265, 266, 267, 268, 269, 270, 271, 272, 273, 274, 275, 276, 277, 278, 279, 280, 281, 282, 283, 284, 285, 286, 287, 288, 289, 290, 291, 292, 293, 294, 295, 296, 297, 298, 299, ve diğer Ders Kitabı sayfalarına buradan göz atabilirsiniz.

Yazıya Tepkini Göster!

Bir Yorum Yaz

YORUM YAPARAK SORU SORABİLİR veya KATKIDA BULUNABİLİRSİNİZ...

1) Yaptığınız yorum biz onayladıktan sonra görülecektir.
2) Yazım kurallarına mümkün olduğunca dikkat ediniz.
3) Kullandığınız üslubun kişiliğinizi yansıttığını unutmayınız.
4)Yorumunuza gelecek cevabı takip etmek beni bilgilendir kutucuğunu işaretleyebilirsiniz.

Daha yeni Daha eski

Reklam

Reklamlar